Proverbiorum 24

1 Ne aemuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:

Pa anvye sò mechan yo. Pa chache fè zanmi ak yo.

2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.

Yon sèl bagay ki nan tèt yo, se fè mechanste. Yon sèl pawòl ki nan bouch yo, se fè moun mal.

3 Sapientia aedificabitur domus, et prudentia roborabitur.

Bon konprann ap fè kay ou kanpe. Bon konesans ap fè l' kanpe fèm.

4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.

Kote ki gen konesans, pyès kay yo plen ak bon bagay ki koute chè.

5 Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.

Pito ou gen bon konprann pase ou gen fòs. Wi, moun ki gen konesans vo plis pase moun ki gwonèg.

6 Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.

Paske, se pou ou ranje plan ou anvan ou antre nan batay. Plis ou gen moun k'ap ba ou konsèy, plis ou gen chans pou ou genyen batay la.

7 Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.

Pawòl moun konprann twò wo pou moun san konprann. Yo pa gen anyen pou yo di kote koze serye ap pale.

8 Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.

Lè yon moun tout tan ap kalkile jan pou l' fè sa ki mal, y'ap rele l' malveyan.

9 Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.

Tou sa moun san konprann gen lide fè, se fè sa ki mal. Konsa tou, moun pa vle wè moun k'ap plede pase moun nan betiz.

10 Si desperaveris lapsus in die angustiae: imminuetur fortitudo tua.

Si jou malè ou pa gen kouraj pou kenbe, ou pa t' janm gen fòs vre.

11 Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.

Delivre moun y'ap trennen pou y' al touye. Sove moun y'ap bourade pou y' al egzekite.

12 Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animae tuae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.

Si ou pran pòz ou pa t' konn sa, chonje Bondye. Li menm k'ap jije sa ki nan kè moun, l'ap wè sa. Li menm k'ap veye tou sa w'ap fè, l'ap konn sa. L'ap fè tout moun peye pou sa yo fè.

13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:

Pitit mwen, bwè siwo myèl, sa bon pou ou. Menm jan siwo myèl k'ap koule soti nan gato myèl dous nan bouch ou,

14 Sic et doctrina sapientiae animae tuae: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.

se konsa konesans ak bon konprann bon pou nanm ou. Si ou genyen yo, w'a fè chemen ou nan lavi. Sa w'ap tann lan, lavalas p'ap pote l' ale.

15 Ne insidieris, et quaeras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.

Pa janm fè plan tankou mechan yo pou chache fofile kò ou anndan kay moun k'ap mache dwat. Pa chache devalize kote l' rete a.

16 Septies enim in die cadit iustus, et resurgit: impii autem corruent in malum.

Paske, moun k'ap mache dwat yo te mèt tonbe sèt fwa. Pa pè, y'ap toujou leve ankò. Men, nan mechanste yo, mechan yo ap tonbe, yo p'ap ka leve ankò.

17 Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:

Pa prese fè kè ou kontan lè malè rive lènmi ou. Pa kouri fè fèt lè li bite.

18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.

Seyè a ap wè sa. Sa p'ap fè l' plezi. Li ka rive pa pini l' poutèt sa.

19 Ne contendas cum pessimis, nec aemuleris impios:

Pa kite moun k'ap fè sa ki mal fè ou pèdi tèt ou. Pa anvye sò mechan yo.

20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.

Paske mechan yo pa pral lwen. Lavi yo tankou yon lanp k'ap mouri.

21 Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:

Pitit mwen, gen krentif pou Seyè a. Respekte wa a. Ou pa gen anyen pou ou wè ak moun k'ap kenbe tèt ak yo.

22 quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?

Moun sa yo ap rete konsa, malè ap tonbe sou yo. Ou pa janm konnen ki kalite malè Seyè a osinon wa a ka fè rive sou ou.

23 Haec quoque sapientibus dico: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.

Men lòt pawòl moun ki gen bon konprann yo te di ankò. Sa pa bon pou yon jij gade sou figi moun lè l'ap rann jijman.

24 Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.

Lè yon jij di yon moun ki fè sa ki mal: Se ou ki gen rezon, jij sa a, tout moun gen pou madichonnen l'. Y'ap rayi l' toupatou sou latè.

25 Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.

Men, jij ki pini moun ki antò a va gen kè kontan. Bondye va beni l'. Tout zafè l' va mache byen.

26 Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.

Lè ou bay yon bon repons, ou aji tankou yon bon zanmi.

27 Praepara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: et postea aedifices domum tuam.

Regle tout zafè ou. Mete jaden ou anfòm. Apre sa, ou mèt tabli.

28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.

Pa leve pale sou do frè parèy ou san rezon. Pa bay manti sou li.

29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.

Pa janm di li fè m', m'ap fè l' tou. M'ap fè l' peye sa li fè a.

30 Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:

Mwen pase bò jaden yon nonm parese, bò jaden rezen yon moun ki san konprann.

31 et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et maceria lapidum destructa erat.

Pikan te fin pran jaden an nèt. Move zèb t'ap pouse toupatou. Lantouraj jaden yo te fin tonbe.

32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.

Lè mwen wè sa, mwen kalkile. Mwen gade, sa ban m' yon leson.

33 Usquequo piger dormies? usquequo de somno consurgens? Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:

Dòmi, kabicha, kouche sou do, kwaze men ou dèyè tèt ou... Se bon!

34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.

W'ap rete konsa, w'ap wè ou pòv. Mizè ap tonbe sou ou tankou yon ansasen san ou pa atann.