Proverbiorum 22

1 Melius est nomen bonum, quam divitiae multae: super argentum et aurum, gratia bona.

Rumbeng a ti nasayaat a nagan ti pilien saan ket a tay adu a kinabaknang, ken nasaysayaat ti pabor ngem ti pirak ken balitok.

2 Dives, et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.

Addaan kadagitoy dagiti nabaknang ken nakurapay a tattao - ni Yahweh ti nangaramid amin kadakuada.

3 Callidus videt malum, et abscondit se: innocens pertransiit, et afflictus est damno.

Ti masirib a tao ket makitana ti riribuk ket iliklikna ti bagina, ngem sarakusuken daytoy dagiti tattao nga awan kapadasanna ket agsagabada gapu iti daytoy.

4 Finis modestiae timor Domini, divitiae et gloria et vita.

Ti gunggona iti panagpakumbaba ken panagbuteng ken ni Yahweh ket kinabaknang, dayaw, ken biag.

5 Arma et gladii in via perversi: custos autem animae suae longe recedit ab eis.

Adda sisiit ken silsilo iti dalan dagiti dakes; ti siasinoman a mangsaluad iti biagna ket maiyadayo kadagitoy.

6 Proverbium est: Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedet ab ea.

Isurom ti ubing iti wagas a rumbeng a panagbiagna, ket inton dumakkel isuna, saanto isuna a sumiasi iti dayta a panursuro.

7 Dives pauperibus imperat: et qui accipit mutuum, servus est foenerantis.

Iturayan dagiti nabaknang a tattao dagiti napanglaw, ken ti nakautang ket tagabu ti nagpautang.

8 Qui seminat iniquitatem, metet mala, et virga irae suae consummabitur.

Ti agimula iti kinadangkes ket agapitto iti riribuk, ket awanton ti serserbi ti baot ti pungtotna.

9 Qui pronus est ad misericordiam, benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera: animam autem aufert accipientium.

Mabendisionanto ti managparabur a tao, gapu ta ibingbingayanna iti tinapayna dagiti napanglaw.

10 Eiice derisorem, et exibit cum eo iurgium, cessabuntque causae et contumeliae.

Papanawem ti mananglais, ket mapukaw ti panagririri; sumardeng dagiti panagsusuppiat ken panangin-insulto.

11 Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.

Ti mangayat iti nasin-aw a puso ken nasayaat ti panagsasaona, ket agbalinto a gayemna ti ari.

12 Oculi Domini custodiunt scientiam: et supplantantur verba iniqui.

Kanayon a sipsiputan dagiti mata ni Yahweh ti pannakaammo, ngem daddadaelenna dagiti sasao dagiti mangliliput.

13 Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.

Kuna ti sadut a tao, “Adda leon iti kalsada! Matayak la ketdi no rummuarak.”

14 Fovea profunda, os alienae: cui iratus est Dominus, incidet in eam.

Ti ngiwat ti mannakikamalala a babai ket kasla nauneg nga abut; mapasgedan ti pungtot ni Yahweh iti siasinoman a matnag iti daytoy.

15 Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinae fugabit eam.

Siguden nga adda kinamaag iti puso ti maysa nga ubing, ngem ikkaten daytoy ti baut ti panangisuro.

16 Qui calumniatur pauperem, ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.

Ti mangidaddadanes kadagiti nakurapay a tattao tapno umadu ti kinabaknangna, wenno ti mangmangted kadagiti nabaknang a tattao, ket pumanglawto.

17 Fili mi! Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam.

Ipangagmo ken denggem dagiti sasao dagiti masirib, ket imulam dita pusom ti pannakaammo nga isursurok,

18 quae pulchra erit tibi, cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis:

ta nasayaat para kenka no salimetmetam dagitoy iti kaunggam, no nakasagana amin dagitoy kadagiti bibigmo.

19 Ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.

Tapno ti panagtalekmo ket adda kenni Yahweh, isurok dagitoy ita kenka-uray pay kenka.

20 Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:

Saan kadi a nangisuratak para kenka iti tallopulo a bilbilin ken pannakaammo,

21 ut ostenderem tibi firmitatem, et eloquia veritatis, respondere ex his illis, qui miserunt te.

a mangisuro kenka iti kinapudno nga adda kadagitoy a sasao, tapno makaitedka kadagiti nasayaat a sungbat kadagiti nangibaon kenka?

22 Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in porta:

Saanmo a takawan ti napanglaw a tao, gapu ta napanglaw isuna, wenno ibaddebaddek dagiti marigrigat nga adda iti ruangan,

23 quia iudicabit Dominus causam eius, et configet eos, qui confixerunt animam eius.

ta ninto Yahweh ti mangikalintegan iti kasoda, ket pukawennanto ti biag dagiti nagtakaw kadakuada.

24 Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:

Saanka a makigayyem iti tao nga iturturayan ti unget, ken saanka a makikuykuyog iti tao a managpungpungtot,

25 ne forte discas semitas eius, et sumas scandalum animae tuae.

amangan no masursuromton dagiti wagasna, ket saankaton a makalapsut iti silo.

26 Noli esse cum his, qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:

Saanka nga agkari no maipapan iti kuarta, ken saanka a mangted iti pammaneknek iti utang ti sabali.

27 si enim non habes unde restituas, quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo?

No saankanto a makabayad, ania koma ngay ti makalapped iti tao a nagkariam inton alaenna ti katre a pagid-iddaam?

28 Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.

Saanmo nga ikkaten ti nagkakauna a mohon nga impasdek dagiti ammayo.

29 Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.

Makakitaka ngata iti tao a nalaing iti trabahona? Iti sangoanan ngarud dagiti ar-ari ti pagtakderanna; saan nga iti sangoanan dagiti kadawyan a tattao.