Yoane 6
1 Sima na yango, Yesu akendeki na ngambo mosusu ya ebale ya Galile oyo babengaka mpe ebale ya Tiberiade.
在这之后，耶稣离开这里，去往加利利海（又名提比里亚海）的另外一边。
2 Bato ebele bazalaki kolanda Ye mpo ete bazalaki komona bikamwa oyo azalaki kosala na banzoto ya babeli.
由于目睹了他治愈病患的神迹，一大群人跟随他而行。
3 Yango wana Yesu amataki na ngomba mpe avandaki kuna elongo na bayekoli na Ye.
耶稣走到山上，与门徒们坐在那里。
4 Nzokande Pasika, feti ya Bayuda, ekomaki pene.
此刻即将迎来犹太人的逾越节。
5 Tango Yesu atombolaki miso, amonaki ebele ya bato penza koya epai na Ye; alobaki na Filipo: — Tokosomba mapa wapi mpo na koleisa bato oyo nyonso?
耶稣环顾四周，看到大群人向他走来。于是他问腓力：“我们该到哪里买饼分给这些人？”
6 Yesu atunaki Filipo motuna oyo mpo na komeka ye mpe kotala soki akoloba nini, pamba te Ye, Yesu, ayebaki makambo oyo alingaki kosala.
耶稣这样说只是想看看腓力的反应，其实他早知道该怎样做。
7 Filipo azongiselaki Yesu: — Mapa oyo tokoki kosomba na mbongo ya bibende nkama mibale ekokoka te mpo ete moto moko na moko kati na bango azwa eteni ya lipa!
腓力回答：“就算花二百银币买饼，也不够给每人分一小块。”
8 Moko kati na bayekoli na Ye, oyo kombo na ye ezali Andre, ndeko mobali ya Simona Petelo, alobaki na Ye:
有个门徒是西门（彼得）的弟弟安得烈，他对耶稣说：
9 — Ezali awa na elenge mobali moko oyo azali na mapa mitano basala na bambuma ya orje, mpe bambisi mibale; kasi yango ekosala nini mpo na ebele ya bato oyo?
“这里有个男孩，带着五块大麦饼和几条鱼。但这么多人，要怎么分才好呢？”
10 Yesu apesaki bango mitindo: — Boloba na bato nyonso ete bavanda. Boye, lokola ezalaki na matiti ebele na esika yango, bavandaki. Ezalaki wana na mibali pene nkoto mitano.
耶稣说：“让大家坐下吧。”这里的地上长着很多草，众人全部坐下，其中大约有五千名男子。
11 Bongo Yesu azwaki mapa yango, azongisaki matondi epai ya Nzambe mpe akabolaki yango epai ya bato oyo bazalaki wana; asalaki mpe bongo na bambisi: bato bazwaki kolanda ndenge posa na bango ezalaki.
耶稣拿起饼，感谢上帝后开始分给席地而坐的人群，然后以同样的方式分鱼，让所有人都获得了足够的食物。
12 Sima na bato kolia mpe kotonda, Yesu alobaki na bayekoli na Ye: — Bosangisa biteni oyo etikali mpo ete eteni moko te ebeba.
大家吃饱了之后，耶稣对门徒说：“把剩下的零碎收拾起来，免得浪费。”
13 Basangisaki biteni yango; mpe na biteni ya mapa mitano basala na bambuma ya orje, oyo etikalaki na maboko ya bato oyo baliaki, batondisaki bitunga zomi na mibale.
门徒们开始收拾，五个大麦饼剩下的残渣，装满了十二个篮子。
14 Tango bato bamonaki bikamwa oyo Yesu awutaki kosala, balobaki: « Azali penza Mosakoli oyo asengelaki koya na mokili. »
众人看见耶稣显化的神迹，就说：“这的确就是将要来到世上的先知。”
15 Kasi, lokola Yesu ayebaki ete bazali na makanisi ya kokamata Ye mpo na kokomisa Ye mokonzi, abendanaki lisusu na ngomba mpo ete azala kaka Ye moko.
耶稣意识到群众想要推举他为王，于是便离开众人，独自退回山中。
16 Tango pokwa ekomaki, bayekoli na Ye bakitaki na ebale
夜晚降临，他的门徒们下山到了海边，
17 epai wapi bamataki na bwato moko, bakatisaki ebale mpo na kokende na Kapernawumi, na ngambo mosusu ya ebale. Butu ekotaki, wana Yesu amikomelaki nanu te epai bango bakomaki.
