Bilombe 9
1 Abimeleki, mwana mobali ya Yerubali, akendeki na Sishemi epai ya banoko na ye mpe na ndako mobimba ya tata ya mama na ye. Alobaki:
耶路·巴力的儿子亚比米勒到了示剑见他的众母舅，对他们和他外祖全家的人说：
2 « Botuna nanu motuna oyo epai ya bakambi nyonso ya engumba Sishemi: ‹ Eloko nini eleki malamu mpo na bino? Bakamba bino na bana mibali tuku sambo ya Yerubali to na mwana mobali moko? › Boyeba ete ngai mpe bino tozali makila moko mpe nzoto moko. »
“请你们问示剑的众人说，是耶路·巴力的众子七十人都管理你们好呢？还是一人管理你们好呢？你们又要记念我是你们的骨肉。”
3 Tango banoko na ye balobaki maloba nyonso ya Abimeleki epai ya bakambi nyonso ya Sishemi, mitema na bango nyonso ekendeki epai ya Abimeleki, pamba te balobaki ete azali ndeko na bango ya mobali.
他的众母舅便将这一切话为他说给示剑人听，示剑人的心就归向亚比米勒。他们说：“他原是我们的弟兄”；
4 Bapesaki ye mbongo ya bibende ya palata, tuku sambo oyo bazwaki na tempelo ya Bala-Beriti. Na mbongo yango, Abimeleki afutaki bato ya mobulu mpo na kolanda ye.
就从巴力·比利土的庙中取了七十舍客勒银子给亚比米勒；亚比米勒用以雇了些匪徒跟随他。
5 Akendeki na Ofira, na ndako ya tata na ye, mpe abomaki bandeko na ye ya mibali tuku sambo, bana ya Yerubali na likolo ya libanga moko ya monene. Kasi Yotami, mwana mobali ya suka ya Yerubali, abikaki mpo ete amibombaki.
他往俄弗拉到他父亲的家，将他弟兄、耶路·巴力的众子七十人都杀在一块磐石上；只剩下耶路·巴力的小儿子约坦，因为他躲藏了。
6 Bakambi nyonso ya Sishemi mpe ndako nyonso ya Milo basanganaki mpo na kokende kokomisa Abimeleki mokonzi, pembeni ya terebente, na likonzi ya mabanga kati na Sishemi.
示剑人和米罗人都一同聚集，往示剑橡树旁的柱子那里，立亚比米勒为王。
7 Tango bayebisaki makambo yango epai ya Yotami, amataki likolo ya ngomba Garizimi mpe agangaki makasi: « Bino bakambi ya Sishemi, boyoka ngai, mpo ete Nzambe ayoka bino.
有人将这事告诉约坦，他就去站在基利心山顶上，向众人大声喊叫说：“示剑人哪，你们要听我的话， 神也就听你们的话。
8 Mokolo moko, banzete ebimaki mpo na kokomisa moko kati na yango mokonzi. Elobaki na nzete ya Olive: ‹ Zala mokonzi na biso. ›
有一时，树木要膏一树为王，管理他们，就去对橄榄树说：‘请你作我们的王。’
9 Nzete ya Olive ezongiselaki yango: ‹ Natika penza mafuta na ngai, oyo bapesaka na yango Nzambe mpe bato lokumu, mpo ete nakende koningana-ningana na likolo ya banzete mosusu? ›
橄榄树回答说：‘我岂肯止住供奉神和尊重人的油，飘摇在众树之上呢？’
10 Banzete elobaki na nzete ya figi: ‹ Yaka mpe zala mokonzi na biso. ›
树木对无花果树说：‘请你来作我们的王。’
11 Nzete ya figi ezongiselaki yango: ‹ Natika penza elengi na ngai mpe mbuma na ngai ya kitoko mpo ete nakende koningana-ningana na likolo ya banzete mosusu? ›
