Proverbiorum 3
1 Fili mi, ne obliviscaris legis meae, et praecepta mea cor tuum custodiat.
Yaa ilma ko, barumsa ani siif kennu hin dagatin; ajaja koos garaatti qabadhu;
2 longitudinem enim dierum, et annos vitae, et pacem apponent tibi.
isaan bara baayʼee fi umurii dheeraa, nagaa fi badhaadhummaa siif dabaluutii.
3 Misericordia, et veritas te non deserant, circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:
Jaalallii fi amanamummaan yoom iyyuu sirraa hin fagaatin; morma keetti hidhadhu; gabatee garaa kee irrattis barreeffadhu.
4 et invenies gratiam, et disciplinam bonam coram Deo et hominibus.
Ati karaa kanaan fuula Waaqaatii fi fuula namaa duratti surraa fi maqaa gaarii ni argatta.
5 Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiae tuae.
Garaa kee guutuun Waaqayyoon amanadhu; hubannaa kees hin abdatin;
6 In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.
karaa kee hunda keessatti isa dursi; innis daandii kee siif qajeelcha.
7 Ne sis sapiens apud temetipsum: time Deum, et recede a malo:
Ani ogeessa ofiin hin jedhin; Waaqayyoon sodaadhu; waan hamaa irraas fagaadhu.
8 sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.
Wanni kun dhagna keetiif fayyaa kenna; lafee kee illee ni haaromsa.
9 Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da pauperibus:
Qabeenya keetiin, mataa midhaan keetii hundaanis Waaqayyoon kabaji;
10 et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.
yoos gombisaan kee hamma irraan dhangalaʼutti guutama; iddoon cuunfaa wayinii keetiis daadhiidhaan guutamee irraan dhangalaʼa.
11 Disciplinam Domini, fili mi, ne abiicias: nec deficias cum ab eo corriperis:
Yaa ilma ko, adabbii Waaqayyoo hin tuffatin; dheekkamsa isaas hin jibbin.
12 quem enim diligit Dominus, corripit: et quasi pater in filio complacet sibi.
Waaqayyo akkuma abbaa ilma ofii isaa jaallatu tokkootti warra jaallatu ni adabaatii.
13 Beatus homo, qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia:
Namni ogummaa argatu kan hubannaas argatu eebbifamaa dha;
14 melior est acquisitio eius negotiatione auri, et argenti primi et purissimi fructus eius:
ogummaan meetii caalaa faayidaa qabaatii; warqee caalaas buʼaa namaaf buusa.
15 pretiosior est cunctis opibus: et omnia, quae desiderantur, huic non valent comparari.
Gatiin ishee gatii lula diimaa caala; wanni ati akka malee hawwitu kam iyyuu isheedhaan wal qixxaachuu hin dandaʼu.
16 Longitudo dierum in dextera eius, et in sinistra illius divitiae, et gloria.
Jireenyi dheeraan harka ishee mirgaa keessa jira; badhaadhummaa fi ulfinni harka ishee bitaa keessa jiru.
17 Viae eius viae pulchrae, et omnes semitae illius pacificae.
Karaan ishee karaa nama gammachiisuu dha; daandiin ishee hundis nagaa dha.
18 Lignum vitae est his, qui apprehenderint eam: et qui tenuerit eam, beatus.
Isheen warra jabeessanii ishee qabataniif muka jireenyaa ti; warri itti cichanii ishee qabatan immoo ni eebbifamu.
19 Dominus sapientia fundavit terram, stabilivit caelos prudentia.
Waaqayyo ogummaadhaan hundee lafaa buuse; hubannaadhaanis samiiwwan iddoo isaanii kaaʼe;
20 Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.
beekumsa isaatiin tuujubawwan gargar qoodaman; duumessoonnis fixeensa coccobsan.
21 Fili mi, ne effluant haec ab oculis tuis: Custodi legem atque consilium:
Yaa ilma ko ogummaa fi hubannaa dhugaa eeggadhu; isaanis fuula kee duraa hin dhabamin;
22 et erit vita animae tuae, et gratia faucibus tuis.
isaan jireenya siif taʼu; morma kee miidhagsuufis faaya mormaa siif taʼu.
23 tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget:
Yoos ati karaa kee nagumaan deemta; miilli kees hin gufatu;
24 si dormieris, non timebis: quiesces, et suavis erit somnus tuus.
ati yoo raftu hin sodaattu; hirribni kees yoo ati raftu sitti miʼaawa.
25 ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.
Balaa akkuma tasaa sitti dhufu yookaan badiisa hamoota galaafatu hin sodaatin;
26 Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum ne capiaris.
Waaqayyo irkoo siif taʼaatii; akka miilli kee kiyyoodhaan hin qabamnes si eega.
27 Noli prohibere benefacere eum, qui potest: si vales, et ipse benefac:
Ati yeroo waan tokko gochuudhaaf aangoo qabdutti, warra wanni gaariin isaaniif malu irraa waan sana hin hanqisin.
28 Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.
Utuu amma waa qabduu, ollaa keetiin, “Yeroo biraa deebiʼii kottu; ani bori siifin kennaatii” hin jedhin.
29 Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.
Ollaa kee kan si amanee si cina jiraatu miidhuuf jettee waan hamaa itti hin yaadin.
30 Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.
Nama tokko utuu inni homaa si hin godhin akkasumaan hin miidhin.
31 Ne aemuleris hominem iniustum, nec imiteris vias eius:
Nama dabaatti hin hinaafin; yookaan karaa isaa tokko illee hin filatin.
32 quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio eius.
Waaqayyo nama jalʼaa ni jibbaatii; nama qajeelaa garuu ofitti aanfata.
33 Egestas a Domino in domo impii: habitacula autem iustorum benedicentur.
Abaarsi Waaqayyoo mana nama hamaa irra buʼa; inni garuu mana nama qajeelaa ni eebbisa.
34 Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.
Inni qoostota of tuultotatti ni qoosa; warra gad of qabaniif immoo ayyaana kenna.
35 Gloriam sapientes possidebunt: stultorum exaltatio, ignominia.
Ogeeyyiin ulfina dhaalu; gowwoota garuu inni ni qaanessa.
