Proverbiorum 30
1 Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
Pawòl a Agur, fis a Jaké a, pwofèt la: nonm nan pale Ithiel, a Ithiel ak Ucal:
2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
“Anverite, mwen pi bèt pase tout moun e mwen pa gen konprann a yon nonm.
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
Mwen pa t aprann sajès, ni mwen pa gen konesans a Sila Ki Sen an.
4 Quis ascendit in cælum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
Kilès ki te monte nan syèl la e te desann? Kilès ki te ranmase van nan ponyèt li? Kilès ki te vlope dlo nan vètman li? Kilès ki te etabli tout pwent tè yo? Ki non li e ki non fis Li a? Asireman, ou konnen!
5 Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:
“Tout pawòl Bondye pase a leprèv; Li se yon boukliye pou sila ki kache nan Li yo.
6 ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.
Pa ogmante sou pawòl Li yo, oswa Li va repwoche ou e ou va fè prèv ke se yon mantè ou ye.
7 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.
“De bagay m te mande ou yo; pa refize m yo avan m mouri:
8 Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:
Fè desepsyon ak manti rete lwen mwen. Pa ban m richès ni povrete. Nouri mwen ak manje ki se pòsyon pa m nan,
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.
pou m pa vin plen e refize rekonèt Ou pou di: ‘Se kilès ki SENYÈ a?’ oswa, pou m ta manke, vin vòlè e fè yon gwo wont sou non Bondye mwen an.
10 Ne accuses servum ad dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.
“Pa pale mal yon esklav a mèt li, sinon li va modi ou, e ou va twouve koupab.
11 Generatio, quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit.
Gen yon kalite moun ki modi papa li e refize beni manman l.
12 Generatio, quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.
Gen yon kalite ki san tach nan pwòp zye li; sepandan, yo poko lave pou sòti salte a.
13 Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebræ eius in alta surrectæ.
Gen yon kalite—O, jan zye li leve wo, e pòpyè zye li leve ak awogans.
14 Generatio, quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
Gen yon kalite moun ak dan tankou nepe ak machwè tankou kouto, ki prèt pou devore aflije sou fas tè yo, e fè moun malere yo disparèt pami moun.
15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.
“Sansi a gen de fi: ‘Ban mwen’ ak ‘Ban m’. “Gen twa bagay ki pa janm satisfè, menm kat ki refize di: ‘Se kont’:
16 Infernus, et os vulvæ, et terra, quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
Sejou Lanmò a, vant fanm esteril la, latè a ki pa janm jwenn dlo ase, ak dife ki pa janm di: ‘Se kont’. (Sheol h7585)
17 Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ.
“Pou zye moun ki moke yon papa e ki giyonnen yon manman, kòbo nan vale a va vin rache l, e jenn èg yo va manje li.
18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
“Gen twa bagay ki twò bèl pou mwen, kat ke m pa konprann:
19 Viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
Vòl a yon èg nan syèl la, pa sèpan an sou wòch, chemen gwo bato a nan mitan lanmè, ak manèv a yon jennonm ak yon fi.
20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
“Men konsa chemen a fanm adiltè a: Li manje, li siye bouch li e li pale klè: ‘Mwen pa t fè mal’.
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
“Anba twa bagay, latè tranble, e anba kat, li pa ka kenbe:
22 Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:
Anba yon esklav lè li vin wa, ak yon moun fou lè l vin satisfè ak manje,
23 per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominæ suæ.
anba yon fanm neglije lè l jwenn mari, ak yon sèvant lè l pran plas mètrès kay la.
24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.
“Kat bagay ki tou piti sou latè, men yo plen sajès:
25 Formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi:
Foumi se pa yon pèp ki fò; men yo prepare manje yo nan gran sezon.
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:
Chat mawon se pa yon pèp pwisan; men yo fè kay yo nan wòch.
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:
Krikèt volan yo pa gen wa; men yo parèt byen alinye.
28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.
Zandolit ke ou kab kenbe nan men ou; sepandan, li antre nan palè a wa a.
29 Tria sunt, quæ bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:
“Gen twa bagay ki mache parèt bèl, menm kat ki bèl lè yo mache:
30 Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:
Lyon ki pwisan pami bèt yo, e ki pa fè bak devan okenn bèt;
31 gallus succinctus lumbos: et aries: nec est rex, qui resistat ei.
Jan kòk mache a, menm ak mal kabrit, o yon wa lè lame parèt avè l.
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
“Si ou te fè foli nan leve tèt ou byen wo, oswa si ou te fè konplo pou mal, mete men ou sou bouch ou.
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.
Paske lèt k ap laboure vin fè bè, ak peze nen pote san; se konsa laboure kòlè pwodwi konfli.”