无花果树回答说：‘我岂肯止住所结甜美的果子，飘摇在众树之上呢？’
12 Banzete elobaki na nzete ya vino: ‹ Yaka mpe zala mokonzi na biso. ›
树木对葡萄树说：‘请你来作我们的王。’
13 Kasi nzete ya vino ezongiselaki yango: ‹ Natika penza vino na ngai, oyo esepelisaka banzambe mpe bato mpo ete nakende koningana-ningana na likolo ya banzete mosusu? ›
葡萄树回答说：‘我岂肯止住使神和人喜乐的新酒，飘摇在众树之上呢？’
14 Sima, banzete nyonso elobaki na nzete ya nzube: ‹ Yaka mpe zala mokonzi na biso. ›
众树对荆棘说：‘请你来作我们的王。’
15 Nzete ya nzube ezongiselaki yango: ‹ Soki bolingi penza kopakola ngai mafuta mpo ete nazala mokonzi na bino, boya kobombama na se ya pio na ngai. Soki bongo te, tika ete moto ebima na nzete ya nzube mpe ezikisa banzete ya sedele ya Libani! ›
荆棘回答说：‘你们若诚诚实实地膏我为王，就要投在我的荫下；不然，愿火从荆棘里出来，烧灭黎巴嫩的香柏树。’
16 Soki penza bosaleli na bosembo mpe na bosolo, wana bokomisi Abimeleki mokonzi; soki bozalaki na motema malamu liboso ya Yerubali mpe libota na ye, soki bosalelaki ye kolanda misala malamu oyo ye asalelaki bino,
“现在你们立亚比米勒为王，若按诚实正直善待耶路·巴力和他的全家，这就是酬他的劳。
17 bobosana te ete tata na ngai abundelaki bino, andimaki ata kokufa mpo na kokangola bino wuta na loboko ya Madiani.
从前我父冒死为你们争战，救了你们脱离米甸人的手。
18 Kasi na mokolo ya lelo, botombokeli libota ya tata na ngai, bobomi bana na ye ya mibali tuku sambo, na libanga moko, mpe botie Abimeleki, mwana mobali ya mwasi mowumbu na ye, mokonzi ya bato ya Sishemi, pamba te azali ndeko na bino ya mobali.
你们如今起来攻击我的父家，将他众子七十人杀在一块磐石上，又立他婢女所生的儿子亚比米勒为示剑人的王；他原是你们的弟兄。
19 Soki bosaleli na bosembo mpe bosolo liboso ya Yerubali mpe libota na ye, na mokolo ya lelo, tika ete Abimeleki asepela na bino, mpe bino bosepela na ye!
你们如今若按诚实正直待耶路·巴力和他的家，就可因亚比米勒得欢乐，他也可因你们得欢乐；
20 Kasi soki ezali bongo te, tika ete moto ebima wuta na Abimeleki mpe etumba bino bavandi ya Sishemi mpe ya Beti-Milo; mpe tika ete moto ebima wuta na bino bavandi ya Sishemi mpe ya Beti-Milo, mpe etumba Abimeleki! »
不然，愿火从亚比米勒发出，烧灭示剑人和米罗众人，又愿火从示剑人和米罗人中出来，烧灭亚比米勒。”
21 Yotami abimaki, akendeki na Beri mpe avandaki kuna, pamba te azalaki kobanga Abimeleki, ndeko na ye ya mobali.
约坦因怕他弟兄亚比米勒，就逃跑，来到比珥，住在那里。
22 Sima, Abimeleki akambaki Isalaele mibu misato.
亚比米勒管理以色列人三年。
23 Nzambe atindaki molimo mabe kati na Abimeleki mpe bavandi ya Sishemi, mpe bavandi ya Sishemi basalelaki Abimeleki likita.
