Proverbiorum 19
1 Melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam dives torquens labia sua, et insipiens.
Ndi wabwino munthu wosauka amene amayenda mu ungwiro, aposa munthu wopusa woyankhula zokhota.
2 Ubi non est scientia animæ, non est bonum, et qui festinus est pedibus offendet.
Si bwino kuti munthu akhale wopanda nzeru; ndipo munthu woyenda mofulumira amaphonya njira.
3 Stultitia hominis supplantat gressus ejus, et contra Deum fervet animo suo.
Uchitsiru wa munthu umamubweretsera zovuta, mtima wake umakwiyira Yehova.
4 Divitiæ addunt amicos plurimos; a paupere autem et hi quos habuit separantur.
Chuma chimachulukitsa abwenzi; koma munthu wosauka bwenzi lake limamuthawa.
5 Testis falsus non erit impunitus, et qui mendacia loquitur non effugiet.
Mboni yonama sidzalephera kulangidwa; ndipo iye amene amanena mabodza sadzapulumuka.
6 Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
Anthu ambiri amafuna munthu wopatsa kuti awakomere mtima, ndipo munthu amene amapereka mphatso ndi bwenzi la munthu aliyense.
7 Fratres hominis pauperis oderunt eum; insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur nihil habebit;
Ngati munthu wosauka abale ake omwe amadana naye, nanji abwenzi ake tsono! Iwo adzamuthawa kupita kutali. Amayesa kuwatsatira mowapembedza koma iwo samapezeka konse.
8 qui autem possessor est mentis diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.
Iye amene amapeza nzeru ndiye kuti amakonda moyo wake. Wosamalitsa kukhala wanzeru, zinthu zimamuyendera bwino.
9 Falsus testis non erit impunitus, et qui loquitur mendacia peribit.
Mboni yonama sidzalephera kulangidwa, ndipo iye amene amanena mabodza adzawonongeka.
10 Non decent stultum deliciæ, nec servum dominari principibus.
Nʼkosayenera kuti chitsiru chizikhala ndi moyo wamanyado, nanjinso kuti kapolo azilamulira akalonga!
11 Doctrina viri per patientiam noscitur, et gloria ejus est iniqua prætergredi.
Nzeru zimapangitsa munthu kukhala wosakwiya msanga; ulemerero wake uli posalabadira kuchitiridwa zoyipa.
12 Sicut fremitus leonis, ita et regis ira, et sicut ros super herbam, ita et hilaritas ejus.
Mkwiyo wa mfumu uli ngati kubangula kwa mkango, koma kukoma mtima kwake kuli ngati mame pa udzu.
13 Dolor patris filius stultus, et tecta jugiter perstillantia litigiosa mulier.
Mwana wopusa ndiye tsoka la abambo ake ndipo mkazi wolongolola ndi wotopetsa ngati mvula yamvumbi.
14 Domus et divitiæ dantur a parentibus; a Domino autem proprie uxor prudens.
Nyumba ndi chuma ndiye cholowa chochokera kwa makolo; koma mkazi wanzeru ndi wochokera kwa Yehova.
15 Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
Ulesi umagonetsa tulo tofa nato ndipo munthu wosatakataka amakhala ndi njala.
16 Qui custodit mandatum custodit animam suam; qui autem negligit viam suam mortificabitur.
Amene amamvera malangizo amasunga moyo wake, koma amene sasamala malamulo a Yehova adzafa.
17 Fœneratur Domino qui miseretur pauperis, et vicissitudinem suam reddet ei.
Amene amakomera mtima osauka amachita ngati wakongoletsa Yehova, ndipo Yehovayo ndiye adzamubwezere.
18 Erudi filium tuum; ne desperes: ad interfectionem autem ejus ne ponas animam tuam.
Langa mwana wako, chiyembekezo chikanalipo; ngati sutero udzawononga moyo wake.
19 Qui impatiens est sustinebit damnum, et cum rapuerit, aliud apponet.
Munthu waukali woopsa ayenera kulandira chilango; pakuti akamulekelera ndiye zidzayipa kuposa kale.
20 Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
Mvera uphungu ndipo landira malangizo; pa mapeto pake udzakhala wanzeru.
21 Multæ cogitationes in corde viri; voluntas autem Domini permanebit.
Munthu amakonzekera zambiri mu mtima mwake, koma cholinga cha Yehova ndiye chidzachitike.
22 Homo indigens misericors est, et melior est pauper quam vir mendax.
Chimene munthu amafuna ndi chikondi chosatha; nʼkwabwino kukhala wosauka kusiyana ndi kukhala wabodza.
23 Timor Domini ad vitam, et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessima.
Kuopa Yehova kumabweretsa moyo; wotereyo amakhala mu mtendere; ndiye kuti choyipa sichidzamugwera.
24 Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
Munthu waulesi amapisa dzanja lake mʼmbale; koma sangathe kufikitsa dzanja lakelo pakamwa pake.
25 Pestilente flagellato stultus sapientior erit; si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
Menya munthu wonyoza, ndipo anthu opanda nzeru adzachenjererapo; dzudzula munthu wozindikira zinthu, ndipo iye adzapezapo chidziwitso.
26 Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.
Mwana wochita ndewu ndi abambo ake ndi kuthamangitsa amayi ake, ndi mwana wochititsa manyazi ndi wonyozetsa.
27 Non cesses, fili, audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.
Mwana wanga, ukaleka kumvera malangizo, udzapatukana ndi mawu opatsa nzeru.
28 Testis iniquus deridet judicium, et os impiorum devorat iniquitatem.
Mboni yopanda pake imanyoza cholungama, ndipo pakamwa pa anthu oyipa pamameza zoyipa.
29 Parata sunt derisoribus judicia, et mallei percutientes stultorum corporibus.
Chilango chakonzedwa kale kuti chigwere anthu oyipa, ndipo mkwapulo wakonzedwa kale kuti ukwapule misana ya anthu opusa.
