Proverbiorum 22
1 Melius est nomen bonum, quam divitiæ multæ: super argentum et aurum, gratia bona.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 Dives, et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 Callidus vidit malum, et abscondit se: innocens pertransiit, et afflictus est damno.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 Finis modestiæ timor Domini, divitiæ et gloria et vita.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Arma et gladii in via perversi: custos autem animæ suæ longe recedit ab eis.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Proverbium est: Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedet ab ea.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 Dives pauperibus imperat: et qui accipit mutuum, servus est fœnerantis.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Qui seminat iniquitatem, metet mala, et virga iræ suæ consummabitur.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 Qui pronus est ad misericordiam, benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera: animam autem aufert accipientium.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Eiice derisorem, et exibit cum eo iurgium, cessabuntque causæ et contumeliæ.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Oculi Domini custodiunt scientiam: et supplantantur verba iniqui.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 Fovea profunda, os alienæ: cui iratus est Dominus, incidet in eam.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinæ fugabit eam.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Qui calumniatur pauperem, ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam.
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 quæ pulchra erit tibi, cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis:
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 ut ostenderem tibi firmitatem, et eloquia veritatis, respondere ex his illis, qui miserunt te.
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in porta:
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 quia iudicabit Dominus causam eius, et configet eos, qui confixerunt animam eius.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 ne forte discas semitas eius, et sumas scandalum animæ tuæ.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 Noli esse cum his, qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 si enim non habes unde restituas, quid causæ est ut tollat operimentum de cubili tuo?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