神使恶魔降在亚比米勒和示剑人中间，示剑人就以诡诈待亚比米勒。
24 Nzambe asalaki bongo mpo na kozongisa mabe na mabe na oyo basalaki tango babomaki bana mibali tuku sambo ya Yerubali, mpo ete makila na bango etangama na moto ya ndeko na bango ya mobali, Abimeleki, mpe na mito ya bato ya Sishemi oyo basungaki ye mpo na koboma bandeko na ye ya mibali.
这是要叫耶路·巴力七十个儿子所受的残害归与他们的哥哥亚比米勒，又叫那流他们血的罪归与帮助他杀弟兄的示剑人。
25 Bavandi ya Sishemi batielaki Abimeleki motambo na likolo ya bangomba: batiaki bato na esika ya kobombama mpo na kobotola biloko epai ya baleki nzela nyonso oyo bazalaki koleka pene na bango. Mpe bamemelaki Abimeleki sango yango.
示剑人在山顶上设埋伏，等候亚比米勒。凡从他们那里经过的人，他们就抢夺。有人将这事告诉亚比米勒。
26 Nzokande Gali, mwana mobali ya Ebedi, akendeki na Sishemi, elongo na bandeko na ye ya mibali; mpe bato ya Sishemi batielaki ye motema.
以别的儿子迦勒和他的弟兄来到示剑，示剑人都信靠他。
27 Na tango ya kobuka bambuma ya vino, bato ya Sishemi bakendeki na bilanga, bakamolaki vino mpe basalaki feti monene kati na tempelo ya nzambe na bango. Wana bazalaki kolia mpe komela, balakelaki Abimeleki mabe.
示剑人出城到田间去，摘下葡萄，踹酒，设摆筵宴，进他们神的庙中吃喝，咒诅亚比米勒。
28 Bongo Gali, mwana mobali ya Ebedi, alobaki: « Abimeleki nde nani liboso ya Sishemi mpo ete biso bato ya Sishemi tosalela ye? Boni, azali mwana mobali ya Yerubali te? Zebuli azali molobeli na ye te? Bosalela bato ya Amori, tata ya Sishemi! Kasi mpo na nini tosalela Abimeleki?
以别的儿子迦勒说：“亚比米勒是谁？示剑是谁？使我们服事他呢？他不是耶路·巴力的儿子吗？他的帮手不是西布勒吗？你们可以服事示剑的父亲哈抹的后裔。我们为何服事亚比米勒呢？
29 Oh soki kaka nazalaki kokamba bato oyo, mbele nalingaki kobengana Abimeleki, mpe nalingaki koloba na ye: ‹ Bakisa lisusu makasi ya mampinga na yo, mpe yaka tobunda. › »
惟愿这民归我的手下，我就除掉亚比米勒。”迦勒又对亚比米勒说：“增添你的军兵出来吧。”
30 Tango Zebuli, moyangeli ya engumba, ayokaki makambo oyo Gali, mwana mobali ya Ebedi, alobaki, asilikaki makasi.
邑宰西布勒听见以别的儿子迦勒的话，就发怒，
31 Atindaki bantoma na nkuku epai ya Abimeleki mpo na koloba na ye: « Gali, mwana mobali ya Ebedi, mpe bandeko na ye ya mibali bayaki na Sishemi, mpe bazali kotindika bato ya engumba mpo ete batombokela yo.
悄悄地打发人去见亚比米勒，说：“以别的儿子迦勒和他的弟兄到了示剑，煽惑城中的民攻击你。
32 Sik’oyo telema, na butu, yo elongo na bato na yo; bokende kovanda kati na elanga, na esika ya kobombama.
现在你和跟随你的人今夜起来，在田间埋伏。
33 Bongo, na tongo-tongo, wana moyi ezali kobima, okokende mpe okobundisa engumba. Tango Gali elongo na bato na ye nyonso bakobima mpo na kokutana na yo, sala nyonso oyo loboko na yo ekoki kosala. »
到早晨太阳一出，你就起来闯城。迦勒和跟随他的人出来攻击你的时候，你便向他们见机而做。”
34 Na butu, Abimeleki elongo na mampinga na ye nyonso batelemaki, bakabwanaki na biteni minei mpe bakendeki kovanda kati na esika ya kobombama, pene ya Sishemi.
