Lucam 22
1 adpropinquabat autem dies festus azymorum qui dicitur pascha
No leid det nær innåt søtebrødhelgi, som dei kallar påske.
2 et quaerebant principes sacerdotum et scribae quomodo eum interficerent timebant vero plebem
Og øvsteprestarne og dei skriftlærde grunda på korleis dei skulde bera seg åt for å få rudt honom or vegen; for dei var rædde folket.
3 intravit autem Satanas in Iudam qui cognominatur Scarioth unum de duodecim
Då for Satan i Judas, han som dei kalla Iskariot, og som var ein av dei tolv;
4 et abiit et locutus est cum principibus sacerdotum et magistratibus quemadmodum illum traderet eis
han gjekk av stad og tala med øvsteprestarne og hovdingarne for tempelvakti um korleis han skulde få gjeve Jesus yver til deim.
5 et gavisi sunt et pacti sunt pecuniam illi dare
Dei vart glade og lova honom pengar.
6 et spopondit et quaerebat oportunitatem ut traderet illum sine turbis
Han slo til, og sidan leita han etter eit laglegt høve til å gjeva han yver til deim utan uppstyr.
7 venit autem dies azymorum in qua necesse erat occidi pascha
So kom søtebrødsdagen, den dagen då påskelambet skulde slagtast.
8 et misit Petrum et Iohannem dicens euntes parate nobis pascha ut manducemus
Då sende han Peter og Johannes i veg og sagde: «Gakk av stad og stell til påskemålet åt oss, so me kann halda måltid!»
9 at illi dixerunt ubi vis paremus
«Kvar vil du me skal stella det til?» spurde dei.
10 et dixit ad eos ecce introeuntibus vobis in civitatem occurret vobis homo amphoram aquae portans sequimini eum in domum in qua intrat
«Høyr her!» svara han; «når de kjem inn i byen, møter de ein mann som ber ei krukka med vatn. Honom skal de fylgja til han gjeng inn i eit hus,
11 et dicetis patri familias domus dicit tibi magister ubi est diversorium ubi pascha cum discipulis meis manducem
og so skal de segja til huseigaren: «Meisteren helsar: Kvar er romet der eg kann halda påskemåltid med læresveinarne mine?»
12 et ipse vobis ostendet cenaculum magnum stratum et ibi parate
Då syner han dykk ein stor sal med duka bord. Der skal de stella til.
13 euntes autem invenerunt sicut dixit illis et paraverunt pascha
So gjekk dei, og fann det so som han hadde sagt, og dei stelte til påskemålet.
14 et cum facta esset hora discubuit et duodecim apostoli cum eo
Då tidi kom, sette han seg til bords, og apostlarne med honom.
15 et ait illis desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum antequam patiar
Og han sagde til deim: Eg hev lengta so etter å eta dette påskemålet i lag med dykk, fyrr eg skal lida;
16 dico enim vobis quia ex hoc non manducabo illud donec impleatur in regno Dei
for eg segjer dykk: Eg kjem aldri til å eta det meir, fyrr det hev fenge fullnaden sin i Guds rike.»
17 et accepto calice gratias egit et dixit accipite et dividite inter vos
So tok han ein kalk i handi, og takka og sagde: «Tak dette og skift det imillom dykk!
18 dico enim vobis quod non bibam de generatione vitis donec regnum Dei veniat
For eg segjer dykk: Heretter skal eg aldri drikka av druvesafti fyrr Guds rike er kome.»
19 et accepto pane gratias egit et fregit et dedit eis dicens hoc est corpus meum quod pro vobis datur hoc facite in meam commemorationem
Og han tok brødet, takka, og braut det, og gav deim og sagde: «Dette er likamen min, som vert gjeven for dykk! Gjer dette til minne um meg!»
20 similiter et calicem postquam cenavit dicens hic est calix novum testamentum in sanguine meo quod pro vobis funditur
Like eins kalken etter dei hadde ete kveldverden, og sagde: «Denne kalken er den nye pakt i blodet mitt, det som renn for dykk.
21 verumtamen ecce manus tradentis me mecum est in mensa
Men sjå: svikaren held handi si framyver bordet med meg!
22 et quidem Filius hominis secundum quod definitum est vadit verumtamen vae illi homini per quem traditur
Menneskjesonen gjeng fulla burt; for so er det laga. Men ve yver den mannen som veld at han vert gjeven i fiendehand!»
23 et ipsi coeperunt quaerere inter se quis esset ex eis qui hoc facturus esset
Då tok dei til å dryfta seg imillom kven av deim det kunde vera som skulde koma til å gjera dette.
24 facta est autem et contentio inter eos quis eorum videretur esse maior
Det vart og ein ordstrid millom deim um kven av deim som skulde gjelda for den største.
25 dixit autem eis reges gentium dominantur eorum et qui potestatem habent super eos benefici vocantur
Då sagde han til deim: «Kongarne råder yver folki sine, og dei som held deim i age, vert kalla velgjerdsmenner.
