Proverbiorum 23
1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam.
I KOU noho iho ana e ai pu me ke alii, E noonoo pono i na mea imua ou:
2 Et statue cultrum in gutture tuo: si tamen habes in potestate animam tuam.
A e kau i ka pahi ma kahi i moni ai, Ke pololi oe.
3 Ne desideres de cibis ejus, in quo est panis mendacii.
Aka, mai iini aku oe i kana mau mea ono; He wahi ni hoopunipuni no ia.
4 Noli laborare ut diteris, sed prudentiæ tuæ pone modum.
Mai hooikaika i waiwai ai; E hoole i kou naauao iho.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes quas non potes habere, quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
E kau anei oe i kou mau maka ma ka mea e ole ana? No ka mea, e hana io no ia mea i mau eheu nona iho; Me he aeto la e lele aku ai i ka lewa.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos ejus:
Mai ai oe i ka ai a ka mea maka ino; Mai iini aku oe i kana mau mea ono;
7 quoniam in similitudinem arioli et conjectoris æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi; et mens ejus non est tecum.
No ka mea, e like me ia i noonoo ai ma kona naau, pela no ia; E ai oe, ea, a e inu oe, wahi ana ia oe, Aka, aole me oe kona naau.
8 Cibos quos comederas evomes, et perdes pulchros sermones tuos.
O ka mamala ai au i moni iho ai e luai hou aku oe; A e lilo wale kau mau olelo oluolu.
9 In auribus insipientium ne loquaris, qui despicient doctrinam eloquii tui.
Mai hai aku oe i na pepeiao o ka mea lapuwale; No ka mea, e hoowahawaha oia i ka pololei o kau olelo.
10 Ne attingas parvulorum terminos, et agrum pupillorum ne introëas:
Mai hooneenee ae oe i na mokuna aina kahiko; Ma na kihapai o ka poe makua ole, mai komo oe.
11 propinquus enim illorum fortis est, et ipse judicabit contra te causam illorum.
No ka mea, o ka lakou Hoola he mana no kona; Nana no e hooponopono iwaena o lakou a me oe.
12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum, et aures tuæ ad verba scientiæ.
E haliu ae i kou naau i ke aoia mai, A me kou mau pepeiao hoi i na olelo e naauao ai.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Mai waiho oe i ka hooponopono ana i ke keiki; No ka mea, ina e haua oe ia ia me ka laau, aole ia e make.
E haua oe ia ia me ka laau, A e hoopakele i kona uhane i ka lua. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
E kuu keiki e, ina e naauao kou naau, E hauoli io no ka naau o'u:
16 et exsultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
E olioli io ko'u mau puhaka, Ke hai aku kou mau lehelehe i na mea pololei.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores, sed in timore Domini esto tota die:
Mai huahua kou naau i ka poe hewa; Aka, e noho mau oe me ka makau ia Iehova a po ka la.
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
No ka mea, e hiki io mai no ka hope; A e pio ole ana no kou manaolana.
19 Audi, fili mi, et esto sapiens, et dirige in via animum tuum.
E hoolohe mai oe, e ka'u keiki, e hoonaauao iho, E hoopololei i kou naau ma ke ala.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt:
Mai noho pu oe me ka poe inu waina; Me ka poe hoopalupalu i ko lakou kino iho.
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
No ka mea, o ka mea ona a me ka mea pakela ai, e ilihune auanei oia; A no ka palaualelo e komo kekahi i na weluwelu.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te, et ne contemnas cum senuerit mater tua.
E hoolohe i kou makuakane ka mea nana mai oe; Mai hoowahawaha oe i ka luwahine ana o kou makuwahine.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
E kuai lilo mai i ka oiaio, mai kuai lilo aku; I ka naauao hoi a me ke aoia mai a me ka ike.
24 Exsultat gaudio pater justi; qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
E hauoli nui ka makuakane o ka mea pono; O ka mea i hanau mai uana ke keiki naauao, he olioli no kona.
25 Gaudeat pater tuus et mater tua, et exsultet quæ genuit te.
E hauoli no kou makuakane a me kou makuwahine, E olioli hoi ka mea nana oe i hanau mai.
26 Præbe, fili mi, cor tuum mihi, et oculi tui vias meas custodiant.
E kuu keiki, e haawi mai ia'u i kou naau, E nana mai hoi kou mau maka i ko'u aoao.
27 Fovea enim profunda est meretrix, et puteus angustus aliena.
No ka mea, he auwaha hohonu ka wahine hookamakama, He lua ino hoi ka wahine e.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
Oia ka i hoohalua, me he powa la, Hoonui oia i ka lawehala ana iwaena o na kanaka.
29 Cui væ? cujus patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
Ia wai la ka uwe ana? Ia wai la ka poino? Ia wai la ka hakaka? Ia wai la ka nuku wale ana? Ia wai la na palapu loaa wale? Ia wai la na maka ulaula?
30 nonne his qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
I ka poe e hoomau ana ma ka waina, I ka poe e hele ana e imi i ka waina i kawiliia.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color ejus: ingreditur blande,
Mai nana oe i ka waina i kona ulaula ana, I kona aleale ana ma ke kiaha, I kona hu ana a maikai.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Mahope iho, e nahu mai me he nahesa la, A e pa mai me he moonihoawa la.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
E nana auanei kou maka i na wahine e, A e hai aku kou naau i na mea ino.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo.
E lilo ana oe me he mea la i moe iho mawaena konu o ka moana, E like hoi me ka mea i hoomoe ia ia iho ma kahi oioi loa o ke kia moku.
35 Et dices: Verberaverunt me, sed non dolui; traxerunt me, et ego non sensi. Quando evigilabo, et rursus vina reperiam?
Pepehi mai lakou ia'u, aole au i eha, Hahaua mai lakou ia'u, aole au i ike iho: Ahea la au e ala'i? E imi hou aku no au ia mea.