然后上了船准备渡海去往迦百农。天色已黑，但耶稣并未来到他们身边。
18 Ekumbaki moko ebandaki kopepa, mpe mayi ya ebale etombokaki.
忽然海上刮起狂风，巨浪翻滚。
19 Awa basilaki koluka nkayi na molayi ya bakilometele pene mitano to motoba, bamonaki Yesu kotambola likolo ya mayi ya ebale mpe kopusana pene ya bwato; somo makasi ekangaki bango.
门徒们摇桨前行了大概六公里，看到耶稣在海面上行走，朝着船的方向走来。这情景让他们十分害怕。
20 Kasi Yesu alobaki na bango: « Kimia! Kimia! Bobanga te! Ezali Ngai! »
耶稣对他们说：“别怕！是我。”
21 Balingaki kokotisa Yesu na bwato, kasi, mbala moko, bwato etutaki mabele ya esika oyo bazalaki kokende.
他们立刻高兴起来，把他接上船，众人立刻抵达目的地的海滩。
22 Mokolo oyo elandaki, bato oyo batikalaki na ngambo mosusu ya ebale bayaki kokanisa na sima ete ezalaki kaka na bwato moko, mpe ete Yesu akendeki bwato moko te na bayekoli na Ye; bayekoli bakendeki bango moko kaka.
第二天，站在海另一边的人群看到只有一只小船停在那里，意识到耶稣并没有和门徒一同上船，门徒离开的时候，耶稣并未同行。
23 Nzokande, babwato mosusu ewutaki na Tiberiade mpe ekomaki pene ya esika oyo baliaki mapa sima na Nkolo kozongisa matondi epai ya Nzambe.
但就在主之前为众人分饼的地方，附近停着几只从提比里亚来的船。
24 Tango bato bamonaki ete, ezala Yesu to bayekoli na Ye, moko te azalaki lisusu wana, bamataki na babwato yango mpe bakendeki koluka Yesu, na Kapernawumi.
民众现在知道耶稣和门徒都不在那里，于是就上船去迦百农找耶稣。
25 Tango bakutaki Ye na ngambo mosusu ya ebale, batunaki Ye: — Rabi, okomaki awa tango nini?
他们在对岸找到了耶稣，就问他：“拉比，你什么时候到这里来的？”
26 Yesu azongiselaki bango: — Nazali koloba na bino penza ya solo: soki bozali koluka Ngai, ezali kaka mpo ete boliaki mapa mpe botondaki, kasi ezali te mpo ete bomonaki bikamwa.
耶稣回答：“告诉你实话，你们找我，不是因为看见了神迹，而是因为你们吃到了足够的饼。
27 Bosalaka te mpo na bilei oyo ebebaka, kasi bosalaka mpo na bilei oyo ewumelaka mpo na bomoi ya seko, bilei oyo Mwana na Moto akopesa bino; pamba te ezali Ye nde Nzambe Tata abeta kashe. (aiōnios g166)
食物必会腐烂，不要为此忧心忡忡，要关心人子赐给你们的永恒食物，它会带来永续生命，因为他已获得天父的批准。” (aiōnios g166)
28 Batunaki Ye lisusu: — Tosengeli kosala nini mpo na kokokisa misala oyo Nzambe azali kozela epai na biso?
众人问他：“那我们该做什么才算是遵从上帝旨意呢？”
29 Yesu azongiselaki bango: — Mosala ya Nzambe, yango oyo: bondima Ye oyo Nzambe atindaki.
耶稣回答：“上帝想让你们做的，就是相信他派来之人。”
30 Batunaki Ye lisusu: — Elembo nini ya kokamwa okolakisa biso mpo ete tondima Yo? Okosala penza nini?
众人又问：“为了让我们信你，你要为我们显化什么神迹呢？你能做什么？
31 Bakoko na biso baliaki mana kati na esobe kolanda ndenge ekomama: « Apesaki bango lipa kowuta na Likolo. »
我们的祖先在荒野中吃过吗哪，正如经上所记：‘他把来自天堂的食物赐给他们。’”
32 Kasi Yesu azongiselaki bango: — Nazali koloba na bino penza ya solo: ezali Moyize te moto apesaki bino lipa oyo ezalaki kowuta na Likolo, kasi ezali Tata na Ngai nde apesaka bino lipa ya solo oyo ewutaka na Likolo.
耶稣回答道：“告诉你们实话，带给你们天堂食物之人并非摩西，而是我父，是他把真正的天堂食物赐给你们。
33 Pamba te lipa ya Nzambe ezali Ye oyo akiti wuta na Likolo mpe apesaka mokili bomoi.
因为上帝的食物就是来自那天堂、为世人赋予生命之人。”
34 Bongo balobaki na Ye: — Nkolo, pesaka biso lipa yango tango nyonso.
众人说：“主啊，求你始终赐给我们这样的食物。”
35 Yesu azongiselaki bango: — Ngai nazali lipa oyo epesaka bomoi. Moto nyonso oyo akoya epai na Ngai akoyoka lisusu nzala te, mpe moto nyonso oyo akondima Ngai akoyoka lisusu posa ya mayi te.