26 vos autem non sic sed qui maior est in vobis fiat sicut iunior et qui praecessor est sicut ministrator
So må det ikkje vera med dykk; men den som er største ibland dykk, skal vera som han var yngst, og styraren som han var tenar.
27 nam quis maior est qui recumbit an qui ministrat nonne qui recumbit ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat
For kven er størst, den som sit til bords, eller den som ber på bordet? Er det’kje den som sit til bords? Men eg er berre som ein bordsvein ibland dykk.
28 vos autem estis qui permansistis mecum in temptationibus meis
De er dei som heldt ut hjå meg i røyningarne mine,
29 et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum
og eg eignar dykk kongedøme, liksom far min eigna meg det;
30 ut edatis et bibatis super mensam meam in regno et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israhel
de skal eta og drikka ved bordet mitt i mitt rike, og sitja i kvar sitt høgsæte og styra dei tolv Israels-ætterne.
31 ait autem Dominus Simon Simon ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum
Simon, Simon, høyr kva eg segjer: Satan kravde å få sælda dykk liksom korn.
32 ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua et tu aliquando conversus confirma fratres tuos
Men eg hev bede for deg at trui di ikkje må trjota, og når du ein gong vender um, so styrk brørne dine!»
33 qui dixit ei Domine tecum paratus sum et in carcerem et in mortem ire
«Herre, » sagde Peter, «med deg gjeng eg gjerne både i fangehus og i dauden.»
34 et ille dixit dico tibi Petre non cantabit hodie gallus donec ter abneges nosse me
«Eg segjer deg, Peter, » svara Herren: «Hanen gjel ikkje i natt, fyrr du tri gonger hev neitta at du kjenner meg.»
35 et dixit eis quando misi vos sine sacculo et pera et calciamentis numquid aliquid defuit vobis at illi dixerunt nihil
So sagde han til deim: «Då eg sende dykk i veg forutan pung og skreppa og skor, vanta de då nokon ting?» «Ingen ting, » svara dei.
36 dixit ergo eis sed nunc qui habet sacculum tollat similiter et peram et qui non habet vendat tunicam suam et emat gladium
«Men no lyt den som hev pung taka honom med, » sagde han, «og like eins den som hev skreppa, og den som ikkje hev noko sverd, lyt selja kjolen sin og kjøpa seg eit.
37 dico enim vobis quoniam adhuc hoc quod scriptum est oportet impleri in me et quod cum iniustis deputatus est etenim ea quae sunt de me finem habent
For eg segjer dykk at på meg lyt det sannast det ordet som stend skrive: «Og han vart rekna millom brotsmenner.» For med meg lid det mot enden.»
38 at illi dixerunt Domine ecce gladii duo hic at ille dixit eis satis est
«Herre, » sagde dei, «sjå her er tvo sverd.» «Det er nok, » svara han.
39 et egressus ibat secundum consuetudinem in montem Olivarum secuti sunt autem illum et discipuli
So gjekk han ut og tok vegen til Oljeberget, som han var van ved; og læresveinarne fylgde og med.
40 et cum pervenisset ad locum dixit illis orate ne intretis in temptationem
Då han var komen dit, sagde han til deim: «Bed at de ikkje må koma i freisting!»
41 et ipse avulsus est ab eis quantum iactus est lapidis et positis genibus orabat
Han drog seg ifrå deim so langt som eit steinkast og lagde seg på kne og bad:
42 dicens Pater si vis transfer calicem istum a me verumtamen non mea voluntas sed tua fiat
«Fader, um du vilde taka denne skåli ifrå meg! Men lat det ikkje vera som eg vil, berre som du vil!»
43 apparuit autem illi angelus de caelo confortans eum et factus in agonia prolixius orabat
Ein engel frå himmelen synte seg for honom og styrkte honom.
44 et factus est sudor eius sicut guttae sanguinis decurrentis in terram
Og i si såre hjartekvida bad han endå heitare, og sveiten hans vart som blodsdråpar, som fall ned på jordi.
45 et cum surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos invenit eos dormientes prae tristitia
So reiste han seg frå bøni. Då han kom til læresveinarne, såg han at dei hadde sovna av sorg.
46 et ait illis quid dormitis surgite orate ne intretis in temptationem
Då sagde han til deim: «Kvi søv de? Statt upp, og bed at de ikkje må koma i freisting!»
47 adhuc eo loquente ecce turba et qui vocabatur Iudas unus de duodecim antecedebat eos et adpropinquavit Iesu ut oscularetur eum
Fyrr han hadde tala ut, fekk han sjå ein flokk som kom; han som heitte Judas - ein av dei tolv - gjekk fyre deim og kom burtåt Jesus, vilde kyssa honom.
48 Iesus autem dixit ei Iuda osculo Filium hominis tradis
Då sagde Jesus til honom: «Judas, svik du Menneskjesonen med ein kyss?»
