Proverbiorum 3

1 Fili mi, ne obliviscaris legis meae, et praecepta mea cor tuum custodiat.

Nagofe! Na adi hou olelebe amo mae gogolema amola eso huluane dawa: laloma amola na sia: be defele hamoma.

2 longitudinem enim dierum, et annos vitae, et pacem apponent tibi.

Amola na olelebe amoga di da hahawane ode bagohame esalusu amola didili hamosu ba: mu.

3 Misericordia, et veritas te non deserant, circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:

Dia eno dunu fidisu hou mae yolesima amola hohonosu maedafa hamoma. Amo hou huluane dia galogoaga noga: le idinigima amola dia dogoga fedege agoane dedema.

4 et invenies gratiam, et disciplinam bonam coram Deo et hominibus.

Di agoane hamosea, Gode amola osobo bagade dunu ilia da dima hahawane ba: mu.

5 Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiae tuae.

Hina Godema dia asigiga amola dogoga dawa: ma. Amola dia osobo bagadega dawa: amoga mae hamoma.

6 In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.

Be Hina Godema dawa: ma, adi liligi dia hamosea. Amasea, Hi fawane da logo moloidafa gala dima olelemu.

7 Ne sis sapiens apud temetipsum: time Deum, et recede a malo:

Di disu amane mae dawa: ma di fawane da dawa: gala, amo mae dawa: ma. Be Hina Gode Hima fawane nabima, amola wadela: i hou hamomu higama.

8 sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.

Dia amane hamosea, amo hou da manoma ida: iwane agoai ba: mu amola dia aiya da bahomu amola dia se da uhi dagoi ba: mu.

9 Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da pauperibus:

Di da Godema dawa: beba: le, dia hamoi liligi gobele salasu iabe defele ima amola dia sogega bugibi liligi baligili noga: idafa Godema ima.

10 et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.

Dia amane hamosea, dia ifabi amo ha: i manu bagadewane ba: mu amola dia diasu ganodini gagoma amola waini bagade ba: muba: le, legemu da hamedei ba: mu.

11 Disciplinam Domini, fili mi, ne abiicias: nec deficias cum ab eo corriperis:

Nagofe! Gode E da di dawa: ma: ne se iasea, noga: le dawa: ma amola amo da Gode Ea sisasu amo dawa: ma.

12 quem enim diligit Dominus, corripit: et quasi pater in filio complacet sibi.

Ada da ea mano amoma e da asigisa amoma dawa: ma: ne ema se iaha. Amo defele, Gode E da nowa dunu E da ema asigisia amoma se iasu amoga olelesa.

13 Beatus homo, qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia:

Dunu nowa da Bagade Dawa: su Hou hogoi helesea, e da nodoi esalumu.

14 melior est acquisitio eius negotiatione auri, et argenti primi et purissimi fructus eius:

Silifa amola gouli amola ilia bidi lasu ilegei da bagade. Be Bagade Dawa: su Hou da amo ea bidi lasu ilegei da baligi dagoi.

15 pretiosior est cunctis opibus: et omnia, quae desiderantur, huic non valent comparari.

Amola Bagade Dawa: su Hou amo da igi ida: iwane amo ea bidi lasu defei bagade baligisa. Amola Bagade Dawa: su Hou amo da liligi huluane dia hanai amo da baligi dagoi.

16 Longitudo dierum in dextera eius, et in sinistra illius divitiae, et gloria.

Bagade Dawa: su Hou amo da dima hahawane esalusu iaha amola osobo bagadega fifi asi helemu. Amola di da amo hou ganodini bagade gaguiwane esalumu.

17 Viae eius viae pulchrae, et omnes semitae illius pacificae.

Bagade dawa: su esalusu hou amo da dima hou ida: iwane hamoma: ne olelesa amola di logo noga: iga oule ahoa.

18 Lignum vitae est his, qui apprehenderint eam: et qui tenuerit eam, beatus.

Nowa da Bagade Dawa: su Hou amoma dawa: sea, ilia da nodoi esalumu. Amola Bagade Dawa: su Hou da hahawane esalusu ilima imunu.

19 Dominus sapientia fundavit terram, stabilivit caelos prudentia.

Gode E da ea Bagade Dawa: su Hou amo ganodini osobo bagade amo hahamoi amola ea dawa: su amoga da mu amola hahamoi dagoi.

20 Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.

Gode Ea Bagade Dawa: su Hou amoga hano amola mu mobi (amo da osobo bagadega gibu iaha) hamoi dagoi.

21 Fili mi, ne effluant haec ab oculis tuis: Custodi legem atque consilium:

Nagofe! Dia Bagade Dawa: su Hou ida: iwane amo noga: le gaguma amola noga: le ba: ma. Amo liligi dia mae yolesima.

22 et erit vita animae tuae, et gratia faucibus tuis.

Amo hou amo da dima esalalalusu imunuyo. Amola nodosu hou di da ba: mu amola hahawane esalusu lamu.

23 tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget:

Amasea, di da logoga ahoasea, di da hame dafamu.

24 si dormieris, non timebis: quiesces, et suavis erit somnus tuus.

Di da hamedafa beda: mu, golasea. Amola di da hahawane mae nedigili golamu, gasi ganodini.

25 ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.

Amola di da adi hou doaga: mu amoga di da hame beda: mu. Amola amo hou da fo mabe agoai gala wadela: i hamosu dunuma doaga: sa, be di da hame beda: mu.

26 Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum ne capiaris.

Hina Gode Ea da di gaga: mu. Amola Hi fawane da di sani ganodini mae sa: ima: ne hamomu.

27 Noli prohibere benefacere eum, qui potest: si vales, et ipse benefac:

Dia da fidimu logo ba: sea, eno dunuma hou ida: iwane hamoma amola fidima.

28 Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.

Dia na: iyado amo ea fidima: ne sia: sea, amola asa o aiya amane mae sia: ma. Be e hedolowane waha fidima.

29 Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.

Dia na: iyado amo da: i dioma: ne mae sia: ma. Amola e da dia fi gadenene esala e da dima dafawaneyale dawa: sa.

30 Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.

Eno dunuma di udigili mae sia: ga gegema. Amola bai hame galea, di mae sia: ga gegema.

31 Ne aemuleris hominem iniustum, nec imiteris vias eius:

Amola di da gegebe dunu ilima di mae mudama. Amola, ea hamobe amane mae hamoma.

32 quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio eius.

Amola amai dunu ilima Hina Gode E da hahawane dogolegele hame ba: sa amola e da ilima bagadewane higasa. Be Hina Gode E da dunu nowa e da moloi hou hamosea, E da ilima Ea ilegesu olelesa.

33 Egestas a Domino in domo impii: habitacula autem iustorum benedicentur.

Hina Gode da wadela: i hou hamosu dunu ea sosogo ilima gagabusu iaha. Be nowa dunu da moloi hou hamosea, E da amo ea sosogo hahawane dogolegele fidisa.

34 Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.

Amola nowa dunu e da gasa fi hou hamosa amola hi hou da eno ilia hou baligisa dawa: sa, Hina Gode da hahawane hame ba: sa. Be E da nowa da moloi hou hamosa, ilima E da hahawane gala.

35 Gloriam sapientes possidebunt: stultorum exaltatio, ignominia.

Amola dunu amo da Bagade Dawa: su Hou hamosa, dunu eno da ilima nodomu. Be gagaoui dunu ilia hou hamobeba: le da baligili gogosia: su ba: mu.