耶稣说：“我就是生命的食物，到我这里来就不会再感到饥饿。信我之人，永远不会口渴。
36 Nzokande, ndenge nayebisaki bino, bozali komona Ngai, kasi bozali kondima te.
但就像我之前所说，你们虽然见了我，但还仍然不信我。
37 Bato nyonso oyo Tata apesi Ngai bakoya epai na Ngai, mpe nakobengana soki moke te moto nyonso oyo akoya epai na Ngai.
天父赐给我之人必会走向我，我决不拒绝任何一人。
38 Pamba te soki nakitaki wuta na Likolo, ezali te mpo na kosala mokano na Ngai moko, kasi mpo na kokokisa mokano ya Ye oyo atindaki Ngai.
因为我从天国而降，并非来达成自己之愿，而是遵循派我前来之人的旨意。
39 Nzokande, Ye oyo atindaki Ngai alingi ete nabungisa ata moto moko te kati na bato oyo apesaki Ngai, kasi nasekwisa bango na mokolo ya suka.
他赐予我的人，我一个也不丢失，在末日要将他们复活。这就是他的旨意。
40 Pamba te mokano ya Tata na Ngai ezali ete moto nyonso oyo amoni Mwana mpe andimi Ye azwa bomoi ya seko; mpe, Ngai, nakosekwisa ye na mokolo ya suka. (aiōnios g166)
我父的旨意，就是让所有看到并相信人子之人实现永生，然后让我在末日之时鼓舞他们。” (aiōnios g166)
41 Bayuda bakomaki koyimayima na tina na Ye mpo ete alobaki: « Ngai, nazali lipa oyo ekiti wuta na Likolo. »
因为耶稣说“我就是来自天堂的食物”，犹太人对此深感不满，于是议论纷纷。
42 Bakomaki koloba: — Boni, wana ezali Yesu te? Ezali mwana mobali ya Jozefi te? Toyebi malamu tata mpe mama na ye! Bongo ndenge nini azali koloba: « Nawuti na Likolo? »
他们说：“这不是约瑟的儿子耶稣吗？我们认识他父母。现在他怎么能说‘我来自天堂’呢？”
43 Yesu azongiselaki bango: — Botika koyimayima kati na bino!
耶稣说：“不必再议论了。
44 Moto moko te akoki koya epai na Ngai soki Tata oyo atindaki Ngai abendi ye te; mpe Ngai, nakosekwisa ye na mokolo ya suka.
如果不是派我前来的天父吸引了众人，根本不会有人能到我这里，我会在末日之时鼓舞他们。
45 Tala ndenge ekomama kati na mikanda ya Basakoli: « Nzambe akoteya bango nyonso. » Boye moto nyonso oyo ayokaka Tata mpe ayambaka mateya na Ye ayaka epai na Ngai.
先知书上记着：‘众人都必受上帝的教导。’聆听天父、遵其教诲的人，必会到我这里来。
46 Moto moko te amona Tata, longola kaka Ye oyo ayaki wuta epai ya Nzambe.
从未有任何人见过天父，只有来自上帝的那个人才见过。
告诉你们实话，信上帝，得永生。 (aiōnios g166)
48 pamba te nazali lipa oyo epesaka bomoi.
我就是生命的食物，
49 Bakoko na bino baliaki mana kati na esobe mpe bakufaki,
你们的祖先在旷野吃过吗哪，但仍然会死去。
50 kasi botala lipa oyo ewuti na Likolo; moto oyo akolia yango akokufa te.
但这是从天上而降的食物，吃下它就不会死。
51 Ngai nde nazali lipa ya bomoi oyo ewuti na Likolo; moto nyonso oyo akolia lipa yango, akozala na bomoi ya seko; mpe lipa oyo nakopesa mpo ete mokili ezwa bomoi ezali nde nzoto na Ngai. (aiōn g165)
我就是来自天堂、赋予生命的食物，吃下这食物就能获得永生。这食物即我的身体，为了让世人获得生命而赐。” (aiōn g165)
52 Tango Bayuda bayokaki bongo, bakomaki kotiana tembe; bazalaki koloba: — Akopesa biso nzoto na ye ndenge nini mpo ete tolia yango?
随后犹太人开始进行激烈的争论。他们不解的是：“这个人怎会把他的肉身给我们吃？”
53 Bongo Yesu alobaki na bango: — Nazali koloba na bino penza ya solo: soki bolie nzoto ya Mwana na Moto te mpe bomeli makila na Ye te, bozali na bomoi te kati na bino.
