Lucam 1
1 quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum
CEREN anhitzec escu eçarri baitu narratione baten scribatzera complituqui gure artean certificatu içan diraden gaucéz,
2 sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis
Eçagutzera eman draucuten beçala lehen hatsetic ikussi dituztenéc eta hitzaren ministre içan diradenéc.
3 visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile
Niri-ere on iruditu içan ciaitadac gucia hatsetic finerano diligentqui comprehendituric, hiri punctuz punctu heçaz scribatzera, o Theophile gucizco excellenteá:
4 ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem
Hobequi eçagut deçánçat ikassi dituán gaucén eguiá.
5 fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth
HERODES Iudeaco regueren egunetan cen Zacharias deitzen cen Sacrificadorebat, Abiaren araldetic: eta haren emaztea cen Aaronen alabetaric, eta haren icena Elisabeth.
6 erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella
Biac ciraden iusto Iaincoaren aitzinean, Iaunaren, manamendu eta ordenança gucietan reprochuric gabe çabiltzanac.
7 et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis
Eta haourric etzutén, ceren Elisabeth steril baitzen, eta biac baitziraden adinez aitzinaratuac.
8 factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum
Guertha cedin bada, harc Iaincoaren aitzinean bere aldian sacrificadoregoa exercitzen çuenean,
9 secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini
Sacrificadoregoaren officioco costumaren araura, çorthea eror baitzequión Iaunaren templean sarthuric encensamenduaren eguiteco.
10 et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi
Eta populu guciac campoan othoitz eguiten çuen encensamendua eguiten cen orduan.
11 apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi
Eta aguer cequión Iaunaren Aingueruä, cegoela encensamenduco aldarearen escuinean.
12 et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum
Eta Zacharias trubla cedin hura ikussiric, eta icidurabat eror cedin haren gainera.
13 ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem
Orduan erran ciecón Aingueruäc, Eztuala beldurric Zacharias: ecen ençun içan duc hire othoitzá, eta Elisabeth eure emaztea erdiren çaic seme batez: eta hari icen emanen draucac Ioannes
14 et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt
Eta bozcario eta alegrança vkanen duc, eta anhitz haren sortzearen gainean alegueraturen dituc,
15 erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae
Ecen handi içanen duc Iaunaren aitzinean, eta mahatsarnoric ez berce arnoric eztic edanen: eta Spiritu sainduaz betheren datec bere amaren sabeleandanic.
16 et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum
Eta anhitz Israeleco haourretaric conuertituren dic berén Iainco Iaunagana.
17 et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam
Eta hura ioanen duc haren aitzinean Eliasen spiriturequin eta verthuterequin, conuerti ditzançat aitén bihotzac semetara eta desobedientac iustoén çuhurtassunera: Iaunari populu vngui instruitubat appain dieçonçat.
18 et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis
Orduan erran cieçon Zachariasec Aingueruäri, Nolatán hori eçaguturen dut? ecen ni nauc çahar, eta ene emaztea duc bere egunetan aitzinaratua.
19 et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare
Eta ihardesten çuela Aingueruäc erran cieçon, Ni nauc Gabriel Iaincoaren aitzinean assistitzen naicena, eta igorri içan nauc hirequin minçatzera, eta berri on hauen hiri declaratzera.
20 et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo
Eta horrá, mutu içanen aiz eta ecin minçaturen aiz, gauça hauc eguin ditecen egunerano: ceren ezpaitituc sinhetsi ene hitz bere demborán complituren diradenac.
21 et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo
Eta populua cegoen Zachariasen beguira, eta miresten çuen nola harc hambat berancen çuen templean.
22 egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus
Eta ilki cenean ecin minça cequidien, eta eçagut ceçaten ecen cembeit visione ikussi çuela templean: ecen keinuz aditzera emaiten cerauen, eta mutu guelditu ican cen.
23 et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam
Eta guertha cedin, haren officioco egunac acabatu ciradenean, bere etcherát itzul baitzedin.
