Proverbiorum 30
1 Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
4 Quis ascendit in cælum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
5 Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:
Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
6 ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.
Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
7 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.
Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
8 Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:
Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.
Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
10 Ne accuses servum ad Dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.
Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
11 Generatio, quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit.
Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
12 Generatio, quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.
Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
13 Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebræ eius in alta surrectæ.
Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
14 Generatio, quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.
Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
16 Infernus, et os vulvæ, et terra, quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
17 Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ.
Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
19 Viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
22 Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:
Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
23 per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominæ suæ.
Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.
Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
25 Formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi:
Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:
Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:
Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.
Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
29 Tria sunt, quæ bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:
Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
30 Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:
Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
31 gallus succinctus lumbos: et aries: nec est rex, qui resistat ei.
Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.
Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
