Proverbiorum 23
1 quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam
Uketipo kula chakula na mtawala, angalia vyema kile kilicho mbele yako,
2 et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam
na utie kisu kooni mwako kama ukiwa mlafi.
3 ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii
Usitamani vyakula vyake vitamu kwa kuwa chakula hicho ni cha hila.
4 noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum
Usijitaabishe ili kuupata utajiri, uwe na hekima kuonyesha kujizuia.
5 ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum
Kufumba na kufumbua utajiri hutoweka, huwa kama umepata mabawa ghafula, ukaruka na kutoweka angani kama tai.
6 ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius
Usile chakula cha mtu mchoyo, usitamani vyakula vyake vitamu,
7 quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum
kwa maana yeye ni aina ya mtu ambaye kila mara anafikiri juu ya gharama. Anakuambia, “Kula na kunywa,” lakini moyo wake hauko pamoja nawe.
8 cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos
Utatapika kile kidogo ulichokula, nawe utakuwa umepoteza bure maneno yako ya kumsifu.
9 in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui
Usizungumze na mpumbavu, kwa maana atadhihaki hekima ya maneno yako.
10 ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas
Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani wala kunyemelea kwenye mashamba ya yatima,
11 propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum
kwa kuwa Mtetezi wao ni mwenye nguvu, atalichukua shauri lao dhidi yako.
12 ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae
Elekeza moyo wako kwenye mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
13 noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur
Usimnyime mtoto adhabu, ukimwadhibu kwa fimbo, hatakufa.
Mwadhibu kwa fimbo na kuiokoa nafsi yake kutoka mautini. (Sheol h7585)
15 fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum
Mwanangu, kama moyo wako una hekima, basi moyo wangu utafurahi,
16 et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua
utu wangu wa ndani utafurahi, wakati midomo yako itakapozungumza lililo sawa.
17 non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die
Usiuruhusu moyo wako kuwaonea wivu wenye dhambi, bali kila mara uwe na bidii katika kumcha Bwana.
18 quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur
Hakika kuna tumaini la baadaye kwa ajili yako, nalo tarajio lako halitakatiliwa mbali.
19 audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum
Sikiliza, mwanangu na uwe na hekima, weka moyo wako kwenye njia iliyo sawa.
20 noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt
Usiwe miongoni mwa wanywao mvinyo, au wale walao nyama kwa pupa,
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio
kwa maana walevi na walafi huwa maskini, nako kusinzia huwavika matambara.
22 audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua
Msikilize baba yako, aliyekuzaa, wala usimdharau mama yako atakapokuwa mzee.
23 veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam
Nunua kweli wala usiiuze, pata hekima, adabu na ufahamu.
24 exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo
Baba wa mwenye haki ana furaha kubwa, naye aliye na mwana mwenye hekima humfurahia.
25 gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te
Baba yako na mama yako na wafurahi, mama aliyekuzaa na ashangilie!
26 praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant
Mwanangu, nipe moyo wako, macho yako na yafuate njia zangu,
27 fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena
kwa maana kahaba ni shimo refu na mwanamke mpotovu ni kisima chembamba.
28 insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit
Kama mnyangʼanyi, hungojea akivizia, naye huzidisha wasio waaminifu miongoni mwa wanaume.
29 cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum
Ni nani mwenye ole? Ni nani mwenye huzuni? Ni nani mwenye ugomvi? Ni nani mwenye malalamiko? Ni nani aliye na majeraha yasiyo na sababu? Ni nani mwenye macho mekundu?
30 nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis
Ni hao wakaao sana kwenye mvinyo, hao waendao kuonja mabakuli ya mvinyo uliochanganywa.
31 ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande
Usiukodolee macho mvinyo wakati ukiwa mwekundu, wakati unapometameta kwenye bilauri, wakati ushukapo taratibu!
32 sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet
Mwishowe huuma kama nyoka na kutia sumu yake kama nyoka mwenye sumu.
33 oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa
Macho yako yataona mambo mageni na moyo wako kuwazia mambo yaliyopotoka.
34 et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo
Utakuwa kama alalaye katikati ya bahari, alalaye juu ya kamba ya merikebu.
35 et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam
Utasema, “Wamenipiga lakini sikuumia! Wamenichapa, lakini sisikii! Nitaamka lini ili nikanywe tena?”