耶稣告诉他们：“说实话，除非吃人子的肉、喝人子的血，否则就无法获得真正的生命。
54 Moto oyo alie nzoto na Ngai mpe ameli makila na Ngai, azali na bomoi ya seko; mpe Ngai, nakosekwisa ye na mokolo ya suka. (aiōnios g166)
食我肉、饮我血才能永生，我会在末日让他们复活。 (aiōnios g166)
55 Pamba te nzoto na Ngai ezali penza bilei, mpe makila na Ngai ezali penza lokola mayi oyo bamelaka.
因为我的肉是真正的食物，我的血是真正的饮品。
56 Moto oyo alie nzoto na Ngai mpe ameli makila na Ngai azali kati na Ngai, mpe Ngai nazali kati na ye.
只有食我肉、饮我血之人，我才能与他们彼此同在。
57 Ndenge Tata oyo atindaki Ngai azali etima ya bomoi mpe Ngai nazali na bomoi na nzela na Ye, ndenge wana mpe moto oyo alie nzoto na Ngai akozala na bomoi na nzela na Ngai.
正如赐予生命的天父派我前来，我也因天父而活，食我肉身者即可因我而活。
58 Tala ndenge lipa oyo ewuti na Likolo ezali: ekokani te na mana oyo bakoko na bino baliaki, kasi bakufaki kaka; nzokande, moto oyo akolia lipa oyo Ngai nazali akozala na bomoi ya seko. (aiōn g165)
这就是来自天堂的食物，你们祖先吃下吗哪后仍然死了，但吃下天堂的食物必会永生。” (aiōn g165)
59 Wana nde ezalaki mateya ya Yesu kati na ndako ya mayangani ya Kapernawumi.
这番话，就是耶稣在迦百农会堂中对众人的教导。
60 Sima na koyoka Ye, bayekoli mingi ya Yesu balobaki: — Mateya oyo ezali makasi mingi, nani akoki kondima yango?
他的很多门徒听完这番话后说：“这番话难以接受！谁会真正遵循它？”
61 Yesu asosolaki ete bayekoli na Ye bazalaki koyimayima na tina na yango; alobaki na bango: — Boni, maloba oyo ebetisi bino mabaku?
耶稣看到门徒对这番话的不解，于是便问：“这话让你们感觉受到冒犯吗？
62 Bongo ekozala ndenge nini soki bomoni Mwana na Moto kozonga epai Ye azalaki liboso?
如果你们能目睹人子升入他原本所在的地方，又怎样呢？
63 Ezali Molimo nde apesaka bomoi; mosuni ezali na eloko te. Maloba oyo nalobi na bino ezali Molimo mpe bomoi.
是灵魂赋予人生命，绝非肉体。我对你们所说的就是灵，是生命！
64 Kasi bato mosusu kati na bino bazali kondima te. Solo, wuta na ebandeli, Yesu ayebaki banani bazalaki kondima te, mpe nani akoteka Ye.
但你们中却有人不信。”（耶稣从最开始就知道谁不信他，谁会背叛他）。
65 Alobaki lisusu: — Yango wana nalobaki na bino: « Moto moko te akoki koya epai na Ngai soki epesameli ye te na Tata. »
耶稣补充道：“所以我要说的是，是他让这成为可能，否则没有人能到我这里来。”
66 Banda na tango wana, bayekoli na Ye mingi bazongaki mpe batikaki kolanda Ye.
此后，他的门徒中有许多人都放弃了，不再追随于他。
67 Boye, Yesu alobaki na bantoma zomi na mibale: — Boni, bino mpe bolingi kokende?
于是耶稣对十二门徒说：“你们呢？你们也想离去吗？”
68 Simona Petelo azongisaki: — Nkolo, tokokende epai ya nani? Yo nde ozali na maloba ya bomoi ya seko. (aiōnios g166)
西门（彼得）回答：“主啊，我们还能追随谁呢？你才是讲述永生之道的那个人。 (aiōnios g166)
69 Biso, tondimi mpe toyebi ete ozali Mosantu ya Nzambe.
我们相信你，我们确信你就是上帝的圣者。”
70 Yesu alobaki na bango: — Boni, ezali Ngai te nde naponaki bino nyonso zomi na mibale? Nzokande, moko kati na bino azali Satana!
耶稣说：“我不是选出你们十二个人吗？但你们中间有一个是魔鬼。”
71 Yesu azalaki nde koloba na tina na Yuda, mwana mobali ya Simona Isikarioti, oyo, kati na bantoma zomi na mibale, asengelaki koteka Ye.
（耶稣所指为加略人西门的儿子犹大。虽然他是十二门徒之一，但后来背叛了耶稣。）
