Proverbiorum 1
1 Parabolae Salomonis, filii David, regis Israel.
Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
2 Ad sciendam sapientiam, et disciplinam:
Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
3 ad intelligenda verba prudentiae: et suscipiendam eruditionem doctrinae, iustitiam, et iudicium, et aequitatem:
kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
4 ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia, et intellectus.
huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
5 Audiens sapiens, sapientior erit: et intelligens, gubernacula possidebit.
wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
6 Animadvertet parabolam, et interpretationem, verba sapientum, et aenigmata eorum.
kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
7 Timor Domini principium sapientiae. Sapientiam, atque doctrinam stulti despiciunt.
Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
8 Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuae:
Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
9 ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
10 Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
11 Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas contra insontem frustra:
Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
tuwameze wakiwa hai kama kaburi, wakiwa wazima kama wale wanaotumbukia shimoni. (Sheol h7585)
13 Omnem pretiosam substantiam reperiemus, implebimus domos nostras spoliis.
Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
14 Sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum.
Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
15 Fili mi, ne ambules cum eis, prohibe pedem tuum a semitis eorum.
Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
16 Pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
17 Frustra autem iacitur rete ante oculos pennatorum.
Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
18 Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
19 Sic semitae omnis avari, animas possidentium rapiunt.
Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
20 Sapientia foris praedicat, in plateis dat vocem suam:
Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
21 in capite turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
22 Usquequo parvuli diligitis infantiam, et stulti ea, quae sibi sunt noxia, cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
“Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
23 Convertimini ad correptionem meam: en proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
24 Quia vocavi, et renuistis: extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret.
Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
25 Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
26 Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis id, quod timebatis, advenerit.
mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
27 Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit: quando venerit super vos tribulatio, et angustia:
wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
28 Tunc invocabunt me, et non exaudiam: mane consurgent, et non invenient me:
“Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
29 eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
30 nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universae correptioni meae.
kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
31 Comedent igitur fructus viae suae, suisque consiliis saturabuntur.
watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
32 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
33 Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
