Proverbiorum 22
1 Melius est nomen bonum, quam divitiæ multæ: super argentum et aurum, gratia bona.
Maqaan gaariin badhaadhummaa guddaa caalaa filatamaa dha; kabajamuunis meetii fi warqee caala.
2 Dives, et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.
Wanni sooressaa fi hiyyeessa wal fakkeessu kanaa dha: Uumaan hunda isaanii Waaqayyoo dha.
3 Callidus vidit malum, et abscondit se: innocens pertransiit, et afflictus est damno.
Namni hubataan balaa argee jalaa dhokata; wallaalaan immoo ittuma deemee adabama.
4 Finis modestiæ timor Domini, divitiæ et gloria et vita.
Gad of qabiisnii fi Waaqayyoon sodaachuun, qabeenya, ulfinaa fi jireenya namaa kennu.
5 Arma et gladii in via perversi: custos autem animæ suæ longe recedit ab eis.
Karaa hamootaa irra qoraattii fi kiyyootu jira; namni lubbuu isaa eeggatu garuu waan kana irraa fagaatee jiraata.
6 Proverbium est: Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedet ab ea.
Daaʼima tokko karaa inni irra deemuu qabu barsiisi; inni gaafa dulloome iyyuu karaa sana irraa hin jalʼatu.
7 Dives pauperibus imperat: et qui accipit mutuum, servus est fœnerantis.
Sooressi hiyyeessa bulcha; liqeeffataan garbicha liqeessituu ti.
8 Qui seminat iniquitatem, metet mala, et virga iræ suæ consummabitur.
Namni hammina facaasu rakkina haammata; uleen aarii isaas ni hurraaʼaa.
9 Qui pronus est ad misericordiam, benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera: animam autem aufert accipientium.
Namni arjaan waan nyaata isaa hiyyeeyyiif qooduuf ofii isaatii ni eebbifama.
10 Eiice derisorem, et exibit cum eo iurgium, cessabuntque causæ et contumeliæ.
Qoostuu of biraa ariʼi; lolli ni qabbanaaʼaa; wal diddaa fi arrabsoonis hin jiraatu.
11 Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.
Nama qulqullina garaa jaallatuu fi dubbiin isaa namatti tolu mootiin michuu isaaf taʼa.
12 Oculi Domini custodiunt scientiam: et supplantantur verba iniqui.
Iji Waaqayyoo xiyyeeffatee beekumsa ilaala; inni garuu dubbii nama hin amanamnee ni busheessa.
13 Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.
Dhibaaʼaan, “Leenci ala jira! Ani karaa gubbaatti nan ajjeefama!” jedha.
14 Fovea profunda, os alienæ: cui iratus est Dominus, incidet in eam.
Afaan ejjituu boolla gad fagoo dha; namni dheekkamsa Waaqayyoo jala jiru achi keessa buʼa.
15 Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinæ fugabit eam.
Gowwummaan yaada daaʼimaa keessatti hidhameera; uleen ittiin adaban garuu irraa fageessa.
16 Qui calumniatur pauperem, ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.
Namni qabeenya isaa guddifachuuf jedhee hiyyeessa hacuucuu fi kan sooressaaf kennaa kennu ni deega.
17 Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam.
Qalbeeffadhuutii waan namni ogeessi jedhu dhaggeeffadhu; yaada kees gara waan ani barsiisuutti deebifadhu;
18 quæ pulchra erit tibi, cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis:
yoo ati qalbiitti qabattee hunduma isaa hidhii kee irratti qopheeffatte wanni kun nama gammachiisaatii.
19 Ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.
Akka abdiin kee Waaqayyo taʼuuf ani harʼa suma mataa kee iyyuu nan barsiisa.
20 Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:
Ani jecha soddoma, jecha gorsaatii fi beekumsaa siif hin barreessinee?
21 ut ostenderem tibi firmitatem, et eloquia veritatis, respondere ex his illis, qui miserunt te.
Kanas ani akka ati warra si erganiif deebii dhugaa kennituuf waan qajeelaa fi dhugaa si argisiisuufin barreesse mitii?
22 Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in porta:
Ati sababii inni hiyyeessa taʼeef jettee hiyyeessa hin saamin; rakkataas mana murtiitti hin cunqursin;
23 quia iudicabit Dominus causam eius, et configet eos, qui confixerunt animam eius.
Waaqayyo dubbii isaanii ni ilaalaaf; jireenya warra isaan saamaniis ni saamaatii.
24 Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:
Nama dafee aaru michuu hin godhatin; nama akka salphaatti dheekkamu wajjinis tokkummaa hin qabaatin;
25 ne forte discas semitas eius, et sumas scandalum animæ tuæ.
yoo kana goote karaa isaa baratta; ofii kees kiyyootti galchita.
26 Noli esse cum his, qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:
Nama harka dhaʼee waadaa galu yookaan nama liqii namaatiif wabii taʼu hin taʼin;
27 si enim non habes unde restituas, quid causæ est ut tollat operimentum de cubili tuo?
yoo ati waan baaftu dhabde, sireen kee iyyuu si jalaa fudhatama.
28 Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.
Dhagaa daarii durii, kan abbootiin kee dhaaban hin dhiibin.
29 Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.
Nama hojii isaa keessatti ogummaa qabu argitee? Inni fuula moototaa dura dhaabata; fuula namoota kaanii dura garuu hin dhaabatu.
