Proverbiorum 30
1 Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
HE mau wahi olelo a Agura ke keiki a Iake. He wanana; na ke kanaka i hoike mai ia Itiela; ia Itiela laua me Ukala.
2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
Owau ka mea hupo loa o na kanaka, Aole o'u wahi noonoo kanaka.
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
Aole i loaa ia u ka naauao, Aole hoi o'u ike i ka Mea hemolele.
4 Quis ascendit in caelum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terrae? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
Owai ka mea i pii ae i ka lani, a i iho mai hoi? Owai ka mea i hooiliili i ka makani ma kona lima? Owai ka mea i hoopaa i na wai ma kona aahu? Owai ka mea i hoonoho i na welelau a pau o ka honua? Owai hoi kona inoa, owai ka inoa o kana keiki? E hoike mai paha oe.
5 Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:
Pau loa na huaolelo a ke Akua i ka maemae; Oia ka palekaua i ka poe paulele aku ia ia.
6 ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.
Mai hui ae oe i kekahi mea me kana mau huaolelo, O ao mai oia ia oe, a e lilo oe i mea wahahee.
7 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.
Elua mau mea a'u i noi aku ai ia oe, Mai aua oe mamua o ko'u make ana.
8 Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:
O ka lapuwale, a o ka wahahee, E hookaawale ae mai o'u aku nei; Mai haawi mai ia'u i ka ilihune, aole hoi i ka waiwai; E hanai mai ia'u i ka ai ku pono no'u;
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.
O hookuku ai au, a hoole aku hoi, Me ka i ana, Owai la o Iehova? O ilihune hoi au a aihue iho, A hoohiki ino i ka inoa o ko'u Akua.
10 Ne accuses servum ad Dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.
Mai hoopii oe i ke kauwa imua o kona haku, O hooino mai oia ia oe, a e lilo oe i lawehala.
11 Generatio, quae patri suo maledicit, et quae matri suae non benedicit.
O kekahi hanauna, hoino no i ka makuakane, Aole hoi i hoomaikai i ka makuwahine.
12 Generatio, quae sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.
O kekahi hanauna hoi, he maemae ia i ko lakou maka iho, Aole hoi i holoiia ka paumaele.
13 Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebrae eius in alta surrectae.
O kekahi hanauna, hookano loa na maka o lakou! Hookiekie hoi na lihilihi o lakou.
14 Generatio, quae pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
O kekahi hanauna, he mau pahikaua ko lakou niho, He mau pahi hoi ko lakou mau kui. E ai ana i ka poe ilihune mai ka honua aku, A o ka poe nele hoi iwaena o na kanaka.
15 Sanguisugae duae sunt filiae, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.
He mau kaikamahine elua ka ka omokoko, E i ana, E ho mai, e ho mai, ea. Akolu no mea piha ole, Eha hoi, aole e olelo mai, Ua ana:
16 Infernus, et os vulvae, et terra, quae non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
O ka lua, o ka opu pa; A o ka honua i mauu ole i ka wai; A o ke ahi, aole ana olelo mai, Ua nui. (Sheol h7585)
17 Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suae, effodiant corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilae.
O ka maka i hoowahawaha i kona makuakane, A hoole hoi aole e malama i kona makuwahine, E kiko iho ka poe koraka o ke awawa ia mea, A e ai iho no ka poe aito opiopio.
18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
Ekolu mau mea kupanaha loa ia'u, Eha hoi, aole au i ike iho.
19 Viam aquilae in caelo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
O ka aoao o ka aito ma ka lewa; O ka aoao o ka nahesa maluna o ka pohaku; O ka aoao o ka moku iwaena o ka moana; A o ka aoao o ke kanaka me ka wahine puupaa.
20 Talis est et via mulieris adulterae, quae comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
Peneia ka aoao o ka wahine hookamakama, Ai iho la oia a holoi i kona nuku, A olelo ae, Aole au i hana hewa.
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
Ekolu mau mea e haunaele ai ka honua, Eha hoi e hiki ole ai ke hoomanawanui:
22 Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:
O ke kauwa ke lilo i alii; O ka mea lapuwale ke maona i ka ai;
23 per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominae suae.
O ka wahine huhu wale ke mareia oia; A o ke kauwawahine he hooilina o kona hakuwahine.
24 Quattuor sunt minima terrae, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.
Eha mau mea liilii loa ma ka honua nei, A ua akamai loa no nae:
25 Formicae, populus infirmus, qui praeparat in messe cibum sibi:
O ka poe anonanona, he poe ikaika ole lakou, Hoomakaukau no nae i ke kau i ka lakou ai;
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:
O ka poe rabita, he poe nawaliwali lakou, Ma na pohaku hoi i hana'i i ko lakou mau hale;
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:
O ka poe uhini, aole o lakou alii, Hele papa no hoi lakou.
28 stellio manibus nititur, et moratur in aedibus regis.
O ka moo, lalau no oia me kona mau lima, Aia no ia ma na hale hanohano o ke alii.
29 Tria sunt, quae bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:
Ekolu mau mea, i maikai ka hele ana, Eha hoi i maikai ke hele ae.
30 Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:
O ka liona ka mea ikaika loa o na holoholona, Aole hoi oia e huli ae mai ke alo aku o lakou a pau;
31 gallus succinctus lumbos: et aries: et rex, cui non est, qui resistat ei.
O ka ilio hahai, a o ke kao kane hoi, A o ke alii, hiki ole ke ku e ia ia.
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
Ina he lapuwale oe i kou hookiekie ana, Ina paha he manao ino kou, e kau ana ka lima ma ka waha.
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.
Ma ka hooluliluli ana i ka waiu e puka mai ai ka bata, Ma ka uwi ana i ka ihu e kahe mai ai ke koko; A ma ka hooioi ana i ka huhu e puka mai ai hoi ka hakaka.
