Proverbiorum 24
1 Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 Vir sapiens fortis est, et vir doctus robustus et validus:
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 quia cum dispositione initur bellum, et erit salus ubi multa consilia sunt.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Excelsa stulto sapientia; in porta non aperiet os suum.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 Qui cogitat mala facere stultus vocabitur:
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 cogitatio stulti peccatum est, et abominatio hominum detractor.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 Si desperaveris lassus in die angustiæ, imminuetur fortitudo tua.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Erue eos qui ducuntur ad mortem, et qui trahuntur ad interitum, liberare ne cesses.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 Si dixeris: Vires non suppetunt; qui inspector est cordis ipse intelligit: et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini juxta opera sua.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
15 Ne insidieris, et quæras impietatem in domo justi, neque vastes requiem ejus.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 Septies enim cadet justus, et resurget: impii autem corruent in malum.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 Cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas, et in ruina ejus ne exsultet cor tuum:
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 Time Dominum, fili mi, et regem, et cum detractoribus non commiscearis:
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 quoniam repente consurget perditio eorum, et ruinam utriusque quis novit?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 Hæc quoque sapientibus. Cognoscere personam in judicio non est bonum.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 Qui dicunt impio: Justus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 Qui arguunt eum laudabuntur, et super ipsos veniet benedictio.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 Labia deosculabitur qui recta verba respondet.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum, ut postea ædifices domum tuam.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum, nec lactes quemquam labiis tuis.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei; reddam unicuique secundum opus suum.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem ejus spinæ, et maceria lapidum destructa erat.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis; pauxillum manus conseres ut quiescas:
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
