Proverbiorum 8
1 Numquid non sapientia clamitat, et prudentia dat vocem suam?
Je, hekima haitani? Je, ufahamu hapazi sauti?
2 In summis, excelsisque verticibus supra viam, in mediis semitis stans,
Juu ya miinuko karibu na njia, penye njia panda, ndipo asimamapo;
3 iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur, dicens:
kando ya malango yaelekeayo mjini, kwenye maingilio, hulia kwa sauti kubwa, akisema:
4 O viri, ad vos clamito, et vox mea ad filios hominum.
“Ni ninyi wanaume, ninaowaita; ninapaza sauti yangu kwa wanadamu wote.
5 Intelligite parvuli astutiam, et insipientes animadvertite.
Ninyi ambao ni wajinga, pateni akili; ninyi mlio wapumbavu, pateni ufahamu.
6 Audite, quoniam de rebus magnis locutura sum: et aperientur labia mea, ut recta praedicent.
Sikilizeni, kwa maana nina mambo muhimu ya kusema; ninafungua midomo yangu kusema lililo sawa.
7 Veritatem meditabitur guttur meum, et labia mea detestabuntur impium.
Kinywa changu husema lililo kweli, kwa maana midomo yangu huchukia uovu.
8 Iusti sunt omnes sermones mei, non est in eis pravum quid, neque perversum.
Maneno yote ya kinywa changu ni haki; hakuna mojawapo lililopotoka wala ukaidi.
9 recti sunt intelligentibus, et aequi invenientibus scientiam.
Kwa wenye kupambanua yote ni sahihi; hayana kasoro kwa wale wenye maarifa.
10 Accipite disciplinam meam, et non pecuniam: doctrinam magis, quam aurum eligite.
Chagua mafundisho yangu badala ya fedha, maarifa badala ya dhahabu safi,
11 Melior est enim sapientia cunctis opibus pretiosissimis: et omne desiderabile ei non potest comparari.
kwa maana hekima ina thamani kuliko marijani na hakuna chochote unachohitaji kinacholingana naye.
12 Ego sapientia habito in consilio, et eruditis intersum cogitationibus.
“Mimi hekima, nakaa pamoja na busara; ninamiliki maarifa na busara.
13 Timor Domini odit malum: arrogantiam, et superbiam, et viam pravam, et os bilingue detestor.
Kumcha Bwana ni kuchukia uovu; ninachukia kiburi na majivuno, tabia mbaya na mazungumzo potovu.
14 Meum est consilium, et aequitas, mea est prudentia, mea est fortitudo.
Ushauri na hukumu sahihi ni vyangu; nina ufahamu na nina nguvu.
15 Per me reges regnant, et legum conditores iusta decernunt:
Kwa msaada wangu wafalme hutawala na watawala hutunga sheria zilizo za haki,
16 Per me principes imperant, et potentes decernunt iustitiam.
kwa msaada wangu wakuu hutawala, na wenye vyeo wote watawalao dunia.
17 Ego diligentes me diligo: et qui mane vigilant ad me, invenient me.
Nawapenda wale wanipendao, na wale wanitafutao kwa bidii wataniona.
18 Mecum sunt divitiae, et gloria, opes superbae, et iustitia.
Utajiri na heshima viko kwangu, utajiri udumuo na mafanikio.
19 Melior est enim fructus meus auro, et lapide pretioso, et genimina me argento electo.
Tunda langu ni bora kuliko dhahabu safi; kile nitoacho hupita fedha iliyo bora.
20 In viis iustitiae ambulo, in medio semitarum iudicii,
Natembea katika njia ya unyofu katika mapito ya haki,
21 ut ditem diligentes me, et thesauros eorum repleam.
nawapa utajiri wale wanipendao na kuzijaza hazina zao.
22 Dominus possedit me in initio viarum suarum, antequam quidquam faceret a principio.
“Bwana aliniumba mwanzoni mwa kazi yake, kabla ya matendo yake ya zamani;
23 Ab aeterno ordinata sum, et ex antiquis antequam terra fieret.
niliteuliwa tangu milele, tangu mwanzoni, kabla ya dunia kuumbwa.
24 Nondum erant abyssi, et ego iam concepta eram: necdum fontes aquarum eruperant:
Wakati hazijakuwepo bahari, nilikwishazaliwa, wakati hazijakuwepo chemchemi zilizojaa maji;
25 necdum montes gravi mole constiterant: ante colles ego parturiebar:
kabla milima haijawekwa mahali pake, kabla vilima havijakuwepo, nilikwishazaliwa,
26 adhuc terram non fecerat, et flumina, et cardines orbis terrae.
kabla hajaumba dunia wala mashamba yake au vumbi lolote la dunia.
27 Quando praeparabat caelos, aderam: quando certa lege, et gyro vallabat abyssos:
Nilikuwepo alipoziweka mbingu mahali pake, wakati alichora mstari wa upeo wa macho juu ya uso wa kilindi,
28 quando aethera firmabat sursum, et librabat fontes aquarum:
wakati aliweka mawingu juu na kuziweka imara chemchemi za bahari,
29 quando circumdabat mari terminum suum, et legem ponebat aquis, ne transirent fines suos: quando appendebat fundamenta terrae:
wakati aliiwekea bahari mpaka wake ili maji yasivunje agizo lake, na wakati aliweka misingi ya dunia.
30 Cum eo eram cuncta componens: et delectabar per singulos dies, ludens coram eo omni tempore;
Wakati huo nilikuwa fundi stadi kando yake. Nilijazwa na furaha siku baada ya siku, nikifurahi daima mbele zake,
31 ludens in orbe terrarum: et deliciae meae esse, cum filiis hominum.
nikifurahi katika dunia yake yote nami nikiwafurahia wanadamu.
32 Nunc ergo filii audite me: Beati, qui custodiunt vias meas.
“Basi sasa wanangu, nisikilizeni; heri wale wanaozishika njia zangu.
33 Audite disciplinam, et estote sapientes, et nolite abiicere eam.
Sikilizeni mafundisho yangu mwe na hekima; msiyapuuze.
34 Beatus homo qui audit me, et qui vigilat ad fores meas quotidie, et observat ad postes ostii mei.
Heri mtu yule anisikilizaye mimi, akisubiri siku zote malangoni mwangu, akingoja kwenye vizingiti vya mlango wangu.
35 Qui me invenerit, inveniet vitam, et hauriet salutem a Domino:
Kwa maana yeyote anipataye mimi amepata uzima na kujipatia kibali kutoka kwa Bwana.
36 qui autem in me peccaverit, laedet animam suam. Omnes, qui me oderunt, diligunt mortem.
Lakini yeyote ashindwaye kunipata hujiumiza mwenyewe; na wote wanichukiao mimi hupenda mauti.”
