Proverbiorum 19
1 Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
Ungcono umyanga ohamba ngobuqotho kulesiwula esilezindebe ezingcolileyo.
2 Ubi non est scientia animae, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
Kakulunganga ukutshiseka kodwa ungelalwazi, loba ukuwalazela uze ulahlekelwe yindlela.
3 Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
Ubuwula bomuntu budiliza impilo yakhe, ikanti inhliziyo yakhe ithukuthelela uThixo.
4 Divitiae addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
Inotho iletha abangane abanengi, kodwa umyanga ufulathelwa ngumngane wakhe weduze.
5 Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
Umfakazi wamanga uthola isijeziso, lalowo ohutshuza amanga kayikuphunyuka.
6 Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
Banengi abazincengela ukuthandwa ngumbusi, njalo wonke umuntu ngumngane walowo ophanayo.
7 Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
Umyanga uhlanyukelwa yizihlobo zakhe zonke, pho abangane bakhe bona bamnina kangakanani! Lanxa ebancenga kangakanani, ngeke esabathola.
8 qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiae inveniet bona.
Lowo ozuze ukuhlakanipha uthanda umphefumulo wakhe; lowo ogogosa ukuzwisisa uyaphumelela.
9 Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
Umfakazi wamanga uthola isijeziso, njalo lowo ohutshuza amanga uzabhubha.
10 Non decent stultum deliciae: nec servum dominari principibus.
Kakusifanelanga isiwula ukuthi sihlale enothweni kubi kangakanani ukuthi isigqili sibuse amakhosana.
11 Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua praetergredi.
Ukuhlakanipha komuntu kumupha isineke; kumupha udumo ukunganaki ukuqalwa.
12 Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
Ukuthukuthela kwenkosi kunjengokubhonga kwesilwane, kodwa ukuthandwa yiyo kunjengamazolo etshanini.
13 Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
Indodana eyisiwula iyamchitha uyise, lomfazi olenkani unjengamanzi athonta ephahleni njalonje.
14 Domus, et divitiae dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
Izindlu lenotho yilifa elizuzwa ebazalini, kodwa umfazi ozwisisayo uvela kuThixo.
15 Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
Ubuvila buletha ubuthongo obukhulu, njalo umuntu owehluleka ukuzenwaya uyalamba.
16 Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
Lowo olalela izeluleko uvikela impilo yakhe, kodwa lowo ozedelelayo uzakufa.
17 Foeneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
Olomusa kubayanga upha uThixo, uzamupha umvuzo ngalokho akwenzayo.
18 Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
Qondisa indodana yakho, ngoba lokho kuzayisiza; ungabi lengxenye yokuyibulala.
19 Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
Umuntu ololaka oluphuphumayo luyamtshayisa, ungamlamulela, usuzahlala umlamulela njalo.
20 Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
Lalela ukucetshiswa, wamukele ukuqondiswa, ngoba ekucineni uzahlakanipha.
21 Multae cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
Inhliziyo yomuntu igcwele amacebo amanengi, kodwa yisimiso sikaThixo esimayo.
22 Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
Umuntu uloyisa uthando olungaqamukiyo; kungcono ukuba ngumyanga kulokuba lamanga.
23 Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessimi.
Ukumesaba uThixo kuholela ekuphileni: olakho uhlala esuthisekile, engathintwa yizinhlupheko.
24 Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
Ivilavoxo litshonisa isandla salo emganwini, liyehluleke ukubuyisa isandla emlonyeni lidle.
25 Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
Thela uswazi isideleli, abathobekileyo bazafunda ukuhlakanipha; khuza umuntu oqedisisayo, uzazuza ulwazi.
26 Qui affligit patrem, et fugit matrem, ignominiosus est et infelix.
Lowo ontshontshela uyise, axotshe unina yindodana ethelela inhloni lehlazo.
27 Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiae.
Nxa uyekela ukulandela izeluleko, ndodana yami, uzalahleka utshiye amazwi okwazi.
28 Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
Umfakazi oxhwalileyo uyawudelela umthetho, lomlomo womubi uminza ububi.
29 Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
Izijeziso zilungiselwe izideleli, loswazi ngolwemihlane yeziwula.