于是，亚比米勒和跟随他的众人夜间起来，分作四队，埋伏等候示剑人。
35 Tango Gali, mwana mobali ya Ebedi, abimaki mpe atelemaki na ekuke ya engumba, Abimeleki elongo na basoda na ye babimaki na esika oyo babombamaki.
以别的儿子迦勒出去，站在城门口。亚比米勒和跟随他的人从埋伏之处起来。
36 Tango Gali amonaki bato, alobaki na Zebuli: — Tala, bato bazali kokita wuta na likolo na bangomba. Kasi Zebuli alobaki na ye: — Oyo ozali komona lokola bato, ezali nde bililingi ya bangomba.
迦勒看见那些人，就对西布勒说：“看哪，有人从山顶上下来了。”西布勒说：“你看见山的影子，以为是人。”
37 Kasi Gali alobaki lisusu: — Tala, bato bazali kokita elongo na basoda wuta na likolo ya ngomba ya kati-kati ya engumba, mpe bamosusu bazali koya na nzela ya terebente ya bamoni makambo.
迦勒又说：“看哪，有人从高处下来，又有一队从米恶尼尼橡树的路上而来。”
38 Zebuli alobaki na Gali: — Sik’oyo, tia lisusu monoko! Mpe loba lisusu: « Abimeleki nde nani mpo ete tosalela ye? » Ezali te bato oyo yo otiolaki? Kende sik’oyo kobunda!
西布勒对他说：“你曾说，亚比米勒是谁，叫我们服事他？你所夸的口在哪里呢？这不是你所藐视的民吗？你现在出去，与他们交战吧！”
39 Boye, Gali amemaki bavandi ya Sishemi mpe abundisaki Abimeleki.
于是迦勒率领示剑人出去，与亚比米勒交战。
40 Abimeleki alandaki Gali, mpe Gali akimaki liboso ya Abimeleki, mpe bato ebele penza bakufaki kino na ekotelo ya ekuke.
亚比米勒追赶迦勒；迦勒在他面前逃跑，有许多受伤仆倒的，直到城门。
41 Abimeleki avandaki na Aruma, mpe Zebuli abenganaki Gali elongo na bandeko na ye ya mibali mpo ete bavanda lisusu te na Sishemi.
亚比米勒住在亚鲁玛。西布勒赶出迦勒和他弟兄，不准他们住在示剑。
42 Mokolo oyo elandaki, bato ya Sishemi babimaki mpe bakendeki na bilanga. Bato bamemaki sango epai ya Abimeleki.
次日，民出到田间，有人告诉亚比米勒；
43 Abimeleki azwaki bato na ye mpe akabolaki bango na biteni misato ya basoda, mpe atiaki bango kati na bilanga, na esika ya kobombama. Tango amonaki bato kobima longwa na engumba, atelemaki mpo na kobundisa bango.
他就把他的人分作三队，埋伏在田间，看见示剑人从城里出来，就起来击杀他们。
44 Nzokande, tango Abimeleki mpe masanga ya mampinga oyo bazalaki elongo na ye bakendeki na lombangu mpe batelemaki na ekuke ya engumba, masanga mibale mosusu ya mampinga balandaki bato kino na bilanga mpe babomaki bango nyonso.
亚比米勒和跟随他的一队向前闯去，站在城门口；那两队直闯到田间，击杀了众人。
45 Abimeleki abundisaki engumba mokolo mobimba, abotolaki engumba yango mpe abomaki bato oyo bazalaki kuna. Bongo abebisaki engumba mpe asopelaki yango mungwa.
亚比米勒整天攻打城，将城夺取，杀了其中的居民，将城拆毁，撒上了盐。
46 Tango bavandi nyonso ya ndako molayi ya Sishemi bayokaki makambo yango, bakendeki kobombama kati na libulu ya mabanga ya tempelo ya Beriti, nzambe na bango.