24 post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens
Eta egun hayén ondoan haren emazte Elisabethec concebi ceçan: eta estal cedin borz hilebethez, cioela,
25 quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines
Segur, hunela eguin vkan draut Iaunac, visitatu nauen egunetan, ene laidoa guiçonén artetic ken leçançat.
26 in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth
Eta seigarren hilebethean igor cedin Gabriel Aingueruä Iaincoaz Galileaco hiri Nazareth deitzen denera:
27 ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria
Dauid-en etchetico Ioseph deitzen cen guiçon-batequin fedatua cen virgina batgana: eta virginaren icena cen Maria.
28 et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus
Eta Aingueruäc hura baithara sarthuric, erran ceçan, Salutatzen aut gratia eguin çainaná: Iauna dun hirequin, benedicatua hi emaztén artean.
29 quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio
Eta hura, Ainguerua ikussiric trubla cedin haren erranaren gainean, eta pensatzen çuen ceric licén salutatione hura.
30 et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum
Orduan diotsa Aingueruäc, Mariá, eztunala beldurric, ecen eriden dun gratia Iaincoa baithan.
31 ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum
Eta horrá, concebituren dun eure sabelean, eta erdiren aiz seme batez eta deithuren dun haren icena Iesus.
32 hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius
Hura içanen dun handi, eta eritziren ciayón Subiranoaren Semé: eta emanen diraucan Iainco Iaunac bere aita Dauid-en thronoa.
Eta regnaturen din Iacob-en etchearen gainean eternalqui, eta haren resumaren finic eztun içanen. (aiōn g165)
34 dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco
Erran ciecón orduan Mariac Aingueruäri, Nola içanen da hori, guiçonic eçagutzen eztudanaz gueroz.
35 et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei
Eta ihardesten çuela Aingueruäc erran cieçón, Spiritu saindua hire gainera ethorriren dun eta Subiranoaren verthuteac itzal eguinen draun eta halacotz hitaric sorthuren den saindua, Iaincoaren Seme deithuren dun.
36 et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis
Eta hará, Elisabeth hire lehen gussua, harc-ere concebitu din semebat bere çahartzean, eta hil haur din seigarrena steril deitzen cenac.
37 quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum
Ecen eztun deus impossibleric içanen Iaincoa baithan.
38 dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus
Eta erran ceçan Mariac, Huná Iaunaren nescatoa: eguin bequit hire hitzaren araura. Eta parti cedin harenganic Aingueruä.
39 exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda
Eta iaiquiric Maria egun hetan ioan cedin mendietara lehiatuqui Iudaco hiri batetara.
40 et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth
Eta sar cedin Zachariasen etchera, eta saluta ceçan Elisabeth.
41 et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth
Eta guertha cedin, ençun ceçanean Elisabethec Mariaren salutationea, iauz baitzedin haourra haren sabelean, eta bethe cedin Spiritu sainduaz Elisabeth:
42 et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui
Eta oihuz iar cedin voz handiz, eta erran ceçan, Benedicatua hi emaztén artean, ecen benedicatua dun hire sabeleco fructua.
43 et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me
Eta nondic haur niri, ethor dadin ene Iaunaren ama enegana?
44 ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo
Ecen huná, hire salutationearen voza ene beharrietara heldu içan den beçain sarri, iauci içan dun bozcarioz haourra ene sabelean.
45 et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino
Eta dohatsu aiz sinhetsi baitun, ceren complituren baitirade Iaunaz erran çaizquinan gauçác
46 et ait Maria magnificat anima mea Dominum
Eta dio Mariac, Magnificatzen du ene arimác Iauna.
47 et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo
Eta alegueratu da ene spiritua Iainco ene Saluadorea baithan.
48 quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes
Ceren behatu vkan baitu bere nescatoaren beheratassunera: ecen huná, hemendic harat dohatsu erranen naute generatione guciéc.
49 quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius
Ecen gauça handiac eguin drauzquit botheretsu denac: eta haren icena saindu da:
50 et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum
Eta haren misericordia da generationetaric generationetara haren beldurra dutenetara.
