Proverbiorum 24
1 ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis
Huwag kang mainggit sa mga masasama, ni hangarin na makisama sa kanila,
2 quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur
dahil ang kanilang mga puso ay nagbabalak ng karahasan, at ang kanilang mga labi ay nag-uusap tungkol sa kaguluhan.
3 sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur
Sa pamamagitan ng karunungan ang isang bahay ay naitatayo at sa kaunawaan ito ay naitatatag.
4 in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima
Sa kaalaman ang mga silid ay puno ng lahat ng mga mamahalin at kaaya-ayang kayamanan.
5 vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus
Ang isang matalinong tao ay nagpapatunay na malakas, at ang isang taong mayroong kaalaman ay mas maigi kaysa sa isang malakas,
6 quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt
sapagkat sa matalinong mga utos kaya mong itaguyod ang iyong digmaan, at kasama ang maraming mga tagapangaral mayroong tagumpay.
7 excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum
Ang karunungan ay masyadong mataas para sa isang mangmang; sa tarangkahan hindi niya binubuksan ang kaniyang bibig.
8 qui cogitat malefacere stultus vocabitur
Mayroong isang nagbabalak na gumawa ng masama— tinatawag siya ng mga tao na bihasa sa mga masamang balakin.
9 cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor
Ang isang hangal na hangarin ay kasalanan, at ang mga tao ay hinahamak ang nangungutya.
10 si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua
Kung ipinapakita mo ang iyong kaduwagan sa araw ng kaguluhan, kung gayon ang iyong lakas ay hindi sapat.
11 erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses
Sagipin mo silang mga inilalayo papunta sa kamatayan, at pigilan mo silang mga nalilito papunta sa pagpatay.
12 si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua
Kung sinabi mo, “Diyan! Wala kaming alam tungkol dito.” Hindi ba't ang Siyang nagtitimbang ng puso ay naiintindihan kung ano ang sinasabi mo? At Siyang nagbabantay ng iyong buhay, hindi ba niya alam ito? At hindi ba ibibigay ng Diyos sa bawat isa kung ano ang karapat-dapat sa kaniya?
13 comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo
Aking anak, kumain ng pulot dahil ito ay mabuti, dahil ang mga katas ng pulut-pukyutan ay matamis sa iyong panlasa.
14 sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit
Katulad nito ang karunungan para sa iyong kaluluwa— kung nahanap mo ito, magkakaroon ng kinabukasan at ang iyong pag-asa ay hindi mapuputol.
15 ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius
Huwag kang mag-abang tulad ng mga masasamang tao na lumulusob sa bahay ng mga gumagawa ng mabuti. Huwag mong wasakin ang bahay niya!
16 septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum
Sapagkat kung ang isang taong gumagawa ng tama ay bumagsak ng pitong beses, siya ay tatayo muli, ngunit ang mga masasama ay ibabagsak ng kalamidad.
17 cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum
Huwag magdiwang kapag ang iyong kaaway ay bumagsak at huwag hayaan ang iyong puso ay magalak kapag siya ay nadapa,
18 ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam
o si Yahweh ay makikita at tututulan at tatalikuran ang kaniyang galit mula sa kaniya.
19 ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios
Huwag kang mag-alala dahil sa kanila na gumagawa ng mga masasamang bagay, at huwag kang mainggit sa mga masasamang tao,
20 quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur
sapagkat ang masamang tao ay walang kinabukasan, at ang ilawan ng masama ay mamamatay.
21 time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis
Matakot kay Yahweh, at matakot sa hari, aking anak; huwag makisama sa mga naghihimagsik laban sa kanila,
22 quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit
sapagkat darating nang biglaan ang kanilang kapamahakan at sino ang nakakaalam nang lawak ng pagkawasak na parehong darating mula sa kanila?
23 haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum
Ito rin ang mga kasabihan ng matalino. Ang pagkiling sa paghahatol ng isang kaso sa batas ay hindi mabuti.
24 qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus
Sinuman ang nagsasabi sa may kasalanan, “Ikaw ay nasa tama,” ay susumpain ng mga tao at kapopootan ng mga bansa.
25 qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio
Pero sila na pinagsasabihan ang masama ay magkakaroon ng galak, at ang mga kaloob nang kabutihan ay darating sa kanila.
26 labia deosculabitur qui recta verba respondet
Ang isang nagbibigay ng tapat na sagot ay nagbibigay ng halik sa mga labi.
27 praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam
Ihanda mo ang iyong panlabas na gawain, at gawin mong handa ang lahat para sa iyong sarili sa bukirin; pagkatapos noon, itayo mo ang iyong bahay.
28 ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis
Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapwa nang walang dahilan at huwag kang manlinlang gamit ang iyong mga labi.
29 ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum
Huwag mong sabihing, “Gagawin ko sa kaniya kung ano ang ginawa niya sa akin; babalikan ko siya dahil sa kaniyang ginawa.”
30 per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti
Dumaan ako sa bukirin ng isang tamad na tao, lagpas sa ubasan ng taong walang isip.
31 et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat
Ang mga tinik ay tumubo sa lahat ng dako, ang lupa ay nababalot ng halamang matinik at ang batong pader nito ay sira.
32 quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam
Pagkatapos ay nakita ko at pinag-isipan ito; tumingin ako at nakatanggap ng katuruan.
33 parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas
Kaunting tulog, kaunting idlip, kaunting pagtitiklop ng mga kamay para magpahinga—
34 et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus
at ang kahirapan ay pupunta sa iyo tulad ng isang magnanakaw at ang iyong mga pangangailangan ay pupunta sa iyo tulad ng isang armadong sundalo.
