Proverbiorum 24

1 ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis

ئیرەیی بە پیاوخراپان مەبە، ئارەزوو مەکە لەگەڵیاندا بیت،

2 quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur

چونکە دڵیان پیلانی زۆرداری دەکێشێت و لێوەکانیان باسی گرفتنانەوە دەکەن.

3 sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur

بە دانایی ماڵ بنیاد دەنرێت، بە تێگەیشتنیش دەچەسپێت،

4 in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima

بە زانیاریش ژوورەکان پڕ دەبن لە هەموو گەنجینەیەکی بە نرخ و جوان.

5 vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus

پیاوی دانا بەتوانایە، کەسی زانا هێزی زیاد دەبێت.

6 quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt

بێگومان بە ڕاوێژەوە شەڕ دەکەیت، سەرکەوتنیش بە زۆری ئامۆژگارانە.

7 excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum

دانایی بەرزە بۆ گێل، لە کۆڕی ناو دەروازەدا دەمی لێک ناکاتەوە.

8 qui cogitat malefacere stultus vocabitur

ئەوەی بیر لە خراپە بکاتەوە، بە تەڵەکەباز ناودەبردرێت.

9 cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor

پیلانی گێلایەتی گوناهە، خەڵک قێزیان لە گاڵتەجاڕە.

10 si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua

ئەگەر ورە بەردەیت لە ڕۆژی تەنگانە، بێ هێزیت!

11 erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses

ئەوانە دەرباز بکە کە بۆ مردن دەبردرێن و لەوانەی بۆ سەربڕین پاڵخراون، کەمتەرخەم مەبە.

12 si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua

ئەگەر بڵێی: «ئەوەتا ئەمەم نەزانیوە،» ئایا هەڵسەنگێنەری دڵەکان تێناگات؟ ئەوەی گیانت دەپارێزێت ئایا نازانێت؟ ئایا سزای مرۆڤ بەپێی کردەوەکانی ناداتەوە؟

13 comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo

ڕۆڵە، هەنگوین بخۆ، چونکە باشە و شیلەی هەنگوین لە گەرووت شیرینە،

14 sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit

هەروەها بزانە دانایی بۆ گیانت بەم جۆرەیە. ئەگەر دانایی بدۆزیتەوە دواڕۆژت دەبێت و ئومێدبڕ نابیت.

15 ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius

وەک خراپەکار خۆت مەڵاس مەدە بۆ ماڵی کەسی ڕاستودروست، هەڵمەکوتە سەر جێی حەسانەوەی،

16 septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum

چونکە کەسی ڕاستودروست حەوت جار دەکەوێت و هەڵدەستێتەوە، بەڵام کارەسات بەدکاران تێکدەشکێنێت.

17 cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum

بە ساتمەکردنی دوژمنت شاد مەبە، بە کەوتنیشی دڵت خۆش نەبێت،

18 ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam

نەوەک یەزدان ببینێت و بەلایەوە خراپ بێت، جا تووڕەیی خۆی لێ بگێڕێتەوە.

19 ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios

مەراق لە خراپەکاران مەخۆ، ئیرەیی بە بەدکاران مەبە،

20 quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur

چونکە خراپەکار دواڕۆژی نابێت و چرای بەدکاران دەکوژێتەوە.

21 time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis

ڕۆڵە، لە یەزدان و پاشا بترسە، تێکەڵی یاخیبووەکان مەبە،

22 quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit

چونکە بەڵایان لەپڕ دێت، بەڵای هەردووکیان کێ دەیزانێت؟

23 haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum

هەروەها ئەمەش قسەی دانایانە: لایەنگریکردن لە دادوەری باش نییە.

24 qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus

ئەوەی بە بەدکار بڵێت: «تۆ بێتاوانی،» گەلان نەفرەتی لێ دەکەن و نەتەوەکان تاوانباری دەکەن.

25 qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio

بەڵام ئەوانەی بەدکار تاوانبار دەکەن دەکەونە خۆشی و بەرەکەتی باشیان بەسەردا دەڕژێت.

26 labia deosculabitur qui recta verba respondet

وەڵامی ڕاست وەک ماچی لێوە.

27 praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam

کاروباری خۆت لە دەرەوە ڕاپەڕێنە و لە کێڵگەکەت ئامادەی بکە، دوای ئەمە ماڵی خۆت بنیاد بنێ.

28 ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis

بەبێ هۆ لە دژی دراوسێکەت شایەتی مەدە، بە لێوەکانت فێڵ مەکە.

29 ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum

مەڵێ: «چی لێکردووم، ئاوای لێ دەکەم، سزای ئەو پیاوە بەپێی کردەوەکەی دەدەمەوە.»

30 per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti

بەلای کێڵگەی پیاوی تەمبەڵ تێپەڕیم، بەلای ڕەزەمێوی کەسی تێنەگەیشتووش.

31 et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat

چقڵ هەمووی داگرتبوو، گەزگەزکە هەمووی داپۆشی بوو، کەڵەکە بەردەکانی ڕووخابوو.

32 quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam

تەماشام کرد و لە دڵی خۆمدا لێکم دایەوە، بینیم و وانەم لێ وەرگرت:

33 parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas

کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

34 et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus

ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.