Proverbiorum 6
1 Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam,
Hev du borga for grannen din, son min, hev du handtekest for ein annan,
2 illaqueatus es verbis oris tui, et captus propriis sermonibus.
er du bunden ved ord av din munn, er du fanga i ord av din munn,
3 Fac ergo quod dico fili mi, et temetipsum libera: quia incidisti in manum proximi tui. Discurre, festina, suscita amicum tuum:
gjer då soleis, son min, og berga deg, sidan du er komen i handi på grannen: Gakk og kasta deg ned for grannen, gjer ågang på han,
4 ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebrae tuae.
unn ikkje dine augo svevn, eller augneloki ein blund.
5 Eruere quasi damula de manu, et quasi avis de manu aucupis.
Frels deg som ei gasella or handi hans, som ein fugl or fangarvald!
6 Vade ad formicam o piger, et considera vias eius, et disce sapientiam:
Gakk til mauren, du leting, sjå hans ferd og vert vis!
7 quae cum non habeat ducem, nec praeceptorem, nec principem,
Han hev ingen hovding eller fut eller herre,
8 parat in aestate cibum sibi, et congregat in messe quod comedat.
men lagar um sumaren maten sin til og hev um hausten sanka si føda.
9 Usquequo piger dormies? quando consurges e somno tuo?
Kor lenge vil du liggja, du leting? Når ris du upp or di svevn?
10 Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias:
Endå litt svevn, endå litt blunding, endå litt kvild med henderne i kross,
11 et veniet tibi quasi viator, egestas, et pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, et egestas longe fugiet a te.
so kjem armodi di som ein farande fant og naudi som skjoldvæpna mann.
12 Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso,
Ugagns menneskje, illgjerningsmann, er den som gjeng og rengjer munnen,
13 annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
som blinkar med augo, skrapar med foten, peikar med fingrarne,
14 pravo corde machinatur malum, et omni tempore iurgia seminat.
med meinspel i hjarta, alltid emnar på ilt, og yppar trættor.
15 huic extemplo veniet perditio sua, et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
Difor kjem hans undergang brått, snøgt vert han ulækjande krasa.
16 Sex sunt, quae odit Dominus, et septimum detestatur anima eius:
Det er seks ting som Herrens hatar, og sju er ei gru for hans sjæl:
17 Oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem,
Storlåtne augo, ljugartunga, hender som renner ut skuldlaust blod,
18 cor machinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum,
hjarta som tenkjer upp vonde råder, føter som renner rapt til vondt,
19 proferentem mendacia testem fallacem, et eum, qui seminat inter fratres discordias.
den som lyg og vitnar falskt, den som yppar strid millom brør.
20 Conserva fili mi praecepta patris tui, et ne dimittas legem matris tuae.
Son min, tak vare på bodet åt far din, og kasta’kje frå deg læra åt mor di!
21 Liga ea in corde tuo iugiter, et circumda gutturi tuo.
Bitt deim alltid til hjarta ditt, knyt deim um halsen din!
22 Cum ambulaveris, gradiantur tecum: cum dormieris, custodiant te, et evigilans loquere cum eis.
Når du gjeng, skal læra leida deg; når du ligg, skal ho vaka yver deg; når du vaknar, skal ho tala til deg.
23 quia mandatum lucerna est, et lex lux, et via vitae increpatio disciplinae:
For bodet er ei lykt og lovi er ljos, og påminning med tukt er livsens veg.
24 ut custodiant te a muliere mala, et a blanda lingua extraneae.
Dei kann vara deg frå den vonde kvinna, frå den sleipe framande tunga.
25 Non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum, nec capiaris nutibus illius:
Ikkje trå i hjarta etter vænleiken hennar, og lat ho’kje fanga deg med augneloki sine!
26 pretium enim scorti vix est unius panis: mulier autem viri pretiosam animam capit.
For skjøkja armar ut til siste brødbit, og gifte kona jagtar etter dyre livet.
27 Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo, ut vestimenta illius non ardeant?
Kann nokon taka eld i fanget og ikkje brenna klædi sine?
28 aut ambulare super prunas, ut non comburantur plantae eius?
Ell’ kann ein gå på gløder og ikkje svida føterne?
29 sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui, non erit mundus cum tetigerit eam.
So vert det med den som gjeng inn til kona åt grannen; ingen kjem urefst frå det, um han rører henne.
30 Non grandis est culpa, cum quis furatus fuerit: ut esurientem impleat animam:
Vert ikkje tjuven vanvyrd, um han stel og vil stilla sin svolt?
31 deprehensus tamen reddet septuplum, et omnem substantiam domus suae tradet.
Vert han teken, lyt han sjufaldt betala, alt han eig i sitt hus, lyt han gjeva.
32 Qui autem adulter est, propter cordis inopiam perdet animam suam:
Den som driv hor med ei kona, er vitlaus, den som vil tyna seg sjølv, gjer slikt.
33 turpitudinem et ignominiam congregat sibi, et opprobrium illius non delebitur.
Hogg og skjemsla fær han, og ingen utslettar hans skam.
34 quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae,
For mannen harmast i åbryskap, på hemnsdagen sparer han ikkje.
35 nec acquiescet cuiusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione dona plurima.
Han bryr seg ikkje um nokor bot og tek’kje imot um du gjev han mykje.
