Proverbiorum 27
1 Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.
Rosa deg ikkje av morgondagen, for du veit ikkje kva ein dag ber i fang.
2 Laudet te alienus, et non os tuum: extraneus, et non labia tua.
Lat ein annan rosa deg; ikkje din eigen munn, ein framand og ei dine eigne lippor!
3 Grave est saxum, et onerosa arena: sed ira stulti utroque gravior.
Stein er tung, og sand veg mykje, men tyngre enn båe er dåreharm.
4 Ira non habet misericordiam, nec erumpens furor: et impetum concitati ferre quis poterit?
Sinne er fælslegt, og vreide ein flaum, men kven kann standa seg mot åbryskap?
5 Melior est manifesta correptio, quam amor absconditus.
Betre er openberrleg refsing enn kjærleik som held seg duld.
6 Meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis.
Trugne er slag av venehand, og mange er uvens kyssar.
7 Anima saturata calcabit favum: et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
Den mette trakkar på honning, men den svoltne tykkjer alt beiskt er søtt.
8 Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.
Som ein fugl som rømer frå reiret sitt, er ein mann som rømer frå heimen sin.
9 Unguento et variis odoribus delectatur cor: et bonis amici consiliis anima dulcoratur.
Olje og røykjelse hjarta gled, og søte venar-ord frå rådvis sjæl.
10 Amicum tuum, et amicum patris tui ne dimiseris: et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuæ. Melior est vicinus iuxta, quam frater procul.
Slepp ikkje frå deg venen din og far din’s ven, so du lyt heim til bror din når du er i naud! Ein granne nær attmed er betre enn ein bror langt burte.
11 Stude sapientiæ fili mi, et lætifica cor meum, ut possis exprobranti respondere sermonem.
Vert vis, min son, og gled mitt hjarta, so eg kann svara den som spottar meg!
12 Astutus videns malum, absconditus est: parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
Den kloke ser fåren, gøymer seg; fåmingar renner fram og lyt bøta for det.
13 Tolle vestimentum eius, qui spopondit pro extraneo: et pro alienis, aufer ei pignus.
Tak klædi hans, for han hev borga for ein annan, og panta honom for ei framand kvinna!
14 Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.
Den som høgmælt signar sin ven um morgonen tidleg, han skal få det tilrekna som ei forbanning.
15 Tecta perstillantia in die frigoris, et litigiosa mulier comparantur:
Si-drop frå taket ein regndag og ei trættekjær kvinna likjest kvarandre.
16 qui retinet eam, quasi qui ventum teneat, et oleum dexteræ suæ vocabit.
Den som held på henne, held på vind, og handi hans triv i olje.
17 Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.
Jarn sliper jarn, og den eine mannen sliper den andre.
18 Qui servat ficum, comedet fructus eius: et qui custos est domini sui, glorificabitur.
Den som agtar fiketreet sitt, fær eta frukti av det, den som tek vare på sin herre, skal få æra.
19 Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
Som andlit seg speglar mot andlit i vatnet, so menneskjehjarta mot menneskje.
Helheim og avgrunn vert ikkje mette, og menneskjeaugo vert ikkje mette. (Sheol h7585)
21 Quomodo probatur in conflatorio argentum, et in fornace aurum: sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.
Diglen røyner sylvet og omnen gullet, og ein mann vert røynd av sin ros.
22 Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.
Um du støyte uvitingen i mortelen med støytaren i hop med gryn, so vilde ikkje vitløysa vika ifrå han.
23 Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera:
God greide lyt du hava på koss sauerne dine ser ut, og agta vel på buskapen din!
24 Non enim habebis iugiter potestatem: sed corona tribuetur in generationem et generationem.
For velstand varer ikkje æveleg, og ikkje ei kruna frå ætt til ætt.
25 Aperta sunt prata, et apparuerunt herbæ virentes, et collecta sunt fœna de montibus.
Men er høyet burte og håi kjem att, og fjellgras vert sanka i hop,
26 Agni ad vestimentum tuum: et hœdi, ad agri pretium.
då hev du lamb til klæde, og bukkar til å kjøpa deg åker for,
27 Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuæ: et ad victum ancillis tuis.
og geitemjølk nok til mat for deg, til mat for huset ditt og til livsupphald for gjentorne dine.
