Proverbiorum 15
1 Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem.
Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.
2 Lingua sapientium ornat scientiam: os fatuorum ebullit stultitiam.
Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.
3 In omni loco oculi Domini contemplantur bonos et malos.
Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.
4 Lingua placabilis, lignum vitae: quae autem immoderata est, conteret spiritum.
Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.
5 Stultus irridet disciplinam patris sui: qui autem custodit increpationes, astutior fiet. In abundanti iustitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.
6 Domus iusti plurima fortitudo: et in fructibus impii conturbatio.
W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.
7 Labia sapientium disseminabunt scientiam: cor stultorum dissimile erit.
Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.
8 Victimae impiorum abominabiles Domino: vota iustorum placabilia:
Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.
9 Abominatio est Domino via impii: qui sequitur iustitiam, diligitur ab eo.
Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.
10 Doctrina mala deserentium viam vitae: qui increpationes odit, morietur.
Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.
Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)
12 Non amat pestilens eum, qui se corripit: nec ad sapientes graditur.
Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.
13 Cor gaudens exhilarat faciem: in moerore animi deiicitur spiritus.
Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.
14 Cor sapientis quaerit doctrinam: et os stultorum pascitur imperitia.
Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.
15 Omnes dies pauperis, mali: secura mens quasi iuge convivium.
Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.
16 Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.
17 Melius est vocari ad olera cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odio.
Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.
18 Vir iracundus provocat rixas: qui patiens est, mitigat suscitatas.
Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.
19 Iter pigrorum quasi sepes spinarum: via iustorum absque offendiculo.
Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.
20 Filius sapiens laetificat patrem: et stultus homo despicit matrem suam.
Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.
21 Stultitia gaudium stulto: et vir prudens dirigit gressus suos.
Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.
22 Dissipantur cogitationes ubi non est consilium: ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.
23 Laetatur homo in sententia oris sui: et sermo opportunus est optimus.
Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!
Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol h7585)
25 Domum superborum demolietur Dominus: et firmos faciet terminos viduae.
PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.
26 Abominatio Domini cogitationes malae: et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.
27 Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam: qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.
28 Mens iusti meditatur obedientiam: os impiorum redundat malis.
Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.
29 Longe est Dominus ab impiis: et orationes iustorum exaudiet.
PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.
30 Lux oculorum laetificat animam: fama bona impinguat ossa.
Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.
31 Auris, quae audit increpationes vitae, in medio sapientium commorabitur.
Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.
32 Qui abiicit disciplinam, despicit animam suam: qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis.
Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.
33 Timor Domini, disciplina sapientiae: et gloriam praecedit humilitas.
Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.
