Proverbiorum 30
1 Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
| سخنان آگور پسر یاکه، شامل این پیام است: خدایا، خسته‌ام؛ ای خدا، خسته و درمانده‌ام. |
2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
| من نادان‌ترینِ آدمیان هستم و عاری از شعور بشری. |
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
| حکمتی در من نیست و شناختی از خدا ندارم. |
4 Quis ascendit in cælum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
| آن کیست که آسمان و زمین را زیر پا می‌گذارد؟ آن کیست که باد را در دست خود نگه می‌دارد و آبها را در ردای خود می‌پیچد؟ آن کیست که حدود زمین را برقرار کرده است؟ نامش چیست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو! |
5 Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:
| سخنان خدا تمام پاک و مبراست. او مانند یک سپر از تمام کسانی که به او پناه می‌برند محافظت می‌کند. |
6 ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.
| به سخنان او چیزی اضافه نکن، مبادا تو را توبیخ نماید و تو دروغگو قلمداد شوی. |
7 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.
| ای خدا، قبل از آنکه بمیرم دو چیز از تو می‌طلبم: |
8 Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:
| مرا از دروغ گفتن حفظ کن و مرا نه تهیدست بگردان و نه ثروتمند، بلکه روزی مرا به من بده؛ |
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.
| چون اگر ثروتمند شوم ممکن است تو را انکار کنم و بگویم: «خداوند کیست؟» و اگر تهیدست گردم امکان دارد دزدی کنم و نام تو را بی‌حرمت نمایم. |
10 Ne accuses servum ad Dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.
| هرگز از کسی نزد کارفرمایش بدگویی نکن، مبادا به نفرین او گرفتار شوی. |
11 Generatio, quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit.
| هستند کسانی که پدر و مادر خود را نفرین می‌کنند. |
12 Generatio, quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.
| هستند کسانی که خود را پاک می‌دانند در حالی که به گناه آلوده‌اند. |
13 Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebræ eius in alta surrectæ.
| هستند کسانی که از نگاهشان کبر و غرور می‌بارد، |
14 Generatio, quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
| هستند کسانی که دندانهای خود را تیز می‌کنند تا به جان مردم فقیر بیفتند و آنها را ببلعند. |
15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.
| زالو را دو دختر است که فریاد می‌کشند: «بده! بده!» سه چیز هست که هرگز سیر نمی‌شوند، بلکه چهار چیز، که نمی‌گویند: «بس است!»: |
16 Infernus, et os vulvæ, et terra, quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
| دنیای مردگان، رحم نازا، زمین بی‌آب، آتش مشتعل. (Sheol h7585) |
17 Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ.
| کسی که پدر خود را مسخره کند و مادرش را تحقیر نماید، کلاغها چشمانش را از کاسه در می‌آورند و لاشخورها بدنش را می‌خورند. |
18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
| سه چیز برای من بسیار عجیبند، بلکه چهار چیز که من آنها را نمی‌فهمم: |
19 Viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
| پرواز عقاب در آسمان، خزیدن مار روی صخره، عبور کشتی از دریا، و راهِ مرد با دختر جوان. |
20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
| همچنین است راه زن بدکاره که می‌خورَد و دهانش را پاک می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکردم.» |
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
| سه چیز است که زمین را می‌لرزاند، بلکه چهار چیز که زمین تاب تحملش را ندارد: |
22 Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:
| برده‌ای که پادشاه شود، احمقی که سیر و توانگر گردد، |
23 per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominæ suæ.
| زن بداخلاقی که شوهر کرده باشد، و کنیزی که جای بانوی خود را بگیرد. |
24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.
| چهار چیز است بر زمین که بسیار کوچک اما بی‌اندازه دانا هستند: |
25 Formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi:
| مورچه‌ها که ضعیف هستند ولی برای زمستان خوراک ذخیره می‌کنند، |
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:
| گورکنها که ناتوانند اما در میان صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند، |
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:
| ملخها که رهبری ندارند ولی در دسته‌های منظم حرکت می‌کنند، |
28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.
| و مارمولکها که می‌توان آنها را در دست گرفت، اما حتی به کاخ پادشاهان نیز راه می‌یابند. |
29 Tria sunt, quæ bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:
| سه چیز است که راه رفتنشان باوقار است، بلکه چهار چیز که با متانت می‌خرامند: |
30 Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:
| شیر که سلطان حیوانات است و از هیچ چیز نمی‌ترسد، |
31 gallus succinctus lumbos: et aries: nec est rex, qui resistat ei.
| طاووس، بز نر، و پادشاهی که سپاهیانش همراه او هستند. |
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
| اگر از روی حماقت مغرور شده‌ای و اگر نقشه‌های پلید در سر پرورانده‌ای، به خود بیا و از این کارت دست بکش. |
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.
| از زدن شیر، کره به دست می‌آید؛ از ضربه زدن به دماغ خون جاری می‌شود؛ و از برانگیختن خشم، نزاع درمی‌گیرد. |