49 videntes autem hii qui circa ipsum erant quod futurum erat dixerunt ei Domine si percutimus in gladio
Då dei som var ikring honom såg korleis det bar i veg, sagde dei: «Herre, skal me slå til med sverdet?»
50 et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum et amputavit auriculam eius dextram
Og ein av deim hogg til tenaren åt øvstepresten, og sneidde av honom det høgre øyra.
51 respondens autem Iesus ait sinite usque huc et cum tetigisset auriculam eius sanavit eum
Då tok Jesus til ords og sagde: «Lat det vera nok med det!» Og han tok burtpå øyra hans og lækte honom.
52 dixit autem Iesus ad eos qui venerant ad se principes sacerdotum et magistratus templi et seniores quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus
So sagde han til deim som var komne og skulde taka honom, øvsteprestarne og tempelhovdingarne og styresmennerne: «De kjem med sverd og stavar som eg skulde vera ein røvar!
53 cum cotidie vobiscum fuerim in templo non extendistis manus in me sed haec est hora vestra et potestas tenebrarum
Den tid eg var saman med dykk i templet dag etter dag, då baud de’kje til å gripa meg. Men no er det dykkar time, no er det myrkret som råder.»
54 conprehendentes autem eum duxerunt ad domum principis sacerdotum Petrus vero sequebatur a longe
So tok dei honom og førde honom burt og inn i garden åt øvstepresten; og Peter fylgde eit langt stykke etter.
55 accenso autem igni in medio atrio et circumsedentibus illis erat Petrus in medio eorum
Dei hadde gjort upp ein eld midt i gardsromet og sett seg ikring, og Peter sette seg midt ibland deim.
56 quem cum vidisset ancilla quaedam sedentem ad lumen et eum fuisset intuita dixit et hic cum illo erat
Med han sat der i ljoset, vart ei tenestgjenta var honom; ho stirde på honom og sagde: «Denne var og med honom!»
57 at ille negavit eum dicens mulier non novi illum
Men han neitta og sagde: «Eg kjenner honom ikkje, kvinna!»
58 et post pusillum alius videns eum dixit et tu de illis es Petrus vero ait o homo non sum
Eit lite bil etter vart ein annan var honom og sagde: «Du er og ein av deim!» «Nei, mann, det er eg ikkje!» svara Peter.
59 et intervallo facto quasi horae unius alius quidam adfirmabat dicens vere et hic cum illo erat nam et Galilaeus est
Då um lag ein time var liden, var det ein til som sanna det og sagde: «Jau visst var denne og med honom; han er då ein galilæar.»
60 et ait Petrus homo nescio quod dicis et continuo adhuc illo loquente cantavit gallus
«Eg veit’kje kva du talar um, mann!» sagde Peter. Og straks, fyrr han hadde tala ut, gol hanen.
61 et conversus Dominus respexit Petrum et recordatus est Petrus verbi Domini sicut dixit quia priusquam gallus cantet ter me negabis
Då vende Herren seg og såg på Peter; og Peter kom i hug det ordet Herren hadde sagt til honom: «Fyrr hanen gjel i natt, hev du avneitta meg tri gonger.»
62 et egressus foras Petrus flevit amare
Og han gjekk ut og gret sårt.
63 et viri qui tenebant illum inludebant ei caedentes
Dei mennerne som heldt Jesus, spotta honom og slo honom.
64 et velaverunt eum et percutiebant faciem eius et interrogabant eum dicentes prophetiza quis est qui te percussit
Dei kasta eit klæde yver honom og spurde: «Kven var det som slo deg? Seg oss det, du som er ein profet!»
65 et alia multa blasphemantes dicebant in eum
Og mange andre hædingsord tala dei til honom.
66 et ut factus est dies convenerunt seniores plebis et principes sacerdotum et scribae et duxerunt illum in concilium suum dicentes si tu es Christus dic nobis
Då det vart dag, kom styresmennerne åt folket i hop, og øvsteprestarne og dei skriftlærde; dei førde honom fram i rådsmøtet sitt
67 et ait illis si vobis dixero non creditis mihi
og sagde: «Er du Messias, so seg oss det!» «Um eg segjer det åt dykk, trur de det ikkje, » svara han,
68 si autem et interrogavero non respondebitis mihi neque dimittetis
«og um eg spør, svarar de ikkje.
69 ex hoc autem erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei
Men heretter skal Menneskjesonen sitja ved høgre handi åt Guds allmagt.»
70 dixerunt autem omnes tu ergo es Filius Dei qui ait vos dicitis quia ego sum
Då spurde dei alle: «Er du då Guds Son?» Han svara: «De segjer det, og eg er det.»
71 at illi dixerunt quid adhuc desideramus testimonium ipsi enim audivimus de ore eius
«Kva skal me med fleire vitnemål?» sagde dei då; «no høyrde me det av hans eigen munn!»
