Proverbiorum 19
1 melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens
Mas mabuti ang isang mahirap na lumalakad nang may karangalan kaysa sa isang baluktot magsalita at isang mangmang.
2 ubi non est scientia animae non est bonum et qui festinus est pedibus offendit
Gayon din, hindi mabuting magkaroon ng nais na walang karunungan at ang tumatakbo nang mabilis ay lumilihis sa landas.
3 stultitia hominis subplantat gressus eius et contra Deum fervet animo suo
Pinapahamak ng kamangmangan ng tao ang kaniyang buhay, at ang puso niya ay nagagalit laban kay Yahweh.
4 divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur
Ang kayamanan ay nakadaragdag ng maraming kaibigan, pero ang mahirap ay hiwalay mula sa kaniyang mga kaibigan.
5 testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet
Ang bulaang saksi ay hindi makakaalis ng hindi napaparusahan, at hindi makakatakas ang siyang nabubuhay sa mga kasinungalingan.
6 multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti
Maraming hihingi ng tulong mula sa mapagbigay na tao, at lahat ay kaibigan ng siyang nagbibigay ng mga regalo.
7 fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit
Lahat ng mga kapatid ng mahirap ay napopoot sa kaniya; paano pa ang kaniyang mga kaibigan na lumalayo mula sa kaniya! Siya ay nananawagan sa kanila, pero sila ay naglaho na.
8 qui autem possessor est mentis diligit animam suam et custos prudentiae inveniet bona
Ang nagsisikap na magkaroon ng karunungan ay nagmamahal sa kaniyang sariling buhay; ang nagpapanatili sa pang-unawa ay makatatagpo ng kabutihan.
9 testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit
Ang bulaang saksi ay hindi makaaalis ng hindi mapaparusahan, ngunit mapapahamak ang mga nabubuhay sa kasinungalingan.
10 non decent stultum deliciae nec servum dominari principibus
Hindi angkop para sa isang mangmang na mamuhay ng may karangyaan— lalong hindi para sa isang alipin ang mamuno sa mga prinsipe.
11 doctrina viri per patientiam noscitur et gloria eius est iniqua praetergredi
Ang pag-iingat ay nagdudulot sa isang tao na hindi agad magalit at ang kaniyang dangal ay ang hindi pagpansin sa kasalanan.
12 sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius
Ang poot ng hari ay parang batang leon na umaatungal, pero ang kaniyang kagandahang loob ay katulad ng hamog sa mga damuhan.
13 dolor patris filius stultus et tecta iugiter perstillantia litigiosa mulier
Kasiraan sa kaniyang ama ang isang mangmang na anak at ang mapang-away na asawang babae ay tulo ng tubig na walang tigil.
14 domus et divitiae dantur a patribus a Domino autem proprie uxor prudens
Ang bahay at kayamanan ay namamana mula sa mga magulang, ngunit mula kay Yahweh ang masinop na asawang babae.
15 pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet
Hinahagis ng katamaran ang isang tao sa mahimbing na tulog, pero magugutom ang isang tao na ayaw maghanapbuhay.
16 qui custodit mandatum custodit animam suam qui autem neglegit vias suas mortificabitur
Ang tumutupad ng kautusan ay nag-iingat ng kaniyang buhay, pero ang hindi pinag-iisipan ang kaniyang mga pamamaraan ay tiyak na mamamatay.
17 feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei
Ang sinumang mabait sa mahihirap ay nagpapahiram kay Yahweh, at babayaran siya ni Yahweh dahil sa kaniyang ginawa.
18 erudi filium tuum ne desperes ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam
Disiplinahin mo ang iyong anak habang may pag-asa pa, at huwag mong patatagin ang iyong kagustuhan na ilagay siya sa kamatayan.
19 qui inpatiens est sustinebit damnum et cum rapuerit aliud adponet
Ang taong mainitin ang ulo ay dapat magbayad kung siya ay iyong sinagip, gagawin mo ito ulit sa pangalawang pagkakataon.
20 audi consilium et suscipe disciplinam ut sis sapiens in novissimis tuis
Dinggin mo at sundin ang aking katuruan, at ikaw ay magiging marunong hanggang sa katapusan ng iyong buhay.
21 multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit
Marami ang mga plano sa puso ng isang tao, pero ang layunin ni Yahweh ang siyang mananaig.
22 homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax
Katapatan ang ninanais ng isang tao, at higit na mainam ang mahirap kaysa sa isang sinungaling.
23 timor Domini ad vitam et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessimi
Ang paggalang at pagsunod kay Yahweh ay nagbibigay ng buhay; ang gumagawa nito ay masisiyahan at ligtas sa kapahamakan.
24 abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam
Binabaon ng batugan ang kaniyang kamay sa pagkain; hindi man lamang niya ito maibalik pataas sa kaniyang bibig.
25 pestilente flagellato stultus sapientior erit sin autem corripueris sapientem intelleget disciplinam
Kapag iyong pinarusahan ang isang mangungutya, matututo pati ang walang pinag-aralan; itama mo ang may pang-unawa at lalawak ang kaniyang kaalaman.
26 qui adfligit patrem et fugat matrem ignominiosus est et infelix
Ang isang ninanakawan ang kaniyang ama at pinapalayas ang kaniyang ina ay isang anak na nagdadala ng kahihiyan at kasiraan.
27 non cesses fili audire doctrinam nec ignores sermones scientiae
Kung hindi ka na makikinig sa katuruan, aking anak, ikaw ay mapapalayo mula sa mga salita ng kaalaman.
28 testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem
Ang masamang saksi ay kinukutya ang katarungan, at ang bibig ng masama ay lumulunok ng malaking kasalanan.
29 parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus
Nakahanda ang paghatol sa mga mapangutya, at paghahagupit sa likod ng mga mangmang.
