Proverbiorum 17
1 Melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis cum jurgio.
Maayo pa ang momho nga nauga, ug ang kalinaw uban niana, Kay sa usa ka balay nga napuno sa hudyaka nga inubanan sa pagkabingkil.
2 Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hæreditatem dividet.
Ang usa ka ulipon nga nagapaagi sa pagkamanggialamon gayud magagahum sa usa ka anak nga nagapakaulaw, Ug makaambit sa bahin sa panulondon taliwala sa mga kaigsoonan.
3 Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus.
Ang kolon tunawanan alang sa salapi, ug ang hasohasan alang sa bulawan; Apan si Jehova magasulay sa mga kasingkasing.
4 Malus obedit linguæ iniquæ, et fallax obtemperat labiis mendacibus.
Ang mamumuhat sa kadautan magapamati sa dautang mga ngabil; Ug ang usa ka bakakon nagapatalinghug sa usa ka dila nga makadaut
5 Qui despicit pauperem exprobrat factori ejus, et qui ruina lætatur alterius non erit impunitus.
Bisan kinsa nga nagayubit sa kabus nagatamay sa iyang Magbubuhat; Ug ang malipay sa panahon sa pagkaalaut dili makagawas sa silot.
6 Corona senum filii filiorum, et gloria filiorum patres eorum.
Ang mga anak sa mga anak maoy purongpurong sa mga tawong tigulang; Ug ang himaya sa mga anak mao ang ilang mga amahan.
7 Non decent stultum verba composita, nec principem labium mentiens.
Ang pakigpulong nga labing maayo dili mahatungod sa usa ka buang; Labing dili angay ang bakakon nga mga ngabil sa usa ka principe.
8 Gemma gratissima exspectatio præstolantis; quocumque se vertit, prudenter intelligit.
Ang hiphip daw usa ka hamili nga bato diha sa mga mata kaniya nga magabaton niini; Sa bisan diin kini moliso kini magamauswagon.
9 Qui celat delictum quærit amicitias; qui altero sermone repetit, separat fœderatos.
Kadtong magatabon sa usa ka kalapasan nagapangita ug gugma; Apan kadtong magabutyag sa usa ka butang nagapabulag sa labing suod nga mga higala.
10 Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagæ apud stultum.
Ang usa ka pagbadlong motidlum sa halalum gayud nganha sa usa nga may salabutan Kay sa usa ka gatus nga mga labud nganha sa usa ka buang.
11 Semper jurgia quærit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.
Ang tawong dautan magapangita lamang sa usa ka kagubot; Tungod niini ang usa ka mabangis nga sinugo igapadala batok kaniya.
12 Expedit magis ursæ occurrere raptis fœtibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
Ipasugat sa usa ka oso nga nawad-an sa iyang mga anak ang usa ka tawo, Kay sa usa ka buang diha sa iyang binuang.
13 Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo ejus.
Bisan kinsa nga nagabalus ug dautan sa maayo, Ang dautan dili mopahawa gikan sa iyang balay.
14 Qui dimittit aquam caput est jurgiorum, et antequam patiatur contumeliam judicium deserit.
Ang sinugdanan sa panagkabingkil maoy ingon sa usa nga magahuwad sa tubig: Busa biyai ang panaglalis sa dili pa ang panag-away.
15 Qui justificat impium, et qui condemnat justum, abominabilis est uterque apud Deum.
Kadtong magapamatarung sa dautan, ug kadtong magasilot sa matarung, Silang duruha managsama maoy dulumtanan kang Jehova.
16 Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam quærit ruinam, et qui evitat discere incidet in mala.
Busa aduna bay bili diha sa kamot sa usa ka buang aron sa pagpalit sa kaalam, Sanglit siya wala may salabutan?
17 Omni tempore diligit qui amicus est, et frater in angustiis comprobatur.
Ang usa ka higala mahagugma sa tanang panahon; Ug ang usa ka igsoon matawo nga alang sa pagkaalaut.
18 Stultus homo plaudet manibus, cum spoponderit pro amico suo.
Ang tawo nga walay salabutan magapanghampak sa kamot, Ug mahimong pasalig sa atubangan sa iyang isigkatawo.
19 Qui meditatur discordias diligit rixas, et qui exaltat ostium quærit ruinam.
Siya nga mahagugma sa pagkamalapason mahagugma sa pakigbingkil: Kadtong magaalsa sa itaas sa iyang ganghaan nagapangita sa kalumpagan.
20 Qui perversi cordis est non inveniet bonum, et qui vertit linguam incidet in malum.
Kadtong may masalaagon nga kasingkasing dili makakaplag sa maayo; Ug kadtong may usa ka masukihon nga dila mahulog sa kadautan.
21 Natus est stultus in ignominiam suam; sed nec pater in fatuo lætabitur.
Kadtong nanganak ug usa ka buang nakaangkon niini sa iyang kasub-anan; Ug ang amahan sa usa ka buang walay kalipay.
22 Animus gaudens ætatem floridam facit; spiritus tristis exsiccat ossa.
Ang kasingkasing nga malipayon maoy usa ka maayong tambal; Apan ang usa kamasulob-on nga espiritu nagapauga sa mga bukog.
23 Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas judicii.
Ang tawong dautan magadawat ug usa ka hiphip gikan sa sabakan, Aron sa pagbalit-ad sa mga dalan sa justicia.
24 In facie prudentis lucet sapientia; oculi stultorum in finibus terræ.
Ang kaalam anaa sa atubangan sa nawong niadtong may salabutan; Apan ang mga mata sa usa ka buang anaa sa mga kinatumyan sa yuta.
25 Ira patris filius stultus, et dolor matris quæ genuit eum.
Ang anak nga buangbuang maoy kasubo sa iyang amahan. Ug kapaitan niadtong nanganak kaniya.
26 Non est bonum damnum inferre justo, nec percutere principem qui recta judicat.
Ang pagsilot usab sa matarung dili maayo, Ni ang pagbunal sa harianon alang sa ilang pagkatul-id.
27 Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est, et pretiosi spiritus vir eruditus.
Kadtong nagapugong sa iyang mga pulong may kahibalo; Ug kadtong may usa ka mabugnawng espiritu maoy usa ka tawo sa salabutan.
28 Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur, et si compresserit labia sua, intelligens.
Bisan ang usa ka buang, kong siya magahilum, pagaisipon nga manggialamon; Kong siya magatak-om sa iyang mga ngabil, siya pagatamdon nga ingon sa buotan.
