Proverbiorum 23
1 quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam
Ati yeroo waa nyaachuuf bulchaa tokko wajjin teessutti, waan fuula kee dura jiru hubadhuu ilaali;
2 et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam
ati yoo nyaataaf fedhii guddaa qabaatte, qoonqoo kee irra billaa kaaʼi.
3 ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii
Waan nyaanni sun nama gowwoomsuuf, miʼaa isaatti hin gaggabin.
4 noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum
Sooromuuf jettee of hin dadhabsiisin; of qabuufis ogummaa qabaadhu.
5 ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum
Sooromni yommuu ati ija irra buufattutti ni bada; inni dhugumaan Baallee baafatee akkuma risaa gara samiitti ol barrisaatii.
6 ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius
Buddeena doqnaa hin nyaatin; cidha isaas hin kajeelin;
7 quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum
inni yeroo hunda waaʼee gatii yaadaatii. Inni, “Nyaadhuu dhugi” siin jedha; garaan isaa garuu si wajjin hin jiru.
8 cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos
Ati waanuma xinnoo nyaatte sana ni diddigda; dubbii kee gaarii sana illee ni dhabda.
9 in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui
Sababii inni ogummaa dubbii keetii tuffatuuf ati nama gowwaatti hin dubbatin.
10 ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas
Dhagaa daangaa durii hin dhiibin yookaan lafa qotiisaa ijoollee abbaa hin qabneetti hin darbin.
11 propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum
Furiin isaanii jabaadhaatii; inni gara isaanii goree sitti falma.
12 ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae
Qalbii kee gara gorsaatti, gurra kee immoo gara dubbii beekumsaatti deebifadhu.
13 noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur
Ijoollee kee adabachuu hin dhiisin; yoo ati arcummeedhaan adabde isaan hin duʼan.
Arcummeedhaan isaan adabiitii lubbuu isaanii duʼa oolchi. (Sheol h7585)
15 fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum
Yaa ilma ko, yoo garaan kee ogeessa taʼe, garaan koo ni gammada;
16 et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua
yoo arrabni kee waan qajeelaa dubbate, keessi koo baayʼee gammada.
17 non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die
Garaan kee cubbamootatti hin hinaafin; garuu yeroo hunda Waaqayyoon sodaadhu.
18 quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur
Ati dhugumaan gara fuulduraatti abdii qabda; abdiin kees hin citu.
19 audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum
Yaa ilma ko, dhaggeeffadhu; ogeessa taʼi; qalbii kee daandii qajeelaa irra buufadhu.
20 noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt
Warra daadhii wayinii baayʼee dhuganitti yookaan warra foonitti gaggabanitti hin makamin;
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio
machooftuu fi albaadheyyiin ni hiyyoomu; hirriba baayʼisuunis moofaa nama uffachiisa.
22 audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua
Abbaa kee kan si dhalche dhagaʼi; haadha kees yeroo isheen jaartu hin tuffatin.
23 veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam
Dhugaa bitadhu malee hin gurgurin; ogummaa, qajeelfamaa fi hubannaas bitadhu.
24 exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo
Abbaan nama qajeelaa gammachuu guddaa qaba; namni ilma ogeessa qabu isatti gammada.
25 gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te
Abbaan keetii fi haati kee haa gammadan; isheen si deesse sun haa ililchitu!
26 praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant
Yaa ilma ko, garaa kee naa kenni; iji kees karaa koo haa ilaalu;
27 fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena
sagaagaltuun boolla gad fagoodhaatii, niitiin ganda labeenis boolla bishaanii dhiphaa dha.
28 insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit
Isheen akkuma saamtuutti riphxee nama eeggatti; namoota gidduuttis warra hin amanamne baayʼifti.
29 cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum
Eenyutu, “Anaaf wayyoo!” jedha? Eenyutu gadda qaba? Eenyutu lola qaba? Eenyutu komii qaba? Eenyutu sababii malee madaaʼa? Kan iji isaa diimatu eenyu?
30 nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis
Warra daadhii wayinii dhuguu irra akka malee turan, warra daadhii wayinii walmakaa afaaniin qabuu dhaqanii dha.
31 ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande
Yeroo inni diimatutti, yeroo inni billillee keessa ol xixinniqutti, yeroo inni suuta jedhee gad buʼutti daadhii wayinii ija itti qabdee hin ilaalin.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet
Dhuma irratti akkuma bofaa nama idda; akkuma buutiis nama ciniina.
33 oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa
Iji kee waan haaraa arga; qalbiin kees jalʼina yaada.
34 et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo
Ati akkuma nama walakkaa galaana guddaa ciisuu ti; akkuma nama fiixee utubaa doonii irra ciisuu taata.
35 et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam
Ati akkana jetta; “Isaan na dhaʼan; ani garuu hin miidhamne! Isaan na tuman; garuu natti hin dhagaʼamne! Ani dhugaatii biraa barbaaddachuuf yooman dammaqa?”
