Proverbiorum 30

1 Verba Congregantis, filii Vomentis. Visio quam locutus est vir cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:

Төвәндикиләр Якәһниң оғли Агурға вәһий билән кәлгән сөзләрдур: Бу адәм Итийәлгә, йәни Итийәл билән Укалға мундақ сөзләрни дегән: —

2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.

Мән дәрвәқә инсанлар арисидики әң надини, һайванға охшаштурмән; Мәндә инсан әқли йоқ.

3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.

Даналиқни һеч үгәнмидим; Әң Пак-Муқәддәс Болғучи һәққидиму саватим йоқтур.

4 Quis ascendit in cælum, atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est ejus, et quod nomen filii ejus, si nosti?

Ким әршкә көтирилгән, яки әрштин чүшкән? Ким шамални қоллирида тутқан? Ким суларни Өз тониға йөгәп қойған? Ким йәр-зиминниң чегаралирини бәлгүлигән? Униң исми немә? Униң Оғлиниң исми немә? Биләмсән-йоқ?

5 Omnis sermo Dei ignitus: clypeus est sperantibus in se.

Тәңриниң һәр бир сөзи синилип испатлинип кәлгәндур; У Өзигә таянғанларниң һәммисини қоғдайдиған қалқандур.

6 Ne addas quidquam verbis illius, et arguaris, inveniarisque mendax.

Униң сөзлиригә һеч нәрсә қошма; Ундақ қилсаң, У сени әйипләйду, Сениң ялғанчилиғиң ашкарилиниду.

7 Duo rogavi te: ne deneges mihi antequam moriar:

И [Худайим], Сәндин икки нәрсини тиләймән; Мән өлгичә буларни мәндин айимиғайсән: —

8 vanitatem et verba mendacia longe fac a me; mendicitatem et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria,

Сахтилиқ вә ялғанчилиқни мәндин жирақ қилғайсән; Мени гадайму қилмай, байму қилмай, бәлки еһтияҗимға лайиқла рисқ бәргәйсән.

9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus, furer, et perjurem nomen Dei mei.

Чүнки зиядә тоюп кәтсәм, Сәндин йенип: «Пәрвәрдигар дегән ким?» — дәп қелишим мүмкин. Яки гадай болуп қалсам, оғрилиқ қилип, Сән Худайимниң намиға дағ кәлтүрүшим мүмкин.

10 Ne accuses servum ad dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.

Ғоҗайининиң алдида униң қули үстидин шикайәт қилма, Болмиса у сени қарғап ләнәт қилиду, әйипкар болисән.

11 Generatio quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit;

Өз атисини қарғайдиған, Өз анисиға бәхит тилимәйдиған бир дәвир бар,

12 generatio quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis;

Өзини пак чағлайдиған, әмәлийәттә мәйнәтчилигидин һеч жуюлмиған бир дәвир бар,

13 generatio cujus excelsi sunt oculi, et palpebræ ejus in alta surrectæ;

Бир дәвир бар — аһ, кибирлигидин нәзири немидегән үстүн, Һакавурлуғидин һали немидегән чоң!

14 generatio quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.

Униң аҗизлар вә йоқсулларни ялмап жутуветидиған чишлири қиличтәк, Езиқ чишлири пичақтәк болған бир дәвир бар!

15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum quod numquam dicit: Sufficit.

Зүлүкниң икки қизи бар, улар һәрдайим: «Бәргин, бәргин» дәп товлишар. Һәргиз тоюнмайдиған үч нәрсә бар, һәргиз қанаәтләнмәйдиған төрт нәрсә бар, улар болсиму: —

16 Infernus, et os vulvæ, et terra quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)

Гөр, туғмас хотунниң қарни, Суға тоюнмиған қурғақ Йәр. Вә һәргиз «болди, тойдум» демәйдиған оттин ибарәт. (Sheol h7585)

17 Oculum qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ!

Атисини мәсқирә қилидиған, Анисини кәмситидиған көзни болса, Қарға-қузғунлар чоқулар, Бүркүтниң балилириму уни йәр.

18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:

Мән үчүн интайин тилсимат үч нәрсә бар; Шундақ, мән чүшинәлмәйдиған төрт иш бар: —

19 viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.

Бүркүтниң асмандики учуш йоли, Иланниң ташта беғирлап маңидиған йоли, Кеминиң деңиздики йоли вә жигитниң қизға ашиқ болуштики йолидур.

20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.

Зинахор хотунниң йолиму шундақтур; У бир немини йәп болуп ағзини сүртивәткән кишидәк: «Мән һеч қандақ яманлиқни қилмидим!» — дәйду.

21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:

Йәр-зимин үч нәрсә астида беарам болар; У көтирәлмәйдиған төрт иш бар: —

22 per servum, cum regnaverit; per stultum, cum saturatus fuerit cibo;

Падиша болған қул, Тамаққа тойған һамақәт,

23 per odiosam mulierem, cum in matrimonio fuerit assumpta; et per ancillam, cum fuerit hæres dominæ suæ.

Нәпрәткә патқан, әргә тәккән хотун, Өз ханиминиң орнини басқан дедәк.

24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus:

Йәр йүзидә тени кичик, лекин интайин әқиллиқ төрт хил җанивар бар: —

25 formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi;

Чөмүлиләр күчлүк хәлиқ болмисиму, бирақ язда озуқ тәйярливелишни билиду;

26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum;

Суғурлар өзи аҗиз бир қовм болсиму, хада ташларниң арисиға уга салиду;

27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas;

Чекәткиләрниң падишаси болмисиму, лекин қатар тизилип рәтлик маңиду;

28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.

Кәсләнчүкни қол билән тутувалғили болиду, Лекин хан ордилирида яшайду.

29 Tria sunt quæ bene gradiuntur, et quartum quod incedit feliciter:

Қәдәмлири һәйвәтлик үч җанивар бар, Кишигә зоқ берип маңидиған төрт нәрсә бар: —

30 leo, fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum;

Һайванатлар ичидә әң күчлүк, һеч немидин қорқмас шир,

31 gallus succinctus lumbos; et aries; nec est rex, qui resistat ei.

Зилва бәйгә ити, Текә, Вә пухралири қоллайдиған падишадур.

32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime; si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.

Әгәр сән ахмақлиқ қилип өзүңни бәк жуқури орунға қоювалған болсаң, Вә яки тәлвә бир ойда болған болсаң, Қолуң билән ағзиңни юм!

33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum; et qui vehementer emungit elicit sanguinem; et qui provocat iras producit discordias.

Кала сүти қочулса сериқ май чиқар; Бириниң бурни миҗилса, қан чиқар; Адавәт қозғап интиқам ойлиса җедәл-маҗира чиқар.