Proverbiorum 25
1 Hae quoque parabolae Salomonis, quas transtulerunt viri Ezechiae regis Iuda.
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
2 Gloria Dei est celare verbum, et gloria regum investigare sermonem.
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
3 Caelum sursum, et terra deorsum, et cor regum inscrutabile.
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
4 Aufer rubiginem de argento, et egredietur vas purissimum:
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
5 Aufer impietatem de vultu regis, et firmabitur iustitia thronus eius.
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Ne gloriosus appareas coram rege, et in loco magnorum ne steteris.
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
7 Melius est enim ut dicatur tibi: Ascende huc; quam ut humilieris coram principe.
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
8 Quae viderunt oculi tui, ne proferas in iurgio cito: ne postea emendare non possis, cum dehonestaveris amicum tuum.
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
9 Causam tuam tracta cum amico tuo, et secretum extraneo ne reveles:
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
10 ne forte insultet tibi cum audierit, et exprobrare non cesset. Gratia et amicitia liberant: quas tibi serva, ne exprobrabilis fias.
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
11 Mala aurea in lectis argenteis, qui loquitur verbum in tempore suo.
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
12 Inauris aurea, et margaritum fulgens, qui arguit sapientem, et aurem obedientem.
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
13 Sicut frigus nivis in die messis, ita legatus fidelis ei, qui misit eum, animam ipsius requiescere facit.
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
14 Nubes, et ventus, et pluviae non sequentes, vir gloriosus, et promissa non complens.
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Patientia lenietur princeps, et lingua mollis confringet duritiam.
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
16 Mel invenisti, comede quod sufficit tibi, ne forte satiatus evomas illud.
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
17 Subtrahe pedem tuum de domo proximi tui, nequando satiatus oderit te.
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
18 Iaculum, et gladius, et sagitta acuta, homo qui loquitur contra proximum suum falsum testimonium.
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
19 Dens putridus, et pes lassus, qui sperat super infideli in die angustiae,
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
20 et amittit pallium in die frigoris. Acetum in nitro, qui cantat carmina cordi pessimo. Sicut tinea vestimento, et vermis ligno: ita tristitia viri nocet cordi.
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
21 Si esurierit inimicus tuus, ciba illum: si sitierit, da ei aquam bibere:
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
22 prunas enim congregabis super caput eius, et Dominus reddet tibi.
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
23 Ventus aquilo dissipat pluvias, et facies tristis linguam detrahentem.
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
25 Aqua frigida animae sitienti, et nuncius bonus de terra longinqua.
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
26 Fons turbatus pede, et vena corrupta, iustus cadens coram impio.
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Sicut qui mel multum comedit, non est ei bonum: sic qui scrutator est maiestatis, opprimetur a gloria.
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 Sicut urbs patens et absque murorum ambitu, ita vir, qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum.
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
