Proverbiorum 19

1 melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens

بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

2 ubi non est scientia animae non est bonum et qui festinus est pedibus offendit

داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

3 stultitia hominis subplantat gressus eius et contra Deum fervet animo suo

انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

4 divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur

شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

5 testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet

شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

6 multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti

مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

7 fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit

وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

8 qui autem possessor est mentis diligit animam suam et custos prudentiae inveniet bona

هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

9 testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit

شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

10 non decent stultum deliciae nec servum dominari principibus

شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

11 doctrina viri per patientiam noscitur et gloria eius est iniqua praetergredi

کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

12 sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius

غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

13 dolor patris filius stultus et tecta iugiter perstillantia litigiosa mulier

فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

14 domus et divitiae dantur a patribus a Domino autem proprie uxor prudens

خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

15 pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet

کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

16 qui custodit mandatum custodit animam suam qui autem neglegit vias suas mortificabitur

احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

17 feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei

وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

18 erudi filium tuum ne desperes ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam

فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

19 qui inpatiens est sustinebit damnum et cum rapuerit aliud adponet

اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

20 audi consilium et suscipe disciplinam ut sis sapiens in novissimis tuis

اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

21 multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit

انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

22 homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax

آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

23 timor Domini ad vitam et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessimi

خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

24 abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam

آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

25 pestilente flagellato stultus sapientior erit sin autem corripueris sapientem intelleget disciplinam

مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

26 qui adfligit patrem et fugat matrem ignominiosus est et infelix

پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

27 non cesses fili audire doctrinam nec ignores sermones scientiae

پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

28 testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem

شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

29 parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus

مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.