Proverbiorum 24
1 Ne aemuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
MAI kuko oe i ka aoao o na kanaka hewa, Aole makemake hoi e noho pu me lakou.
2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
No ka mea, noonoo ae la ko lakou naau i ka mea e make ai, A no ka ino hoi ko lakou lehelehe e kamailio ai.
3 Sapientia aedificabitur domus, et prudentia roborabitur.
Ma ke akamai i kukuluia'i ka hale, Ma ka naauao hoi ia i hookupaaia'i.
4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
Na ka ike e hoopihaia'i na keena, I na waiwai a pau, he maikai no a he nani hoi.
5 Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
O ke kanaka naauao, he ikaika no ia; E mahuahua ana no ka ikaika o ke kanaka ike.
6 Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
No ka mea, ma ka noonoo nui oe e kaua aku ai, A he ola no ma ka nui o ka poe kukakuka pu.
7 Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
He kiekie loa ka naauao maluna o ka mea naaupo; Aole e oaka kona waha ma ka ipuka.
8 Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
O ka mea noonoo e hana hewa aku, E kapaia'ku ia he mea hana kolohe.
9 Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
O ka manao lapuwale, he hewa ia; A he hoopailua i na kanaka ka mea hoowahawaha.
10 Si desperaveris lapsus in die angustiae: imminuetur fortitudo tua.
Ina pauaho oe i kou la popilikia, Uuku wale no kou ikaika.
11 Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
Ina e hookaulua oe e hoopakele i ka poe i hana paa ia e make, A me ka poe e kokoke ana i ka pepehiia mai;
12 Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animae tuae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
Ina e i ae oe, E, aole makou i ike; Aole anei e noonoo mai ka mea nana e kaupaona na naau? A o ka mea hoi nana e malama i ka uhane, aole anei oia e ike? Aole anei oia e hoopai i ke kanaka e like me kana hana ana?
13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
E kuu keiki, e ai iho oe i ka meli, no ka mea, he maikai ia; A i ka waihona meli hoi he ono ia i kou waha;
14 Sic et doctrina sapientiae animae tuae: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
Pela hoi ka ike ana i ka naauao i kou uhane; A i loaa ia oe, alaila he hope, A o kou manaolana aole ia e poho.
15 Ne insidieris, et quaeras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
Mai hoohalua, e ke kanaka hewa, ma ka hale o ka mea pono; Mai powa aku oe ma kona wahi e moe ai.
16 Septies enim in die cadit iustus, et resurgit: impii autem corruent in malum.
No ka mea, ehiku no ka haule ana o ka mea pono, a ala hou mai no; O ka poe hewa, e hina no lakou iloko o ka poino.
17 Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
I ka haule ana o kou euemi, mai hauoli oe, I koua hina ana hoi mai olioli kou naau;
18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
O ike mai Iehova he hewa ia i kona mau maka, A e hoohuli oia i kona huhu mai ona aku.
19 Ne contendas cum pessimis, nec aemuleris impios:
Mai ukiuki oe no ka poe hewa, Aole hoi e kuko i ka noho ana o ka poe hana ino.
20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
No ka mea, aohe uku maikai no ka mea hewa; O ke kukui o ka poe hewa, e pio ana no ia.
21 Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
E kuu keiki, e makau aku ia Iehova, a me ke alii; Me ka poe lolelua ka naau, mai launa aku.
22 quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
No ka mea, e hiki wawe mai ko lakou poino; A o ka make ana o laua a elua, owai ka mea ike aku?
23 Haec quoque sapientibus dico: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
Na ka poe naauao hoi keia mau mea: O ka manao kapakahi ma ka hookolokolo ana, aole i pono ia.
24 Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
O ka mea olelo aku i ka mea hewa, He pono no oe; E hoino aku no na kanaka ia ia, E hoowahawaha hoi na lahuikanaka ia ia.
25 Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
Aka, he oluolu ko ka poe i ao aku, E hiki mai hoi ia lakou ka pomaikai io.
26 Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
E honiia'ku na lehelehe O ka mea olelo aku ma ka pololei.
27 Praepara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: et postea aedifices domum tuam.
Muwaho e hoomakaukau ai i kau hana, A e hooponopono nou iho ma ke kula; A mahope iho, e kukula ae i kou hale.
28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
Mai liio hala ole oe i hoike ku e i kou hoanoho; Aole hoi e hoopunipuni me kou mau lehelehe.
29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
Mai olelo oe, E like me ia i hana mai ai ia'u, pela au e hana aku ai ia ia; E hoopai aku au i ke kanaka e like me kana hana ana.
30 Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
Ma ke kihapai o ka mea palaualelo i maalo ai au, Ma ka pawaina hoi o ke Kanaka noonoo ole:
31 et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et maceria lapidum destructa erat.
Aia hoi, ulu paapu ae la ka puakala, Uhi mai la maluna ona na kakalaioa, O kona pa pohaku hoi, ua hiolo iho la ia.
32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
Nana aku la au, halalo iho la ko'u naau; Ike iho la au, a loaa ia'u ke aoia mai.
33 Usquequo piger dormies? usquequo de somno consurgens? Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
He moe iki ae, he hiamoe iki ae, He pelu hou iki ae i na lima a hiamoe;
34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
A e hiki mai kou ilihune me he kanaka hele la, A me kou nele e like me ke kanaka kaua.
