Proverbiorum 13
1 Filius sapiens, doctrina patris: qui autem illusor est, non audit cum arguitur.
Mwana mwenye hekima husikia mafundisho ya babaye, bali mwenye dharau hasikilizi maonyo.
2 De fructu oris sui homo satiabitur bonis: anima autem praevaricatorum iniqua.
Kutoka tunda la midomo yake mtu hufurahia mambo mema, bali wasio waaminifu wanatamani sana jeuri.
3 Qui custodit os suum, custodit animam suam: qui autem inconsideratus est ad loquendum, sentiet mala.
Yeye alindaye midomo yake hulinda nafsi yake, bali yeye asemaye kwa haraka ataangamia.
4 Vult et non vult piger: anima autem operantium impinguabitur.
Mvivu hutamani sana na hapati kitu, bali nafsi ya mwenye bidii hutoshelezwa kikamilifu.
5 Verbum mendax iustus detestabitur: impius autem confundit, et confundetur.
Mwenye haki huchukia uongo, bali waovu huleta aibu na fedheha.
6 Iustitia custodit innocentis viam: impietas autem peccatorem supplantat.
Haki humlinda mtu mwadilifu, bali uovu humwangusha mwenye dhambi.
7 Est quasi dives cum nihil habeat: et est quasi pauper, cum in multis divitiis sit.
Mtu mmoja hujifanya tajiri, kumbe hana chochote; mwingine hujifanya maskini, kumbe ana utajiri mwingi.
8 Redemptio animae viri, divitiae suae: qui autem pauper est, increpationem non sustinet.
Utajiri wa mtu waweza kukomboa maisha yake, bali mtu maskini hasikii kitisho.
9 Lux iustorum laetificat: lucerna autem impiorum extinguetur.
Nuru ya mwenye haki hungʼaa sana, bali taa ya mwovu itazimwa.
10 Inter superbos semper iurgia sunt: qui autem agunt omnia cum consilio, reguntur sapientia.
Kiburi huzalisha magomvi tu, bali hekima hupatikana kwa wale wanaozingatia ushauri.
11 Substantia festinata minuetur: quae autem paulatim colligitur manu, multiplicabitur.
Fedha isiyo ya halali hupungua, bali yeye akusanyaye fedha kidogo kidogo huongezeka.
12 Spes, quae differtur, affligit animam: lignum vitae desiderium veniens.
Kilichotarajiwa kikikawia kuja moyo huugua, bali tumaini lililotimizwa ni mti wa uzima.
13 Qui detrahit alicui rei, ipse se in futurum obligat: qui autem timet praeceptum, in pace versabitur. Animae dolosae errant in peccatis: iusti autem misericordes sunt, et miserantur.
Yeye anayedharau mafundisho anajiletea maangamizi, bali yeye anayeheshimu agizo hupewa tuzo.
14 Lex sapientis fons vitae, ut declinet a ruina mortis.
Mafundisho ya mwenye busara ni chemchemi ya uzima, ili kumwepusha mtu na mitego ya mauti.
15 Doctrina bona dabit gratiam: in itinere contemptorum vorago.
Ufahamu mzuri hupata upendeleo, bali njia ya asiye mwaminifu ni ngumu.
16 Astutus omnia agit cum consilio: qui autem fatuus est, aperit stultitiam.
Kila mwenye busara hutenda kwa maarifa, bali mpumbavu hudhihirisha upumbavu wake.
17 Nuncius impii cadet in malum: legatus autem fidelis, sanitas.
Mjumbe mwovu huanguka kwenye taabu, bali mjumbe mwaminifu huleta uponyaji.
18 Egestas, et ignominia ei, qui deserit disciplinam: qui autem acquiescit arguenti, glorificabitur.
Yeye anayedharau maonyo hupata umaskini na aibu, bali yeye anayekubali maonyo huheshimiwa.
19 Desiderium si compleatur, delectat animam: detestantur stulti eos, qui fugiunt mala.
Tarajio lililotimizwa ni tamu kwa nafsi, bali wapumbavu huchukia sana kuacha ubaya.
20 Qui cum sapientibus graditur, sapiens erit: amicus stultorum similis efficietur.
Yeye atembeaye na mwenye hekima atapata hekima, bali rafiki wa mpumbavu hupata madhara.
21 Peccatores persequitur malum: et iustis retribuentur bona.
Balaa humwandama mtenda dhambi, bali mafanikio ni thawabu kwa mwenye haki.
22 Bonus reliquit heredes filios, et nepotes: et custoditur iusto substantia peccatoris.
Mtu mwema huwaachia wana wa wanawe urithi, bali mali ya wenye dhambi imehifadhiwa kwa ajili ya wenye haki.
23 Multi cibi in novalibus patrum: et aliis congregantur absque iudicio.
Shamba la mtu maskini laweza kuzalisha chakula kingi, bali dhuluma hukifutilia mbali.
24 Qui parcit virgae, odit filium suum: qui autem diligit illum, instanter erudit.
Yeye aizuiaye fimbo yake hampendi mwanawe, bali yeye ampendaye huwa mwangalifu kumwadibisha.
25 Iustus comedit, et replet animam suam: venter autem impiorum insaturabilis.
Mwenye haki hula mpaka akaridhisha moyo wake, bali tumbo la mwovu hutaabika kwa njaa.
