Proverbiorum 1
1 Parabolae Salomonis, filii David, regis Israel.
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 Ad sciendam sapientiam, et disciplinam:
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 ad intelligenda verba prudentiae: et suscipiendam eruditionem doctrinae, iustitiam, et iudicium, et aequitatem:
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia, et intellectus.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 Audiens sapiens, sapientior erit: et intelligens, gubernacula possidebit.
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 Animadvertet parabolam, et interpretationem, verba sapientum, et aenigmata eorum.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 Timor Domini principium sapientiae. Sapientiam, atque doctrinam stulti despiciunt.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuae:
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas contra insontem frustra:
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 Omnem pretiosam substantiam reperiemus, implebimus domos nostras spoliis.
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum.
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 Fili mi, ne ambules cum eis, prohibe pedem tuum a semitis eorum.
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 Pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Frustra autem iacitur rete ante oculos pennatorum.
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Sic semitae omnis avari, animas possidentium rapiunt.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Sapientia foris praedicat, in plateis dat vocem suam:
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 in capite turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 Usquequo parvuli diligitis infantiam, et stulti ea, quae sibi sunt noxia, cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Convertimini ad correptionem meam: en proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Quia vocavi, et renuistis: extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret.
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis id, quod timebatis, advenerit.
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit: quando venerit super vos tribulatio, et angustia:
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Tunc invocabunt me, et non exaudiam: mane consurgent, et non invenient me:
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universae correptioni meae.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Comedent igitur fructus viae suae, suisque consiliis saturabuntur.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