示剑楼的人听见了，就躲入巴力·比利土庙的卫所。
47 Bamemelaki Abimeleki sango ete bavandi ya ndako molayi ya Sishemi basangani wana.
有人告诉亚比米勒说：“示剑楼的人都聚在一处。”
48 Abimeleki elongo na bato na ye nyonso bamataki na ngomba Tsalimoni. Abimeleki azwaki epasola mpe akataki mwa bitape ya nzete, amemaki yango na mapeka na ye mpe alobaki na bato nyonso oyo bazalaki elongo na ye: « Oyo bomoni ngai kosala, bino mpe bosala bongo na lombangu. »
亚比米勒和跟随他的人就都上撒们山。亚比米勒手拿斧子，砍下一根树枝，扛在肩上，对跟随他的人说：“你们看我所行的，也当赶紧照样行。”
49 Boye bato nyonso bakataki, moto na moto etape na ye ya nzete. Balandaki Abimeleki, batiaki bitape ya nzete na libulu ya mabanga mpe batumbaki libulu yango ya mabanga elongo na bato nyonso oyo bazalaki kati na yango. Boye bato nyonso ya ndako molayi ya Sishemi bakufaki: bato pene nkoto moko, mibali mpe basi.
众人就各砍一枝，跟随亚比米勒，把树枝堆在卫所的四围，放火烧了卫所，以致示剑楼的人都死了，男女约有一千。
50 Sima na yango, Abimeleki akendeki na Tebesi, azingelaki mpe abotolaki yango.
亚比米勒到提备斯，向提备斯安营，就攻取了那城。
51 Nzokande, ezalaki na ndako moko ya molayi mpe ya makasi kati na engumba. Bavandi nyonso, mibali mpe basi, bakimelaki kuna; bakangaki ekuke sima na bango mpe bamataki na likolo ya ndako yango.
城中有一座坚固的楼；城里的众人，无论男女，都逃进楼去，关上门，上了楼顶。
52 Abimeleki ayaki kino na ndako molayi mpo na kobundisa yango, mpe apusanaki kino na ekuke ya ndako yango mpo na kotumba yango.
亚比米勒到了楼前攻打，挨近楼门，要用火焚烧。
53 Na tango yango, mwasi moko abwakaki libanga oyo banikelaka ble na moto ya Abimeleki mpe epanzaki ye moto.
有一个妇人把一块上磨石抛在亚比米勒的头上，打破了他的脑骨。
54 Abimeleki abengaki na lombangu elenge mobali oyo azalaki komema bibundeli na ye mpe alobaki na ye: « Bimisa mopanga na yo mpe boma ngai mpo baloba te na tina na ngai: ‹ Mwasi moko abomaki ye. › » Boye, elenge mobali atobolaki ye mopanga mpe akufaki.
他就急忙喊叫拿他兵器的少年人，对他说：“拔出你的刀来，杀了我吧！免得人议论我说，他为一个妇人所杀。”于是少年人把他刺透，他就死了。
55 Tango bana ya Isalaele bamonaki ete Abimeleki akufi, bazongaki moto na moto epai na ye.
以色列人见亚比米勒死了，便各回自己的地方去了。
56 Boye, Nzambe azongiselaki Abimeleki mabe oyo asalaki tata na ye tango abomaki bandeko na ye ya mibali tuku sambo.
这样， 神报应亚比米勒向他父亲所行的恶，就是杀了弟兄七十个人的恶。
57 Nzambe azongiselaki bato ya Sishemi mabe nyonso oyo basalaki. Ezali ndenge wana nde elakeli mabe oyo Yotami, mwana mobali ya Yerubali, asakolaki ekokisamaki.
示剑人的一切恶， 神也都报应在他们头上；耶路·巴力的儿子约坦的咒诅归到他们身上了。
