< Proverbiorum 15 >
1 Responsio mollis frangit iram; sermo durus suscitat furorem.
Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.
2 Lingua sapientium ornat scientiam; os fatuorum ebullit stultitiam.
Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.
3 In omni loco, oculi Domini contemplantur bonos et malos.
Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.
4 Lingua placabilis lignum vitæ; quæ autem immoderata est conteret spiritum.
Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.
5 Stultus irridet disciplinam patris sui; qui autem custodit increpationes astutior fiet. In abundanti justitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.
6 Domus justi plurima fortitudo, et in fructibus impii conturbatio.
W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.
7 Labia sapientium disseminabunt scientiam; cor stultorum dissimile erit.
Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.
8 Victimæ impiorum abominabiles Domino; vota justorum placabilia.
Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.
9 Abominatio est Domino via impii; qui sequitur justitiam diligitur ab eo.
Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.
10 Doctrina mala deserenti viam vitæ; qui increpationes odit, morietur.
Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.
11 Infernus et perditio coram Domino; quanto magis corda filiorum hominum! (Sheol )
Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol )
12 Non amat pestilens eum qui se corripit, nec ad sapientes graditur.
Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.
13 Cor gaudens exhilarat faciem; in mœrore animi dejicitur spiritus.
Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.
14 Cor sapientis quærit doctrinam, et os stultorum pascitur imperitia.
Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.
15 Omnes dies pauperis, mali; secura mens quasi juge convivium.
Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.
16 Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.
17 Melius est vocari ad olera cum caritate, quam ad vitulum saginatum cum odio.
Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.
18 Vir iracundus provocat rixas; qui patiens est mitigat suscitatas.
Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.
19 Iter pigrorum quasi sepes spinarum; via justorum absque offendiculo.
Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.
20 Filius sapiens lætificat patrem, et stultus homo despicit matrem suam.
Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.
21 Stultitia gaudium stulto, et vir prudens dirigit gressus suos.
Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.
22 Dissipantur cogitationes ubi non est consilium; ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.
23 Lætatur homo in sententia oris sui, et sermo opportunus est optimus.
Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!
24 Semita vitæ super eruditum, ut declinet de inferno novissimo. (Sheol )
Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol )
25 Domum superborum demolietur Dominus, et firmos faciet terminos viduæ.
PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.
26 Abominatio Domini cogitationes malæ, et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.
27 Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam; qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.
28 Mens justi meditatur obedientiam; os impiorum redundat malis.
Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.
29 Longe est Dominus ab impiis, et orationes justorum exaudiet.
PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.
30 Lux oculorum lætificat animam; fama bona impinguat ossa.
Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.
31 Auris quæ audit increpationes vitæ in medio sapientium commorabitur.
Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.
32 Qui abjicit disciplinam despicit animam suam; qui autem acquiescit increpationibus possessor est cordis.
Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.
33 Timor Domini disciplina sapientiæ, et gloriam præcedit humilitas.
Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.