Proverbiorum 23
1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam:
Ka ibedo mondo ichiem gi ruoth, non maber gima ni e nyimi,
2 et statue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam,
ka in jawuoro to dimbri nono to onyalo keto pala e dwondi.
3 ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii.
Kik igomb chiembe mamit, nimar chiemono en mar wuondruok.
4 Noli laborare ut diteris: sed prudentiæ tuæ ponde modum.
Kik iwe tich bari ndasi ni mondo ibed ja-mwandu, bed gi rieko mondo iritri.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
Ngʼi mwandu mana matin nono, to bangʼe gidhi, nimar adiera gibiro bedo gi bwombe, kendo gifu gidhi e kor polo ka ongo.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos eius:
Kik icham chiemb jagwondo, kik igomb chiembe mamit,
7 quoniam in similitudinem arioli, et coniectoris, æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi: et mens eius non est tecum.
nimar en ngʼat mosiko paro nengo mochul. Owachoni niya, “Chiem kendo methi,” to chunye ok ni kodi.
8 Cibos, quos comederas, evomes: et perdes pulchros sermones tuos.
Ibiro ngʼogo mano matin mane ichamo kendo ibiro bedo ni iketho kindeni kuom pwoch mipuoyego.
9 In auribus insipientium ne loquaris: qui despicient doctrinam eloquii tui.
Kik iwuo ne ngʼat mofuwo, nikech obiro chayo rieko mag wechegi.
10 Ne attingas parvulorum terminos: et agrum pupillorum ne introeas:
Kik igol kidi mar kiewo machon, kata ima nyithindo maonge wuone puothegi;
11 Propinquus enim illorum fortis est: et ipse iudicabit contra te causam illorum.
nimar Jal moritogi en ratego; obiro chwakogi e kindi kodgi.
12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum: et aures tuæ ad verba scientiæ.
Ket chunyi ne puonj to iti ne weche mag ngʼeyo.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Kik itamri kumo nyathi; nimar chwat ok nyal nege.
Kikumo nyathi kod kede to obiro reso chunye aa e tho. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
Wuoda, ka chunyi riek, eka chunya biro bedo mamor,
16 et exultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
chunya ma iye nobed mamor ka lewi wacho gima nikare.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores: sed in timore Domini esto tota die:
Kik ibed gi nyiego e chunyi nikech joricho; to kinde duto bedi gi dwaro mar luoro Jehova Nyasaye moloyo.
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
Adier, ka itimo kamano to inibed gi geno e ndalo mabiro, kendo genoni ok nongʼad oko.
19 Audi fili mi, et esto sapiens: et dirige in via animum tuum.
Wuoda, winja, eka inibed mariek, kendo ket chunyi e yo moriere tir.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt:
Kik iriwri gi jogo ma madho kongʼo mangʼeny kata jowuoro mohero ringʼo,
21 quia vacantes potibus, et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
nimar jomer kod jowuoro bedo jochan, kendo nongʼno rwakogi gi lewni moti.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te: et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Winj wuonu, nikech en ema nonywoli, kendo kik icha minu ka oti.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Adiera gi rieko gi puonjruok kod ngʼeyo tiend wach ema nyaka iyudi, kata dabed ni ingʼiewogi gi nengo matek.
24 Exultat gaudio pater iusti: qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Wuon ngʼat makare nigi mor maduongʼ; ngʼatno man-gi wuowi mariek obedo mamor kode.
25 Gaudeat pater tuus, et mater tua, et exultet quæ genuit te.
Mad wuonu gi minu bed mamor; mad minu mane onywoli bed gi ilo.
26 Præbe fili mi cor tuum mihi: et oculi tui vias meas custodiant.
Wuoda, miya chunyi, kendo ket wengegi orit yorena,
27 Fovea enim profunda est meretrix: et puteus angustus, aliena.
nimar dhako ma jachode en bur matut, to dhako mabayo en soko madiny.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
Ka jamecho obuto korito, to omedo keto ji ma ok jo-adiera mangʼeny e kind ji.
29 Cui væ? cuius patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
En ngʼa man-gi masira? En ngʼa man-gi lit? En ngʼa man-gi lweny? En ngʼa man-gi ngʼur? En ngʼa man-gi adhonde ma ok owinjore? En ngʼa man-gi wangʼ makwar motimo remo?
30 Nonne his, qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
Jogo madeko oko ka kongʼo, madhi mondo gibil kongʼo mokik mayoreyore.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: ingreditur blande,
Kik ingʼi kongʼo kochiek mowalo, ka obabni e kikombe, ka omadhore mos kolor piny!
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Bangʼe to okecho ka thuol kendo oketo kwiri kaka fu.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
Wengeni biro neno gik mayoreyore to pachi paro gik morundore.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo:
Ibiro chalo ngʼat ma nindo e nam mar apaka matek, ka inindo ewi apaka.
35 et dices: Verberaverunt me, sed non dolui: traxerunt me, et ego non sensi: quando evigilabo, et rursus vina reperiam?
Ibiro wacho niya, “Gigoya, to ok ahinyra! Gigoya, to ok awinji! Karangʼo ma abiro chiewoe mondo adog ameth kendo?”
