Proverbiorum 25
1 Hae quoque parabolae Salomonis, quas transtulerunt viri Ezechiae regis Iuda.
| امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند: |
2 Gloria Dei est celare verbum, et gloria regum investigare sermonem.
| عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل. |
3 Caelum sursum, et terra deorsum, et cor regum inscrutabile.
| پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است. |
4 Aufer rubiginem de argento, et egredietur vas purissimum:
| ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد. |
5 Aufer impietatem de vultu regis, et firmabitur iustitia thronus eius.
| اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند. |
6 Ne gloriosus appareas coram rege, et in loco magnorum ne steteris.
| وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست، |
7 Melius est enim ut dicatur tibi: Ascende huc; quam ut humilieris coram principe.
| چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی، |
8 Quae viderunt oculi tui, ne proferas in iurgio cito: ne postea emendare non possis, cum dehonestaveris amicum tuum.
| شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟ |
9 Causam tuam tracta cum amico tuo, et secretum extraneo ne reveles:
| وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن، |
10 ne forte insultet tibi cum audierit, et exprobrare non cesset. Gratia et amicitia liberant: quas tibi serva, ne exprobrabilis fias.
| زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد. |
11 Mala aurea in lectis argenteis, qui loquitur verbum in tempore suo.
| سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند. |
12 Inauris aurea, et margaritum fulgens, qui arguit sapientem, et aurem obedientem.
| نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است. |
13 Sicut frigus nivis in die messis, ita legatus fidelis ei, qui misit eum, animam ipsius requiescere facit.
| خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند. |
14 Nubes, et ventus, et pluviae non sequentes, vir gloriosus, et promissa non complens.
| کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد. |
15 Patientia lenietur princeps, et lingua mollis confringet duritiam.
| شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند. |
16 Mel invenisti, comede quod sufficit tibi, ne forte satiatus evomas illud.
| اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی. |
17 Subtrahe pedem tuum de domo proximi tui, nequando satiatus oderit te.
| به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود. |
18 Iaculum, et gladius, et sagitta acuta, homo qui loquitur contra proximum suum falsum testimonium.
| شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند. |
19 Dens putridus, et pes lassus, qui sperat super infideli in die angustiae,
| اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است. |
20 et amittit pallium in die frigoris. Acetum in nitro, qui cantat carmina cordi pessimo. Sicut tinea vestimento, et vermis ligno: ita tristitia viri nocet cordi.
| آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست. |
21 Si esurierit inimicus tuus, ciba illum: si sitierit, da ei aquam bibere:
| اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان. |
22 prunas enim congregabis super caput eius, et Dominus reddet tibi.
| با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد. |
23 Ventus aquilo dissipat pluvias, et facies tristis linguam detrahentem.
| همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد. |
| سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه. |
25 Aqua frigida animae sitienti, et nuncius bonus de terra longinqua.
| خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد. |
26 Fons turbatus pede, et vena corrupta, iustus cadens coram impio.
| سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است. |
27 Sicut qui mel multum comedit, non est ei bonum: sic qui scrutator est maiestatis, opprimetur a gloria.
| همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است. |
28 Sicut urbs patens et absque murorum ambitu, ita vir, qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum.
| کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است. |
