Proverbiorum 15
1 Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem.
Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
2 Lingua sapientium ornat scientiam: os fatuorum ebullit stultitiam.
Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
3 In omni loco oculi Domini contemplantur bonos et malos.
Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
4 Lingua placabilis, lignum vitae: quae autem immoderata est, conteret spiritum.
Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
5 Stultus irridet disciplinam patris sui: qui autem custodit increpationes, astutior fiet. In abundanti iustitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
6 Domus iusti plurima fortitudo: et in fructibus impii conturbatio.
Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
7 Labia sapientium disseminabunt scientiam: cor stultorum dissimile erit.
Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
8 Victimae impiorum abominabiles Domino: vota iustorum placabilia:
Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
9 Abominatio est Domino via impii: qui sequitur iustitiam, diligitur ab eo.
Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
10 Doctrina mala deserentium viam vitae: qui increpationes odit, morietur.
Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
12 Non amat pestilens eum, qui se corripit: nec ad sapientes graditur.
Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
13 Cor gaudens exhilarat faciem: in moerore animi deiicitur spiritus.
Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
14 Cor sapientis quaerit doctrinam: et os stultorum pascitur imperitia.
Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
15 Omnes dies pauperis, mali: secura mens quasi iuge convivium.
Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
16 Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
17 Melius est vocari ad olera cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odio.
Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
18 Vir iracundus provocat rixas: qui patiens est, mitigat suscitatas.
Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
19 Iter pigrorum quasi sepes spinarum: via iustorum absque offendiculo.
Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
20 Filius sapiens laetificat patrem: et stultus homo despicit matrem suam.
Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
21 Stultitia gaudium stulto: et vir prudens dirigit gressus suos.
Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
22 Dissipantur cogitationes ubi non est consilium: ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
23 Laetatur homo in sententia oris sui: et sermo opportunus est optimus.
Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
25 Domum superborum demolietur Dominus: et firmos faciet terminos viduae.
Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
26 Abominatio Domini cogitationes malae: et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
27 Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam: qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
28 Mens iusti meditatur obedientiam: os impiorum redundat malis.
Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
29 Longe est Dominus ab impiis: et orationes iustorum exaudiet.
Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
30 Lux oculorum laetificat animam: fama bona impinguat ossa.
Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
31 Auris, quae audit increpationes vitae, in medio sapientium commorabitur.
Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
32 Qui abiicit disciplinam, despicit animam suam: qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis.
Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
33 Timor Domini, disciplina sapientiae: et gloriam praecedit humilitas.
Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
