Proverbiorum 24
1 ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis
Kolulaka te bato oyo basalaka mabe mpe kolukaka te kozala elongo na bango,
2 quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur
pamba te mitema na bango ekanisaka kaka kosala mabe, mpe bibebu na bango eyeisaka kaka mobulu soki elobi.
3 sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur
Ndako etongamaka na nzela ya bwanya, mpe elendisamaka na nzela ya mayele.
4 in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima
Bashambre ekotondisama na biloko nyonso ya talo mpe ya kitoko na nzela ya boyebi.
5 vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus
Moto ya bwanya atondi na nguya, moto oyo azalaka na boyebi alendisaka nguya na ye.
6 quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt
Pamba te kolonga na etumba esengaka bwanya, mpe lobiko ezalaka kati na motango ebele ya bapesi toli.
7 excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum
Bwanya ezalaka likolo mingi mpo na zoba, yango wana azalaka te na likambo ya koloba kati na mayangani oyo esalemaka pembeni ya ekuke.
8 qui cogitat malefacere stultus vocabitur
Moto oyo asalaka mabongisi ya kosala mabe akokende sango lokola moteki baninga.
9 cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor
Mabongisi ya bozoba ezali masumu, mpe bato bayinaka motioli.
10 si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua
Soki omilembisi na mokolo ya pasi, makasi na yo ekozala pamba.
11 erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses
Kangola bato oyo bazali komema bango na kufa, mpe bikisa bato oyo bazali kokende na kufa lokola bato oyo balangwe masanga.
12 si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua
Soki olobi: « Tala, toyebaki likambo moko te kati na makambo oyo nyonso; » boni, Ye oyo amekaka mitema asosolaka yango te? Ye oyo abatelaka molimo na yo ayebaka yango te? Afutaka te moto na moto kolanda misala na ye?
13 comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo
Mwana na ngai, lia mafuta ya nzoyi, pamba te ezalaka kitoko! Mwa ndambo ya mafuta ya nzoyi ekozala elengi na lolemo na yo.
14 sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit
Yeba lisusu ete bwanya ezali elengi mpo na molimo na yo; soki ozwi yango, yeba ete lobi na yo ekozala malamu, mpe elikya na yo ekozala ya pamba te.
15 ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius
Yo moto mabe, komeka te kotia mitambo kati na ndako ya moto ya sembo, mpe komeka te kopanza yango,
16 septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum
pamba te ata soki moto ya sembo akweyi mbala sambo, akotelema kaka; nzokande pasi ekweyisaka moto mabe.
17 cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum
Soki monguna na yo akweyi, kosepela te; mpe soki apengwi, tika ete motema na yo esepela te;
18 ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam
noki te Yawe akomona, akosepela te mpe akokitisela yo kanda na Ye.
19 ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios
Kosilika te likolo ya bato oyo basalaka mabe, kolula te bato mabe;
20 quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur
pamba te lobi ya malamu ekozala te mpo na moto oyo asalaka mabe, mpe mwinda ya bato mabe ekokufa.
21 time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis
Mwana na ngai, tosaka Yawe mpe mokonzi, kosanganaka te na batomboki,
22 quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit
pamba te bango mibale bakoki kotindela batomboki pasi na pwasa. Bongo, nani ayebi pasi oyo bakoki kotinda?
23 haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum
Makambo oyo mpe ezali toli ya bato ya bwanya: Kopona bilongi, kati na kosambisa, ezali malamu te.
24 qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus
Moto oyo alobaka na moto mabe: « Ozali moto ya sembo, » bato bakolakela ye mabe, mpe bikolo ekotombokela ye.
25 qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio
Kasi bato oyo bapamelaka moto mabe bakozala malamu mpe lipamboli ekozala likolo na bango.
26 labia deosculabitur qui recta verba respondet
Eyano ya solo ezali lokola beze ya bibebu.
27 praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam
Bongisa libanda ya mosala na yo, bongisa bilanga na yo, bongo na sima, tonga ndako na yo.
28 ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis
Kotatola na pamba te mpo na kosala moninga na yo mabe; mpo na nini olingi kosalela bibebu na yo na lokuta?
29 ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum
Kolobaka te: « Nakosala ye ndenge asali ngai, nakozongisela ye kolanda makambo oyo ye asali. »
30 per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti
Nalekaki pembeni ya elanga ya moto ya goyigoyi, mpe pembeni ya elanga ya vino ya moto oyo azangi mayele;
31 et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat
bongo, tala ndenge etondi na banzube, tala ndenge matiti mabe ezipi yango, mpe mir na yango ya mabanga ebukani.
32 quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam
Tango natiaki makanisi na ngai kati na makambo oyo namonaki, nazwaki mayele oyo:
33 parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas
mwa pongi moke, mwa kopema moke, mwa kokanga maboko moke mpo na kolala,
34 et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus
bobola ekoyela yo na pwasa lokola moleki nzela, mpe pasi ekoyela yo lokola moyibi.
