Proverbiorum 22

1 melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona

نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

2 dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus

دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

3 callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno

شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

4 finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita

ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

5 arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis

راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

6 proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea

بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

7 dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis

فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

8 qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur

هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

9 qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi

شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

10 eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae

مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

11 qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem

اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

12 oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui

خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

13 dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum

آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

14 fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam

سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

15 stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam

حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

16 qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit

کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

17 inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam

به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

18 quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis

زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

19 ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie

این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

20 ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia

این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

21 ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te

تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

22 non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta

اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

23 quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius

زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

24 noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso

با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

25 ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae

مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

26 noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis

ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

27 si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo

زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

28 ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui

حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

29 vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles

اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.