Proverbiorum 22
1 Melius est nomen bonum quam divitiæ multæ; super argentum et aurum gratia bona.
Erinnya eddungi lyagalibwa okusinga eby’obugagga ebingi, n’okuganja kusinga ffeeza oba zaabu.
2 Dives et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.
Abagagga n’abaavu balina kimu ekibagatta, Mukama ye Mutonzi waabwe bonna.
3 Callidus vidit malum, et abscondit se; innocens pertransiit, et afflictus est damno.
Omuntu omutegeevu bw’alaba akabi yeekweka, naye abatalina magezi bagenda bugenzi mu maaso ne balumizibwa.
4 Finis modestiæ timor Domini, divitiæ, et gloria, et vita.
Obugagga n’ekitiibwa n’obulamu y’empeera ey’okwetoowazanga n’okutyanga Mukama.
5 Arma et gladii in via perversi; custos autem animæ suæ longe recedit ab eis.
Amaggwa n’emitego biri mu kkubo ly’omubambaavu; naye oyo akuuma emmeeme ye anaabyewalanga.
6 Proverbium est: adolescens juxta viam suam; etiam cum senuerit, non recedet ab ea.
Manyiiriza omwana mu kkubo erimugwanira okutambulirangamu, ne bw’alikula talirivaamu.
7 Dives pauperibus imperat, et qui accipit mutuum servus est fœnerantis.
Omugagga afuga abaavu, naye eyeewola aba muddu w’oyo amuwola.
8 Qui seminat iniquitatem metet mala, et virga iræ suæ consummabitur.
Asiga obutali butuukirivu akungula mitawaana, n’oluga olw’obusungu bwe lulizikirizibwa.
9 Qui pronus est ad misericordiam benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera; animam autem aufert accipientium.
Omuntu omugabi anaabanga n’omukisa, kubanga emmere ye agirya n’abaavu.
10 Ejice derisorem, et exibit cum eo jurgium, cessabuntque causæ et contumeliæ.
Goba omunyoomi, entalo zinaagenda, ennyombo n’okuvumagana binaakoma.
11 Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.
Omuntu eyeegomba omutima omulongoofu era ayogera n’eggonjebwa, talirema kuganja ewa kabaka.
12 Oculi Domini custodiunt scientiam, et supplantantur verba iniqui.
Amaaso ga Mukama galabirira amazima, era adibya entegeka z’abatali beesigwa.
13 Dicit piger: Leo est foris; in medio platearum occidendus sum.
Omugayaavu ayogera nti, “Ebweru eriyo empologoma,” oba nti, “Nnyinza okutemulirwa mu kkubo.”
14 Fovea profunda os alienæ: cui iratus est Dominus, incidet in eam.
Malaaya mutego gwa kabi, akolimiddwa Mukama mw’afiira.
15 Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinæ fugabit eam.
Obusirusiru busibiddwa ku mutima gw’omwana omuto, naye omuggo ogukangavvula gulimuwonyeza ddala.
16 Qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.
Omuntu atulugunya abaavu ne yeeyongera okugaggawala, n’oyo agabira omugagga awa abagagga enguzi, enkomerero ya bombi bwavu.
17 Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam,
Ossangayo omwoyo okuwuliriza ebigambo by’omugezi, n’omutima gwo eri ebyo bye njigiriza.
18 quæ pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis:
Kibeera kya ssanyu bw’obikwata ku mutima gwo, n’oba mwetegefu okubiddamu byonna.
19 ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.
Mbikumanyisa leero ggwe, obwesige bwo bubeerenga mu Mukama.
20 Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:
Kale sikuwandiikidde ebintu amakumi asatu ebikuwabula era ebikuwa okumanya?
21 ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis, respondere ex his illis qui miserunt te.
Sikulaze ekirungi n’ekituufu, olyoke obe n’eky’okuddamu eri oyo eyakutuma?
22 Non facias violentiam pauperi quia pauper est, neque conteras egenum in porta:
Tonyaganga mwavu, kubanga mwavu, oba okutulugunyanga aleeteddwa mu mbuga.
23 quia judicabit Dominus causam ejus, et configet eos qui confixerunt animam ejus.
Kubanga Mukama alibawolereza, n’abo ababanyaga alibanyaga.
24 Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:
Tokwananga muntu wa busungu, oba okuyitanga n’omuntu anyiiganyiiga amangu,
25 ne forte discas semitas ejus, et sumas scandalum animæ tuæ.
oleme okuyiga amakubo ge ne weesuula mu mitawaana.
26 Noli esse cum his qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:
Teweegattanga ku abo abeeyama, newaakubadde ku abo abeeyimirira ab’amabanja.
27 si enim non habes unde restituas, quid causæ est ut tollat operimentum de cubili tuo?
Bw’oliba nga tolina kya kusasula ekitanda kyo kyennyini kye kirikuggyibwako.
28 Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.
Tojjululanga nsalo bajjajjaabo gye bassaawo edda.
29 Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.
Omanyi omuntu omunyiikivu era omukugu mu mulimu gwe? Aliweereza bakabaka; taliweereza bantu batamanyiddwa.