51 fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui
Botheretsuqui eguin vkan du bere bessoaz: deseguin ditu superboac berén bihotzeco pensamenduan.
52 deposuit potentes de sede et exaltavit humiles
Egotzi ditu botheretsuac thronoetaric, eta goratu ditu chipiac.
53 esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes
Gosse ciradenac bethe ditu onez: eta abratsac igorri ditu hutsic
54 suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae
Sustengatu vkan du Israel bere haourra, bere misericordiáz orhoit içanez.
Gure aitey minçatu çayen beçala, Abrahami eta haren haciari iagoiticotz. (aiōn g165)
56 mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam
Eta egon cedin Maria harequin hirur hilebetheren inguruä: guero itzul cedin bere etcherát.
57 Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium
Eta compli cedin Elisabethen ertzeco demborá: eta erdi cedin seme batez.
58 et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei
Eta ençun ceçaten haren auçoéc eta ahaidéc, nola frangoqui Iaunac bere misericordia declaratu çuen harengana, eta alegueratzen ciraden harequin.
59 et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam
Eta guertha cedin, çortzigarreneco egunean ethor baitzitecen haourtchoaren circonciditzera, eta deitzen çuten hura bere aitaren icenaz, Zacharias.
60 et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes
Baina ihardesten çuela haren amac erran ceçan, Ez, baina deithuren da Ioannes.
61 et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine
Eta erran cieçoten, Eztun nehor hire ahaidetan icen horrez deitzen denic.
62 innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum
Orduan keinu eguin cieçoten haren aitari, nola nahi luen hura dei ledin.
63 et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi
Eta harc tableta batzuren escaturic scriba ceçan, cioela, Ioannes da horren icena. Eta mirets ceçaten guciéc.
64 apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum
Eta irequi cedin bertan haren ahoa, eta haren mihia lacha cedin: eta minço cen laudatzen çuela Iaincoa.
65 et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec
Eta icidura ethor cedin aldiri hetaco gucién gainera, eta Iudaco herri mendiçu orotan publica citecen hitz hauc guciac.
66 et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo
Eta ençun cituzten guciéc, eçar citzaten bere bihotzean, erraiten çutela, Nor haourtcho haur içanen da? Eta Iaunaren escua cen harequin.
67 et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens
Orduan haren aita Zacharias bethe cedin Spiritu sainduaz: eta prophetiza ceçan, cioela,
68 benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae
Laudatu dela Israeleco Iainco Iauna, ceren visitatu eta redemitu baitu bere populua.
69 et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui
Eta alchatu baitraucu saluamendutaco adarra Dauid bere cerbitzariaren etchean.
Nola minçatu içan baita bere Propheta saindu bethidanic içan diradenen ahoz. (aiōn g165)
71 salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos
Salbu içanen guinela gure etsayetaric eta guri gaitz çarizcuten gucién escutic.
72 ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti
Gure aitey misericordia leguiençat, eta orhoit licén bere alliança sainduaz:
73 iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum
Eta gure Aita Abrahami eguin ceraucan iuramenduaz:
74 daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi
Ecen emanen ceraucula, beldur gabe gure etsayén escuetaric deliuraturic, hura cerbitza guineçan,
75 in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris
Saindutassunetan eta iustitiatan haren aitzinean, gure vicico egun gucietan.
76 et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius
Eta hi haourtchoá, Subiranoaren Propheta deithuren aiz: ecen ioanen aiz Iaunaren beguitharte aitzinean, haren bideac appain ditzançat,
77 ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum
Eta eman dieçoançat saluamenduco eçagutzea haren populuari, hayén bekatuén barkamenduaz.
78 per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto
Gure Iaincoaren affectione misericordiosoaz, ceinez visitatu vkan baiquaitu, Orientac garaitic:
79 inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis
Argui daguiençat ilhumbean eta herioaren itzalean iarriric daudeney, gure oinen baquezco bidera chuchenceagatic.
80 puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel
Eta haourtchoa handitzen eta spirituz fortificatzen cen: eta egon cedin desertuetan Israeli manifestatu behar içan çayón egunerano.
