Proverbiorum 1
1 Parabolae Salomonis, filii David, regis Israel.
O NA olelo akamai a Solomona ke keiki a Davida ke alii o ka Iseraela.
2 Ad sciendam sapientiam, et disciplinam:
He mea ia e ike ai i ka noiau a me ke aoia mai, E hoomaopopo i na olelo e naauao ai;
3 ad intelligenda verba prudentiae: et suscipiendam eruditionem doctrinae, iustitiam, et iudicium, et aequitatem:
E loaa'i ka ike e akamai ai, Ma ka pono a me ka hoopono, a me ka pololei;
4 ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia, et intellectus.
E haawi i ka maalea i ka poe naaupo, A me ka ike, a me ka noonoo i ke kanaka ui.
5 Audiens sapiens, sapientior erit: et intelligens, gubernacula possidebit.
E hoolohe ka mea naauao, a mahuahua ka ike, E loaa no i ka mea i aoia'i ka ike o naauao ai;
6 Animadvertet parabolam, et interpretationem, verba sapientum, et aenigmata eorum.
E ike i ka olelo akamai a me ka hoakaka ana o ia mea, I na olelo a ka poe naauao, a me ka lakou olelo pohihi.
7 Timor Domini principium sapientiae. Sapientiam, atque doctrinam stulti despiciunt.
O ka makau ia Iehova, oia ka hoomaka ana o ka ike; A o ka naauao. a me ke aoia mai, ua hoowahawahaia e ka poe lapuwale.
8 Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuae:
E kuu keiki, e hooloke mai i ke ao ana a kou makuakane, Aole hoi e haalele i ke kanawai o kou maku wahine;
9 ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
No ka mea, he mea nani ia no kou poo, He mau lei hoi no kou a-i.
10 Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
E kuu keiki, ina e hoowale wale mai ka poe hewa ia oe, Mai ae aku oe.
11 Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas contra insontem frustra:
Ina lakou e olelo mai, E, e hele pu kakou, E hoohalua no ke koko, E hoohalua wale i ka mea hala ole;
E moni ola ia lakou me he malu make, E moni okoa hoi e like me ka poe e haule ana i ka lua: (Sheol h7585)
13 Omnem pretiosam substantiam reperiemus, implebimus domos nostras spoliis.
E loaa ia kakou ka waiwai maikai he nui, E hoopiha i ko kakou mau hale me ka waiwai pio;
14 Sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum.
E hailona pu oe me makou i kou kuleana, I hookahi hipuu na kakou a pau:
15 Fili mi, ne ambules cum eis, prohibe pedem tuum a semitis eorum.
E kuu kiekie e, mai hele pu oe mo lakou ma ke ala; E haalele kou wawae i ko lakou mau kuamoo;
16 Pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
No ka mea, holo kiki ko lakou wawae i ka hewa, Wikiwiki hoi lakou i ka hookahe koko.
17 Frustra autem iacitur rete ante oculos pennatorum.
Make hewa no ke kau ana i ka hei, Ma ke alo o na mea eheu a pau.
18 Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
Moe malu lakou no ko lakou koko; Makaala hoi no na uhane o lakou.
19 Sic semitae omnis avari, animas possidentium rapiunt.
Pela ka aoao o ka poe makee waiwai a pau, E kaili ana i ke ola o ka mea nona ia.
20 Sapientia foris praedicat, in plateis dat vocem suam:
Hea ae la ka naauao mawaho; Pane mai kona leo ma ke alanui;
21 in capite turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
Ma ka welau o na ala oia e kahea mai ai: Ma na kahua o na puka kulanakauhale kana olelo ana, I mai la,
22 Usquequo parvuli diligitis infantiam, et stulti ea, quae sibi sunt noxia, cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
Pehea ka loihi, e ka poe ike ole, E makemake ai oukou i ka naaupo? A oukou hoi, e ka poe hoowahawaha, E makemake ai i ka hoowahawaha ana? A o oukou, e ka poe naaupo, e inaina aku ai i ka naauao?
23 Convertimini ad correptionem meam: en proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
E huli mai oukou i ka'u ao ana; Aia hoi e niuini aku au i ko'u Uhane maluna o oukou. E hoike aku hoi ia oukou i ka'u mau olelo.
24 Quia vocavi, et renuistis: extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret.
I ko'u wa i hea aku ai, hoole mai oukou; Kikoo aku la au i ko'u lima, aohe mea i manao mai;
25 Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
Haalele oukou i ko'u mau manao a pau, Aole hoi oukou i makemake i ka'u ao ana:
26 Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis id, quod timebatis, advenerit.
Nolaila, i ko oukou popilikia e akaaka au, E hoowahawaha au i ka hiki ana o ko oukou makau;
27 Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit: quando venerit super vos tribulatio, et angustia:
A hiki mai ko oukou makau me he mea ino la, A hookokoke mai ko oukou popilikia me he puahiohio la, A loohia oukou e ka pilihua a me ke kaumaha:
28 Tunc invocabunt me, et non exaudiam: mane consurgent, et non invenient me:
Alaila, e hea mai lakou ia'u, aole au e pane aku; E imi koke lakou ia'u aole e loaa mai;
29 eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
No ka mea, hoowahawaha lakou i ka ike, A o ka makau ia Iehova, aole lakou i koho mai;
30 nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universae correptioni meae.
Aole o lakou makemake i ka'u ao ana; Manao ino hoi i ka'u mau olelo a pau.
31 Comedent igitur fructus viae suae, suisque consiliis saturabuntur.
Nolaila, e ai lakou i ka hua o ko lakou aoao iho, A ma ko ka manao ana o lakou e maona ai.
32 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
No ka mea, o ka haalele ana aku o ka poe naaupo, oia ko lakou pepehiia mai, A o ka noho nanea ana o ka poe lapuwale, o ko lakou make ia.
33 Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
Aka, o ka mea hoolohe mai ia'u. e noho oluolu no ia, E noho no ia me ka makau ole i ka poino.
