Proverbiorum 20
1 Luxuriosa res, vinum, et tumultuosa ebrietas: quicumque his delectatur, non erit sapiens.
Daadhiin wayinii nama qoostuu, dhugaatiin cimaan immoo waccuu nama godha; namni isaaniin fudhatamus ogeessa miti.
2 Sicut rugitus leonis, ita et terror regis: qui provocat eum, peccat in animam suam.
Dheekkamsi mootii akkuma aaduu leencaa ti; namni isa aarsus lubbuu ofii isaa dhaba.
3 Honor est homini, qui separat se a contentionibus: omnes autem stulti miscentur contumeliis.
Lola irraa fagaachuun ulfina; gowwaan hundi garuu lolatti ariifata.
4 Propter frigus piger arare noluit: mendicabit ergo æstate, et non dabitur illi.
Dhibaaʼaan yeroodhaan hin qotatu; kanaafuu inni yeroo haamaatti ni ilaala malee homaa hin argatu.
5 Sicut aqua profunda, sic consilium in corde viri: sed homo sapiens exhauriet illud.
Yaadni qalbii namaa akkuma bishaan gad fagoo ti; hubataan namaa garuu ni waraabbata.
6 Multi homines misericordes vocantur: virum autem fidelem quis inveniet?
Namni hedduun akka jaalala hin dhumne qabu dubbata; nama amanamaa garuu eenyutu argachuu dandaʼa?
7 Iustus, qui ambulat in simplicitate sua, beatos post se filios derelinquet.
Namni qajeelaan amanamummaadhaan jiraata; ijoolleen isaa warri booddee dhalatanis ni eebbifamu.
8 Rex, qui sedet in solio iudicii, dissipat omne malum intuitu suo.
Mootiin tokko yeroo murtii kennuuf teessoo isaa irra taaʼutti, waan hamaa hunda ijuma isaatiin gingilchee addaan baasa.
9 Quis potest dicere: Mundum est cor meum, purus sum a peccato?
Eenyutu, “Ani garaa koo qulqulleeffadheera; ani qulqulluu dha; cubbuus hin qabu” jechuu dandaʼa?
10 Pondus et pondus, mensura et mensura: utrumque abominabile est apud Deum.
Madaalii jalʼaa fi safartuu jalʼaa lamaanuu Waaqayyo ni balfa.
11 Ex studiis suis intelligitur puer, si munda et recta sint opera eius.
Mucaan xinnaan iyyuu amalli isaa qulqulluu fi qajeelaa taʼuun isaa hojii isaatiin beekama.
12 Aurem audientem, et oculum videntem, Dominus fecit utrumque.
Gurra dhagaʼuu fi ija argu, lachanuu Waaqayyotu uume.
13 Noli diligere somnum, ne te egestas opprimat: aperi oculos tuos, et saturare panibus.
Akka hin hiyyoomneef, hirriba hin jaallatin; midhaan akka quuftuuf, dammaqii jiraadhu.
14 Malum est, malum est, dicit omnis emptor: et cum recesserit, tunc gloriabitur.
Namni waa bitatu, “Wanni kun gaarii miti; wanni kun gaarii miti!” jedha; ergasii immoo dhaqee waaʼee waan bitate sanaa boona.
15 Est aurum, et multitudo gemmarum: et vas pretiosum labia scientiæ.
Warqeen ni jira; lulli diimaanis baayʼinaan jira; arrabni beekumsa dubbatu garuu faaya gatii guddaa ti.
16 Tolle vestimentum eius, qui fideiussor extitit alieni, et pro extraneis aufer pignus ab eo.
Nama nama ormaatiif wabii taʼe irraa uffata isaa fudhadhu; yoo inni dubartii ormaatiif wabii taʼes uffata sana qabdii qabadhu.
17 Suavis est homini panis mendacii: et postea implebitur os eius calculo.
Nyaanni gowwoomsaadhaan argame namatti miʼaawa; dhuma irratti garuu afaan nama sanaa cirrachatu guuta.
18 Cogitationes consiliis roborantur: et gubernaculis tractanda sunt bella.
Gorsaan karoora baafadhu; qajeelfama ogummaatiin waraana bani.
19 Ei, qui revelat mysteria, et ambulat fraudulenter, et dilatat labia sua, ne commiscearis.
Hamattuun icciitii baafti; kanaafuu odeessituu wajjin tokkummaa hin qabaatin.
20 Qui maledicit patri suo, et matri, extinguetur lucerna eius in mediis tenebris.
Namni tokko yoo abbaa isaa yookaan haadha isaa abaare, ibsaan isaa dukkana hamaa keessatti dhaama.
21 Hereditas, ad quam festinatur in principio, in novissimo benedictione carebit.
Dhaalli jalqabumatti dafee argame dhumni isaa eebba hin qabaatu.
22 Ne dicas: Reddam malum: expecta Dominum, et liberabit te.
Ati, “Yakka ati hojjette kanaaf ani gatii kee siifin kenna!” hin jedhin; Waaqayyoon eeggadhu; inni si baasa.
23 Abominatio est apud Dominum pondus et pondus: statera dolosa non est bona.
Waaqayyo madaalii jalʼaa ni balfa; safartuu sobaattis hin gammadu.
24 A Domino diriguntur gressus viri: quis autem hominum intelligere potest viam suam?
Adeemsi namaa Waaqayyoon qajeelfama. Yoos namni kam iyyuu akkamiin karaa ofii isaa hubachuu dandaʼa ree?
25 Ruina est homini devorare sanctos, et post vota retractare.
Namni utuu itti hin yaadin, “Wanni kun Waaqaaf qulqulleeffameera” jedhee ergasii immoo waan wareege sana gaabbe kiyyoo isatti taʼa.
26 Dissipat impios rex sapiens, et incurvat super eos fornicem.
Mootiin ogeessi hamoota gingilchee addaan baasa; geengoo ittiin midhaan dhaʼan illee isaan irra oofa.
27 Lucerna Domini spiraculum hominis, quæ investigat omnia secreta ventris.
Ibsaan Waaqayyoo hafuura namaa sakattaʼa; inni keessa namaa illee isumaan qora.
28 Misericordia, et veritas custodiunt regem, et roboratur clementia thronus eius.
Jaalallii fi amanamummaan mootii tokko nagaan jiraachisu; teessoon mootummaa isaas jaalalaan eegama.
29 Exultatio iuvenum, fortitudo eorum: et dignitas senum canities.
Ulfinni dargaggootaa jabina isaanii ti; arriin mataa kabaja nama umuriin dheeratee ti.
30 Livor vulneris absterget mala: et plagæ in secretioribus ventris.
Abootteen nama madeessu hammina nama irraa qulqulleessa; garaffiin immoo keessa namaa geeddara.
