Proverbiorum 30

1 Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:

Töwendikiler Yakehning oghli Agurgha wehiy bilen kelgen sözlerdur: Bu adem Itiyelge, yeni Itiyel bilen Ukalgha mundaq sözlerni dégen: —

2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.

Men derweqe insanlar arisidiki eng nadini, haywan’gha oxshashturmen; Mende insan eqli yoq.

3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.

Danaliqni héch ögenmidim; Eng Pak-Muqeddes Bolghuchi heqqidimu sawatim yoqtur.

4 Quis ascendit in cælum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?

Kim ershke kötürülgen, yaki ershtin chüshken? Kim shamalni qollirida tutqan? Kim sularni Öz tonigha yögep qoyghan? Kim yer-zéminning chégralirini belgiligen? Uning ismi néme? Uning Oghlining ismi néme? Bilemsen-yoq?

5 Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:

Tengrining herbir sözi sinilip ispatlinip kelgendur; U Özige tayan’ghanlarning hemmisini qoghdaydighan qalqandur.

6 ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.

Uning sözlirige héch nerse qoshma; Undaq qilsang, U séni eyibleydu, Séning yalghanchiliqing ashkarilinidu.

7 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.

I [Xudayim], Sendin ikki nersini tileymen; Men ölgüche bularni mendin ayimighaysen: —

8 Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:

Saxtiliq we yalghanchiliqni mendin yiraq qilghaysen; Méni gadaymu qilmay, baymu qilmay, belki éhtiyajimgha layiqla riziq bergeysen.

9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.

Chünki ziyade toyup ketsem, Sendin yénip: «Perwerdigar dégen kim?» — dep qélishim mumkin. Yaki gaday bolup qalsam, oghriliq qilip, Sen Xudayimning namigha dagh keltürüshim mumkin.

10 Ne accuses servum ad Dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.

Xojayinining aldida uning quli üstidin shikayet qilma, Bolmisa u séni qarghap lenet qilidu, eyibkar bolisen.

11 Generatio, quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit.

Öz atisini qarghaydighan, Öz anisigha bext tilimeydighan bir dewr bar,

12 Generatio, quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.

Özini pak chaghlaydighan, emeliyette meynetchilikidin héch yuyulmighan bir dewr bar,

13 Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebræ eius in alta surrectæ.

Bir dewr bar — ah, kibirlikidin neziri némidégen üstün, Hakawurluqidin hali némidégen chong!

14 Generatio, quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.

Uning ajizlar we yoqsullarni yalmap yutuwétidighan chishliri qilichtek, Éziq chishliri pichaqtek bolghan bir dewr bar!

15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.

Zülükning ikki qizi bar, ular herdaim: «Bergin, bergin» dep towlishar. Hergiz toyunmaydighan üch nerse bar, hergiz qanaetlenmeydighan töt nerse bar, ular bolsimu: —

16 Infernus, et os vulvæ, et terra, quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)

Gör, tughmas xotunning qarni, Sugha toyunmighan qurghaq Yer. We hergiz «boldi, toydum» démeydighan ottin ibaret. (Sheol h7585)

17 Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ.

Atisini mesxire qilidighan, Anisini kemsitidighan közni bolsa, Qagha-quzghunlar choqular, Bürkütning balilirimu uni yer.

18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:

Men üchün intayin tilsimat üch nerse bar; Shundaq, men chüshinelmeydighan töt ish bar: —

19 Viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.

Bürkütning asmandiki uchush yoli, Yilanning tashta béghirlap mangidighan yoli, Kémining déngizdiki yoli we yigitning qizgha ashiq bolushtiki yolidur.

20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.

Zinaxor xotunning yolimu shundaqtur; U bir némini yep bolup aghzini sürtiwetken kishidek: «Men héchqandaq yamanliqni qilmidim!» — deydu.

21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:

Yer-zémin üch nerse astida biaram bolar; U kötürelmeydighan töt ish bar: —

22 Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:

Padishah bolghan qul, Tamaqqa toyghan hamaqet,

23 per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominæ suæ.

Nepretke patqan, erge tegken xotun, Öz xanimining ornini basqan dédek.

24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.

Yer yüzide téni kichik, lékin intayin eqilliq töt xil janiwar bar: —

25 Formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi:

Chömüliler küchlük xelq bolmisimu, biraq yazda ozuq teyyarliwélishni bilidu;

26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:

Sughurlar özi ajiz bir qowm bolsimu, xada tashlarning arisigha uwa salidu;

27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:

Chéketkilerning padishahi bolmisimu, lékin qatar tizilip retlik mangidu;

28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.

Keslenchükni qol bilen tutuwalghili bolidu, Lékin xan ordilirida yashaydu.

29 Tria sunt, quæ bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:

Qedemliri heywetlik üch janiwar bar, Kishige zoq bérip mangidighan töt nerse bar: —

30 Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:

Haywanatlar ichide eng küchlük, héch némidin qorqmas shir,

31 gallus succinctus lumbos: et aries: nec est rex, qui resistat ei.

Zilwa beyge iti, Téke, We puqraliri qollaydighan padishahdur.

32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.

Eger sen exmeqliq qilip özüngni bek yuqiri orun’gha qoyuwalghan bolsang, We yaki telwe bir oyda bolghan bolsang, Qolung bilen aghzingni yum!

33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.

Kala süti qochulsa sériq may chiqar; Birining burni mijilsa, qan chiqar; Adawet qozghap intiqam oylisa jédel-majira chiqar.