Proverbiorum 17
1 Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum iurgio.
Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
2 Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hereditatem dividet.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
3 Sicut igne probatur argentum, et aurum camino: ita corda probat Dominus.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
4 Malus obedit linguae iniquae: et fallax obtemperat labiis mendacibus.
Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
5 Qui despicit pauperem, exprobrat factori eius: et qui ruina laetatur alterius, non erit impunitus.
Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
6 Corona senum filii filiorum: et gloria filiorum patres eorum.
Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
7 Non decent stultum verba composita: nec principem labium mentiens.
Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
8 Gemma gratissima, expectatio praestolantis: quocumque se vertit, prudenter intelligit.
Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
9 Qui celat delictum, quaerit amicitias: qui altero sermone repetit, separat foederatos.
Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
10 Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagae apud stultum.
Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
11 Semper iurgia quaerit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.
Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
12 Expedit magis ursae occurrere raptis foetibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
13 Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.
Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
14 Qui dimittit aquam, caput est iurgiorum: et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit.
Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
15 Qui iustificat impium, et qui condemnat iustum, abominabilis est uterque apud Deum.
Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
16 Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam, quaerit ruinam: et qui evitat discere, incidet in mala.
Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
17 Omni tempore diligit qui amicus est: et frater in angustiis comprobatur.
Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
18 Stultus homo plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo.
Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
19 Qui meditatur discordias, diligit rixas: et qui exaltat os suum, quaerit ruinam.
Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
20 Qui perversi cordis est, non inveniet bonum: et qui vertit linguam, incidet in malum.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
21 Natus est stultus in ignominiam suam: sed nec pater in fatuo laetabitur.
Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
22 Animus gaudens aetatem floridam facit: spiritus tristis exiccat ossa.
Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
23 Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas iudicii.
Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
24 In facie prudentis lucet sapientia: oculi stultorum in finibus terrae.
Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
25 Ira patris, filius stultus: et dolor matris quae genuit eum.
Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
26 Non est bonum, damnum inferre iusto: nec percutere principem, qui recta iudicat.
Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
27 Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est: et pretiosi spiritus vir eruditus.
Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
28 Stultus quoque si tacuerit, sapiens reputabitur: et si compresserit labia sua, intelligens.
Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
