Proverbiorum 24
1 ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis
Havi vahe'mo'ma hania avu'ava zankura kegasane huge, ana vahe'enema tragotenka mani'zankura, kagesa ontahitfa huo.
2 quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur
Na'ankure antahiza zamifina vahe'ma hazenke'zami antahi'zamo avitegeno, zamagipinti'ma atineramia ke'mo'a, hazenke erinte kege nehaze.
3 sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur
Knare antahi'zanteti nona neginka, ama' antahi'zanteti eri hanavetigahane.
4 in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima
Antahi'zama eri'nenanteti, knare fenozane zago'amo'ma mareri zantamina nonka'afina erinte avitegahane.
5 vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus
Ama' antahi'zane vahe'mo'za rama'a hanave eri'zageno, antahi'zama eri vahe'mo'za mago'ane hanavea e'nerize.
6 quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt
Ha'ma hu'zante'ma ama' antahi'zama hunka e'orinesunka, hatera ovuo. Na'ankure rama'a vahe'mo'zama hate'ma vanana kavumro'ma kantesagenka, hara azeri agateregahane.
7 excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum
Knare antahi'zamo'a mesga hu'neanki'za, neginagi vahe'mo'za erigara osu'nazanki'za, rankumamofo kafante'ma kva vahe'mo'zama atruma hu'zama kema hanafina, mago kea osugahie.
8 qui cogitat malefacere stultus vocabitur
Kefo avu'ava'zama hu antahi'zama retro'ma nehaza vahe'mokizmigura, hazenke vahere hu'za nehaze.
9 cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor
Neginagi avu'ava'ma hu'zama retro'ma hanazana, kumi nehaze. Vahe'ma huhavizama hunezmantea vahe'mofona, vahe'mo'za zamavesra hu'za zamagote'nentaze.
10 si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua
Knazampima unefrenka hanavema otisankeno'a, hanaveka'a omanegosie.
11 erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses
Havigema hu'za zamahe frinaku'ma hanaza vahera, zamaza huta zamavareho. Hagi zamahe frinaku hanaza vahera, zamaza huta zamavareho.
12 si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua
Antahi'nesunka ontahi'noe hunka havigea osuo. Na'ankure Anumzamo'a kagu'a kageno antahino nehuno, kagu'a kegava hunegantea ne'mo'a, kagu'a kageno antahino osugahie hunka osuo. Miko vahe'mokizmia zamagrama hu'nesaza zamavu'zmavate anteno mizana zamamigahie.
13 comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo
Mofavre'nimoka tume rima'a no, na'ankure knare hu'neankino, kagitera haga hugahie.
14 sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit
E'i anahukna huno, ama' antahi'zamo'a kagu'afina haga hugahie. Hagi hakenkama erifore'ma hanankeno'a, henkama erigahue hunka amuha'ma nehana zamo'a, amnezanknara osugahie.
15 ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius
Kefo vahe'moka fatgo vahe'mo'zama nemaniza nontera, zamazeri haviza hunakura kva hunka omanio. Hagi fatgo vahe'mo'za nemaniza kumara eri havizana osuo.
16 septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum
Na'ankure fatgo vahe'mo'za, 7ni'a zupa evuramiga hazanagi, ete otigahaze. Hianagi kefo avu'ava'ma nehaza vahetema mago hazenkema esuno'a, eme zamazeri haviza hugahie.
17 cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum
Ha'ma renegantesaza vahe'ma evuramisagenka, musena osuo. Hagi tanafa'ma hanaza zankura, musena osuo.
18 ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam
Na'ankure Ra Anumzamo'a ana'ma hanankeno'a, negageno musena hunoganteno arimpahe zama'a anamofontetira eritregahie.
19 ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios
Kefo vahe'mofo avu'avakura korera hunka antahintahi hakarea nosunka, ana havi zamavu zamavakura kegasanea osuo.
20 quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur
Na'ankure kefo zamavu'zava'ene vahe'mokizmia, henkama knare huzama mani'saza mani'zana omanesige'za, lamu tavi'mo asu hiankna hugahaze.
21 time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis
Mofavre'nimoka, Ra Anumzamofone kinimofonena koro huneznantenka zanagorga nemaninka, ha'ma reznantesaza vahe'enena magopina tragoteta omaniho.
22 quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit
Na'ankure e'inahu vahetera, tusi'a hazenke zamo ame huno egahie. Ra Anumzamo'ene Kini ne'mo enema zamisaza knazana, mago'mo'e huno ontahitfa hugahie.
23 haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum
Ama' antahi'zama eri'naza vahe'mo'za amanahu ke hugahaze. Nanekema trate refkoma hanuza magomofonkukera osugahaze.
24 qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus
Iza'o kefozama hu'nesia neku'ma, kefozana osune huno'ma hanige'za, rama'a vahe'mo'za anagema hania nekura, huhaviza hunentesageno, kokankoka vahe'mo'za antahi haviza huntegahaze.
25 qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio
Hu'neanagi iza'zo kefoza hu'nesia neku'ma, kefoza hu'ne hu'zama huama'ma hanamo'za, rama'a asomu eri'za rama'aza antegahaze.
26 labia deosculabitur qui recta verba respondet
Tamagema huno ke nonama hu'zamo'a, e'i knare kvate knampaka'amo kanukino kantako huganteankna hugahie.
27 praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam
Kotazana hozama antesanaza retro hunka hoza antetenka, henka nonka'a kigahane.
28 ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis
Tava'onka'are'ma nemanisimofoma trate'ma kegagama hunentezama, kenana zanku nehazafi huama huo hanagenka, havigea hunka hazenkema osu'nesia zankura, hazenke hu'ne huonto.
29 ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum
Hagi zamagrama hunantesaza zana nona hu'na huzamantegahue hunka osuge, mago'mo'ma havizama hugantesiana, nona hu'na havizana huntegahue hunka osuo.
30 per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti
Nagra feru ne'mofo hozafine antahintahi'a omane ne'mofo waini hozafi agatere'na nevu'na koana,
31 et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat
ave've trazamo'ene hozafi inozamo hageno ana hoza refitegeno, have keginama hugagi'nea zamo'a fraguvazirami'ne.
32 quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam
Ana zama nege'na nagesama nentahugeno'a, mago'aza rempi hunami'ne.
33 parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas
Osi'agna nagra navura masehimarege, osi'agna masege, osi'agna nazana anamagi'na manisga huge'ma hanugeno'a,
34 et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus
musufa vahe'mo'za mika fenozmi kumzafa sage'za, mika zazmimo'a ame huno vagaresige'za, zamunte omane vahe maniankna hugahaze.
