Proverbiorum 31
1 Verba Lamuelis regis. Visio qua erudivit eum mater sua.
Jecha Lemuuʼeel mootichaa kan haati isaa isa barsiifte:
2 Quid, dilecte mi? quid, dilecte uteri mei? quid, dilecte votorum meorum?
“Maali yaa ilma ko, maali yaa ilma gadameessa ko, maali yaa ilma wareega ko,
3 Ne dederis mulieribus substantiam tuam, et divitias tuas ad delendos reges.
humna kee dubartoota irratti, jabina kee warra mootota balleessan irratti hin fixin.
4 Noli regibus, o Lamuel, noli regibus dare vinum, quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas;
“Yaa Lemuuʼeel, wanni kun moototaaf hin malu; daadhii wayinii dhuguun moototaaf hin malu; dhugaatii cimaatti gaggabuunis bulchitootaaf hin malu;
5 et ne forte bibant, et obliviscantur judiciorum, et mutent causam filiorum pauperis.
kunis akka isaan dhuganii waan seerri jedhu dagatanii warra hacuucaman hunda mirga isaanii hin dhowwanneef.
6 Date siceram mœrentibus, et vinum his qui amaro sunt animo.
Warra baduuf jiraniif dhugaatii cimaa, warra jireenyi itti hadhaaʼeef daadhii wayinii kenni;
7 Bibant, et obliviscantur egestatis suæ, et doloris sui non recordentur amplius.
isaan dhuganii hiyyummaa isaanii haa irraanfatan; rakkina isaaniis deebiʼanii hin yaadatin.
8 Aperi os tuum muto, et causis omnium filiorum qui pertranseunt.
“Warra ofii isaaniitiif dubbachuu hin dandeenyeef, mirga warra gatamaniitiifis falmi.
9 Aperi os tuum, decerne quod justum est, et judica inopem et pauperem.
Afaan kee banadhu; murtii qajeelaas kenni; mirga hiyyeeyyiitii fi rakkattootaatiif falmi.”
10 Mulierem fortem quis inveniet? procul et de ultimis finibus pretium ejus.
Niitii amala gaarii qabdu eenyutu argachuu dandaʼa? Isheen lula diimaa caalaa gati qabeettii dha.
11 Confidit in ea cor viri sui, et spoliis non indigebit.
Dhirsi ishee guddisee ishee amanata; inni waan faayidaa qabu tokko illee hin dhabu.
12 Reddet ei bonum, et non malum, omnibus diebus vitæ suæ.
Isheen bara jireenya ishee guutuu waan gaarii isaaf fiddi malee isa hin miitu.
13 Quæsivit lanam et linum, et operata est consilia manuum suarum.
Isheen suufii fi quncee talbaa barbaaddee harka ishee kan hojii jaallatuun footi.
14 Facta est quasi navis institoris, de longe portans panem suum.
Isheen akkuma doonii daldalaatti lafa fagoodhaa nyaata ishee fidatti.
15 Et de nocte surrexit, deditque prædam domesticis suis, et cibaria ancillis suis.
Isheen utuu lafti hin bariʼin hirribaa kaatee maatii isheetiif nyaata kenniti; xomboreewwan isheefis hojii qooddi.
16 Consideravit agrum, et emit eum; de fructu manuum suarum plantavit vineam.
Isheen lafa qotiisaa hubattee ilaaltee bitti; waan hojjettee argattu keessaa wayinii dhaabdi.
17 Accinxit fortitudine lumbos suos, et roboravit brachium suum.
Isheen jabinaan mudhii ishee hidhattee hojiidhaaf irree ishee jabeeffatti.
18 Gustavit, et vidit quia bona est negotiatio ejus; non extinguetur in nocte lucerna ejus.
Isheen akka daldalli ishee buʼaa qabu hubatti; ibsaan ishees halkaniin hin dhaamu.
19 Manum suam misit ad fortia, et digiti ejus apprehenderunt fusum.
Mukni itti jirbii maran harka ishee keessa jira; quba isheetiin immoo calii qabatti.
20 Manum suam aperuit inopi, et palmas suas extendit ad pauperem.
Isheen hiyyeessaaf harka hiixatti; dhabaadhaaf illee harka balʼifti.
21 Non timebit domui suæ a frigoribus nivis; omnes enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus.
Yoo cabbiin buʼe illee isheen maatii isheetiif hin yaaddoftu; isaan hundinuu uffata bildiimaa uffataniiruutii.
22 Stragulatam vestem fecit sibi; byssus et purpura indumentum ejus.
Isheen wayyaa siree dhaʼatti; uffata dhiilgee quncee talbaa haphii irraa hojjetames uffatti.
23 Nobilis in portis vir ejus, quando sederit cum senatoribus terræ.
Dhirsi ishee yommuu karra magaalaa dura, jaarsolii biyyaa gidduu taaʼu ni kabajama.
24 Sindonem fecit, et vendidit, et cingulum tradidit Chananæo.
Isheen wayyaa quncee talbaa dhooftee gurgurti; daldaltootaafis sabbata dhiʼeessiti.
25 Fortitudo et decor indumentum ejus, et ridebit in die novissimo.
Isheen jabinaa fi ulfina uffatti; bara dhufaa jiruttis kolfuu dandeessi.
26 Os suum aperuit sapientiæ, et lex clementiæ in lingua ejus.
Afaan ishee ogummaadhaan banatti; gorsi gara laafinaas arraba ishee irra jira.
27 Consideravit semitas domus suæ, et panem otiosa non comedit.
Isheen mana ishee toʼatti; isheen buddeena dhibaaʼummaas hin nyaattu.
28 Surrexerunt filii ejus, et beatissimam prædicaverunt; vir ejus, et laudavit eam.
Ijoolleen ishee kaʼanii, eebbifamtuu jedhuun; dhirsi ishees akkasuma jedhaan; akkana jedhees ishee jaja:
29 Multæ filiæ congregaverunt divitias; tu supergressa es universas.
“Dubartoonni hedduun waan gaarii hojjetu; ati garuu isaan hunda caalta.”
30 Fallax gratia, et vana est pulchritudo: mulier timens Dominum, ipsa laudabitur.
Simboon nama gowwoomsa; miidhaginnis ni darba; dubartiin Waaqayyoon sodaattu garuu galateeffamtuu dha.
31 Date ei de fructu manuum suarum, et laudent eam in portis opera ejus.
Buʼaa harka ishee kennaafii; hojiin ishee karra magaalaa duratti ishee haa jaju.
