Proverbiorum 13
1 Filius sapiens, doctrina patris: qui autem illusor est, non audit cum arguitur.
Ko te tama whakaaro nui ka rongo ki ta tona papa ako: ko te tangata whakahi ia e kore e rongo ki te riri.
2 De fructu oris sui homo satiabitur bonis: anima autem praevaricatorum iniqua.
E kai te tangata i te pai i te hua o tona mangai: ka kai ia te wairua o te hunga wanoke i te tutu.
3 Qui custodit os suum, custodit animam suam: qui autem inconsideratus est ad loquendum, sentiet mala.
Ko te tangata e tiaki ana i tona mangai e pupuri ana i tona ora: ko te tangata ia e hamama nui ana ona ngutu, ko te whakangaromanga mona.
4 Vult et non vult piger: anima autem operantium impinguabitur.
E hiahia ana te wairua o te tangata mangere, a kahore he mea mana: ka meinga ia kia momona te wairua o te hunga uaua.
5 Verbum mendax iustus detestabitur: impius autem confundit, et confundetur.
E kino ana te tangata tika ki te korero teka: he mea whakarihariha ia te tangata kino, a whakama noa iho.
6 Iustitia custodit innocentis viam: impietas autem peccatorem supplantat.
Ko te tika hei kaitiaki mo te tangata e tapatahi ana te ara: ka whakataka ano te tangata kino e te hara.
7 Est quasi dives cum nihil habeat: et est quasi pauper, cum in multis divitiis sit.
Tera tetahi kei te amene taonga mona, heoi kahore rawa he mea i a ia: tera tetahi kei te whakarawakore i a ia, heoi nui atu ona rawa.
8 Redemptio animae viri, divitiae suae: qui autem pauper est, increpationem non sustinet.
Ko nga utu mo te tangata kia ora, ko ona rawa: tena ko te rawakore, e kore e rongo i te riri.
9 Lux iustorum laetificat: lucerna autem impiorum extinguetur.
E koa ana te marama o te hunga tika: ka keto ia te rama o te hunga kino.
10 Inter superbos semper iurgia sunt: qui autem agunt omnia cum consilio, reguntur sapientia.
He totohe anake i ahu mai i te whakapehapeha: he whakaaro nui ia kei te hunga i nga kupu tika.
11 Substantia festinata minuetur: quae autem paulatim colligitur manu, multiplicabitur.
Ko nga taonga i puta mai i te whakamanamana ka iti haere: ko ta te tangata i whakaemi ai, he mea mahi, ka tupu haere.
12 Spes, quae differtur, affligit animam: lignum vitae desiderium veniens.
He manako taringa roa, he patu ngakau: ka tae te koronga, ko te rakau ia o te ora.
13 Qui detrahit alicui rei, ipse se in futurum obligat: qui autem timet praeceptum, in pace versabitur. Animae dolosae errant in peccatis: iusti autem misericordes sunt, et miserantur.
Ko te tangata e whakahawea ana ki te kupu, ka ngaro i a ia ano; ko te tangata ia e wehi ana i te whakahau, ka whiwhi ki te utu.
14 Lex sapientis fons vitae, ut declinet a ruina mortis.
Ko te ture o te hunga whakaaro nui, he puna no te ora, e puta ai i nga reti o te mate.
15 Doctrina bona dabit gratiam: in itinere contemptorum vorago.
Ko to te ngarahu pai he homai atawhai; he taikaha ia te ara o te hunga nanakia.
16 Astutus omnia agit cum consilio: qui autem fatuus est, aperit stultitiam.
He mahi mohio ta te tangata tupato; ko ta te wairangi he hora i te kuwaretanga.
17 Nuncius impii cadet in malum: legatus autem fidelis, sanitas.
Ka hinga te karere kino ki te kino; ko te karere pono ia, ano he rongoa.
18 Egestas, et ignominia ei, qui deserit disciplinam: qui autem acquiescit arguenti, glorificabitur.
Ko te tangata kahore e pai ki te papaki, mana te rawakore, te whakama; engari ko te tangata e whai mahara ana ki te ako, ka whakahonoretia.
19 Desiderium si compleatur, delectat animam: detestantur stulti eos, qui fugiunt mala.
Ko te hiahia kua rite, he reka ki te wairua: he whakarihariha ia ki nga kuware te whakarere i te kino.
20 Qui cum sapientibus graditur, sapiens erit: amicus stultorum similis efficietur.
Haere i te taha o te hunga whakaaro nui, a ka whai whakaaro koe: ko te takahoa ia o nga kuware, ka mamae.
21 Peccatores persequitur malum: et iustis retribuentur bona.
Ka whai te kino i te hunga hara; ko te utu ia ki te hunga tika, he pai.
22 Bonus reliquit heredes filios, et nepotes: et custoditur iusto substantia peccatoris.
He whakarerenga iho ta te tangata pai mo nga tamariki a nga tamariki; kei te rongoa mo te tangata tika nga taonga o te tangata hara.
23 Multi cibi in novalibus patrum: et aliis congregantur absque iudicio.
He nui te kai kei te ngakinga a nga rawakore; tera ia te mea e ngaro ana i te kore o te tikanga pai.
24 Qui parcit virgae, odit filium suum: qui autem diligit illum, instanter erudit.
Ko te tangata e kaiponu ana i tana whiu, e kino ana ia ki tana tama; ko te tangata ia e aroha ana ki a ia, ka papaki wawe i a ia.
25 Iustus comedit, et replet animam suam: venter autem impiorum insaturabilis.
Kai ana te tangata tika, makona ana tona wairua; ka hapa ia te kopu o te tangata kino.
