Proverbiorum 24
1 Ne aemuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
Aza mialona ny olona ratsy fanahy, Na maniry ho namany;
2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
Fa fandravana no saintsainin’ ny fony, Ary fampahoriana notenenin’ ny molony.
3 Sapientia aedificabitur domus, et prudentia roborabitur.
Fahendrena no anaovana trano; Ary fahalalinan-tsaina no mampaharitra azy;
4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
Sady fahalalana no hamenoana ny efi-trano Amin’ izay harena soa sy mahafinaritra rehetra.
5 Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
Be hery ny lehilahy hendry, Eny, mitombo hery ny olona manam-pahalalana;
6 Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
Fa ny fahaizana mandamina tsara no entonao miady, Ary raha maro ny mpanolo-tsaina, dia misy famonjena.
7 Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
Avo tsy takatry ny adala ny fahendrena, Tsy mba mahaloa-bava eo am-bavahady izy.
8 Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
Izay misaintsaina hanao ratsy Dia atao hoe mpamoron-tsain-dratsy.
9 Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
Ota ny fikasan’ ny hadalana; Ary fahavetavetana eo imason’ ny olona ny mpaniratsira.
10 Si desperaveris lapsus in die angustiae: imminuetur fortitudo tua.
Raha reraka amin’ ny andro fahoriana ianao, Dia kely ny herinao.
11 Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
Vonjeo izay entina hovonoina, Ary enga anie ka mba harovanao izay mangozohozo efa ho mby eo am-pamonoana!
12 Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animae tuae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
Raha hoy ianao: Tsia, tsy mahalala izany izahay, Moa Izay mandanja ny fo tsy hihevitra izany va? Ary Izay mandinika ny fanahinao tsy hahalala izany va? Eny, hovaliany araka ny ataony avy ny olona rehetra.
13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
Anaka, homàna tantely, fa tsara izany, Ary ny toho-tantely, fa ho mamy eo am-bavanao;
14 Sic et doctrina sapientiae animae tuae: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
Ary aoka ho toy izany no hianaranao fahendrena ho an’ ny fanahinao; Fa raha azonao izany, dia hisy hiafarana, Ka tsy ho foana ny fanantenanao.
15 Ne insidieris, et quaeras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
Aza manotrika ao akaikin’ ny tranon’ ny marina ianao, ry ilay ratsy, Aza ravanao ny fonenany;
16 Septies enim in die cadit iustus, et resurgit: impii autem corruent in malum.
Fa potraka im-pito ny marina, nefa tafarina ihany; Ary ny ratsy fanahy kosa solafaka, raha azom-pahoriana.
17 Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
Aza faly, raha lavo ny fahavalonao, Ary aza ravoravo ny fonao, raha tafintohina izy;
18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
Fandrao hitan’ i Jehovah izany ka ataony ho ratsy, Ary ampialainy aminy ny fahatezerany.
19 Ne contendas cum pessimis, nec aemuleris impios:
Aoka tsy hirehitra ny fahatezeranao noho ny amin’ ny mpanao ratsy, Ary aza mialona ny ratsy fanahy;
20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
Fa tsy hisy fanantenana ho an’ ny ratsy; Eny, ho faty ny jiron’ ny ratsy fanahy.
21 Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
Anaka, matahora an’ i Jehovah sy ny mpanjaka; Ary aza mikambana amin’ izay miovaova;
22 quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
Fa ho tampoka no hitrangan’ izay hanjo ireny; Ary iza no mahalala izay loza hiseho amin’ ny androny?
23 Haec quoque sapientibus dico: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
Izao koa no tenin’ ny hendry: Tsy mety raha mizaha tavan’ olona amin’ ny fitsarana.
24 Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
Izay manao amin’ ny meloka hoe: Marina ianao, Dia hozonin’ ny olona sady ho halan’ ny firenena;
25 Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
Fa izay mitsara marina kosa no hahita soa sy hahazo fitahiana tsara.
26 Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
Izay mahavoa tsara amin’ ny famaliana dia manoroka ny molotra.
27 Praepara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: et postea aedifices domum tuam.
Amboary ny asanao any ivelany, Ary ataovy lavorary ny any an-tsaha; Ka rehefa vita izany, dia mahazo manao ny tranonao ianao.
28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
Aza mety ho vavolombelona foana hanameloka ny namanao; Moa hamitaka amin’ ny molotrao va ianao?
29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
Aza manao hoe: Araka izay nataony tamiko no mba hataoko aminy kosa, Hovaliako ny olona araka izay nataony.
30 Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
Nandalo ny sahan’ ny kamo Sy ny tanim-boaloboky ny tsy ampy saina aho;
31 et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et maceria lapidum destructa erat.
Ary, indro, feno sampivato izy Sady voasaron’ ny amiana, Ary nirodana ny ampiantany vatony.
32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
Dia nojereko ka noheveriko tsara, Eny, hitako ka nahazoako anatra.
33 Usquequo piger dormies? usquequo de somno consurgens? Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
Mbola hatory kely ihany, mbola ho renoka kely ihany. Mbola hanohon-tanana kely hatory;
34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
Dia ho tonga toy ny mimaona hamely ny alahelonao, Ary ny fahantranao ho toy ny jiolahy.
